«Дарё» ўтаётган ҳафтада дунё матбуотида кенг ёритилган, кўпчиликнинг қизиқишига сабаб бўлган мақолалар шарҳига тўхталиб ўтади.
Россия, Исроил, Эрон
Оқ Уй яқинда АҚШнинг хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жон Болтон, унинг исроиллик ҳамкасби Мейер Бен Шаббот ва Россия хавфсизлик кенгаши котиби Николай Патрушев ўртасида уч томонлама учрашув ўтказилиши ҳақида баёнот берди. Айни шу вазиятда Исроил Кнессети тарқатилишини ва сайлов ўтказилишини эълон қилди, деб ёзади «Mediapart.fr» нашри.
Бу учрашувда минтақадаги хавфсизлик масаласи кўриб чиқилади. Исроил учрашув чоғида дастлаб Эроннинг Суриядаги роли масаласига тўхталишини эълон қилган. Бу эса Россия билан Эрон ўртасидаги иттифоқ мустаҳкам деб ҳисобловчиларни ажаблантириши мумкин.
Исроил Эроннинг бу ҳудудга кириб келишидан ҳамиша хавфсираб келган. Россия эса Эрон кучларининг Сурияда туришини қонуний деб ҳисоблайди. Эрон ҳозир Суриянинг Банияс портида ҳарбий база қурмоқда. Бу Эроннинг Суриядаги таъсири яна кучайишига олиб келиши мумкин. Буни эса Россия истамайди, деб хулоса чиқариш мумкин. Сабаби, Россия томони бу ҳудудда кенг миқёсда тинчликпарварлик ролини ўйнамоқчи.
Шунингдек, Москва Теҳрондан шошилинч чоралар кўрмасликни сўрамоқда. Чунки шошилинч чоралар минтақада вазиятни кескин тус олдириб, воқеалар ривожи фожиавий тарзда кечишига олиб келиши мумкин.
Исроил томони эса ўз эшиклари олдида Эроннинг кучаймаслиги борасида Москва ўйнаши мумкин бўлган ролни қувватлайди.
Жон Болтон бу учрашув Қуддусда ўтказилишига рози бўлгани ажабланарли. Афтидан, АҚШ ва Россиядаги нуфузли яҳудийлар шуни истамоқда.
Туркия ёзувчиларни текширмоқда
Туркия прокурорлари жинсий зўравонлик, болаларга шафқатсизларча муносабат мавзуларини сюжет қилиб олган ёзувчиларга қарши ҳужумга отланди. Бу эса сўз эркинлигига нисбатан тажовуздир, деб ёзмоқда The Guardian нашри. Улар машҳур турк ёзувчиси Элиф Шафақни ҳам текширишни бошлаган.
Мазкур жараён ижтимоий тармоқлардаги баҳслардан сўнг авж олган. Шу ҳафта Абдулла Шавқий романидан бир парча Twitter’да эълон этилди, шундан сўнг Туркия маданият ва туризм вазирлиги ёзувчи устидан маҳкамага шикоят қилди.
Туркия адвокатлар уюшмаси ҳам ёзувчини айблаб чиққан ва унинг романини тақиқлаш лозимлигини таъкидлаган. Шундан сўнг ёзувчи ва ношир ҳибс этилган.
Ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари Шафақ, Ойша Кулин ва бошқа ёзувчиларнинг асарларидан парчалар келтириб, уларни ҳам болаларга шафқатсиз муносабатни ёритганликда айбламоқда.
Шафақнинг айтишича, ёзувчи охирги икки кун ичида минглаб ҳақоратомуз хабарлар олган. Прокуратура эса унинг «Назар» ва «Ҳаввонинг уч қизи» каби асарларини ўрганиб чиқмоқда.
Кейинги пайтларда метрода аёллар ва болаларга нисбатан зўравонлик кучаймоқда, судлар бундай вазиятга чора кўргани йўқ, қонунлар ҳам ўзгармади. Жинсий зўравонликка чора кўриш ўрнига уларга жамоатчилик назорати диққатини тортишга уринаётганларни таъқиб қилиш — катта фожиа.
Шафақнинг айтишича, унинг асарларидан парчалар юлиб олиниб, нотўғри талқин этилмоқда.
Туркия болалар никоҳи борасида Европадаги энг юқори ўринлардан бирида туради. Маълумотларга кўра, 15 фоиз турк қизлари 18 ёшга етмай никоҳдан ўтса, 15 ёшга тўлмай оила қурганлар миқдори 1 фозини ташкил этади.
Шафақнинг фикрича, Яқин Шарқнинг бошқа мамлакатларида ҳам шунга ўхшаш вазият ҳукм сурмоқда.
«Бизга кучли аёллар ҳаракати керак, — дейди ёзувчи. — Адабиёт бу масалада муҳим рол ўйнаши мумкин. Аммо ҳукумат ёзувчиларга ҳужум қилмоқда».
Трампча дипломатия
Дональд Трамп бир неча баёнотлар билан чиқдики, бундан Европанинг фаол қисми ҳаяжонга келди. Brexit билан боғлиқ инқироз шундоқ ҳам ҳаммани безовта қилиб турган бир вазиятда Трамп амаки оловга мой сепмоқда, деб ёзади «PikInform.ru» нашри.
АҚШ президентининг биринчи баёноти Европа Иттифоқидан чиқиш учун Британия 50 миллиард тўламаслиги билан боғлиқ чақириқ эди. Британияликлар бундан хурсанд бўлар эдикуя, бироқ «лекини» борда. Британия Европа Иттифоқига баҳсли ҳудуд — Гибралтар билан биргаликда кирган. Гибралтар — Пиреней ярим оролининг чеккасида жойлашган бир қоя. Ким Гибралтарга эгалик қилса, у Гибралтар бўғозини ҳам назорат қилади. Гибралтар хусусида Англия ва Испания узоқ вақтдан бери баҳслашиб келади. Ҳар икки давлат Европа Иттифоқи таркибида бўлгани учун баҳс у қадар долзарб ва принципиал тус олмай келаётган эди. Британия Европа Иттифоқидан чиқиши туфайли ушбу масала бошқача тус олади. Британия бадални тўламасликка уриниб кўриши мумкин, аммо бу НАТОга аъзо давлатлар орасида жанжални келтириб чиқаради.
Америка президенти бош вазирлик учун курашда Борис Жонсонни ёқлаб чиқди. Дональд Трамп бу йигит «менга ёқади, мен уни тушунаман», деди. Бу эса лейбористлар етакчиси Жереми Корбиннинг туйғуларига тегиб кетди ва сиёсатчи бу иборани Британиянинг ички ишларига аралашиш даражасигача кўтарди.
Лондон мэри Трампнинг сўзамоллигини ХХ аср фашистлари сўзамоллиги билан қиёслади. Трамп Британия махсус хизматлари ҳақида салбий фикр билдириши Лондон мэри Содиқ Хоннинг ғазабини келтирди. Шу билан бирга, Трампнинг мусулмон мамлакатлардан келган мигрантлар борасидаги танқидлари ҳам у ислом ҳақида нотўғри тасаввурга эга эканлигини кўрсатиб қўйди.
Хулоса эса оддий. Америкаликлар кучга доимо юқори баҳо бериб келган. Улар ким кучли ва ким кучсиз эканини дарҳол пайқайди ва бундан ўз манфаатлари йўлида фойдаланади. АҚШнинг Хитой, Россия, КХДР билан муносабатлари қандайлигидан қатъий назар, Трамп уларга қандай яшашни ўргатадиган сўзлардан ўзини тийди, у мамлакатлар раҳбарларининг ақлий қобилияти ҳақида бирор бир сўз айтмади. АҚШ эса Британияни заифлашиб қолганини сездирмоқда. Бу Британия ҳукмронлиги тарихда қолганидан далолат.
Жаҳонгир Эргашев тайёрлади.
Изоҳ (0)