Ёш авлодни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш жуда муҳимдир. Бироқ ҳақиқий ватанпарварлик шиорларга эмас, касб поғоналарда кўтарилишга интилишларига эмас, балки чуқур билимларга асосланган бўлиши керак, деб ҳисоблайди «Дарё» колумнисти, Жанубий Кореянинг Пусан чет тиллар университети профессори Азамат Акбаров.
Ривожланиш қачон тўхтайди? Қачонки, ёлғонлар, хўжа-кўрсинлар, «театр» намойишлари ҳаддан ташқари кўпайса. Халқимизни донолардан, китобхонлардан қилиб кўрсатиб бутун бир метро вагонига ёшларни йиғиб қўлига китоб тутқизиб расмга олса. Инвесторлар келмаганига журналистларни айблашса. Энг катта хатоларимиздан бири — мана шу ёлғон сиёсат билан ёшларимизга нотўғри йўлни ўрнак қилиб кўрсатишимиз.
Давлатнинг ривожланиши, миллатнинг хавфсизлиги ва фаровонлигини таъминлаш билан биздан бошқа ҳеч ким шуғулланмайди. Шунинг учун ёш авлодни ватанпарварлик руҳида тўғри тарбиялаш жуда муҳимдир.
Бироқ ҳақиқий ватанпарварлик шиорлар, мансабга интилишга эмас, чуқур билимга асосланган бўлиши керак. Келажак дунёси билимга асосланган олам бўлиши ҳеч кимга сир эмас. Фақат билимлар иқтисодиётида ҳақиқий ютуқларга эришишган, ўз халқларининг хизматида инновацион ишланмаларни жорий қила олган мамлакатларгина етакчи давлатлар қаторига кира олган.
Яқин келажакда биз жаҳон ҳамжамиятининг турли қутбларга кескин ажралишини кузатамиз. Илмий ва технологик тараққиёт йўлида бораётган мамлакатлар тез илгарилаб ўзиб кетади. Қолганлар эса қолоқлигича қолиб кетади, ёки, омади келса, илмий ғоялар истеъмолчилари роли билан чекланади.
Университетлар ва ижодий фикрлайдиган ёшлар
Ўзбекистонда миллий ва глобал миқёсдаги вазифаларни бажаришга қурби етадиган ижодий фикрлайдиган, яхши маънодаги иштиёқли ёшларнинг истиқболи катта. Барчамиз, жумладан, бутун давлат органларининг олдида бу каби ютуқларга эришиш учун зарур ҳуқуқий шароитларни яратиш вазифаси турибди. Ўзбекистонда ёшларга мўлжалланган сиёсатнинг мазмун-маъноси худди мана шундан иборат бўлади.
Бу асрда жаҳонга воқеликни ҳисобга олиб фикрлайдиган, меҳнаткаш, прагматик, чидамли, мобил ва, албатта, инновацион ғоялар билан фикрлайдиган, яъни рақобатбардош ўзбек халқининг янги қиёфасини кўрсатишимиз керак.
Олий ўқув юртларининг янги ўқув дастурлари мана шундай хислатларни ривожланишга йўналтирилган бўлиши керак. Мамлакат сиёсати биринчи навбатда ёшларга қаратилган бўлиши лозим, чунки уларга жамиятга глобал тамаддуннинг илғор ютуқларини олиб келиши, даставвал прагматизм ва меҳнатсеварлик каби янги қадриятлар йўл-йўриқлари билан тарбиялашни жорий қилиш ишлари юкланади. Шу билан бирга, маънавий меросга садоқатли бўлиб, ўтмишдаги сабоқларни ёдда сақлаш лозим.
Замонавий ёшлар сиёсатини қандай шакллантириш керак?
Президент ташаббуси билан бошланган янги кенг кўламли лойиҳалар ёшлар сиёсатида тизимли ўзгаришлар ўтказилишини назарда тутади. Бу ерда таълим сифатини ва таълим олиш имконияти ҳаммабоп бўлиши, уй-жой ва иш билан таъминлаш, ёшлар тадбиркорлигини рағбатлантириш, соғлиқни сақлаш ва ёш авлод учун самарали ишлайдиган ижтимоий поғоналарни ишга тушириш ҳақида гап кетмоқда.
Бугунги кунда бутун дунёда ёшлар орасида ишсизлик масаласи жуда жиддий муаммодир. Сўнгги маълумотларга кўра, сайёрамиздаги ёшлар орасида ишсизлик даражаси тахминан 13 фоизни ташкил этади, бироқ баъзи мамлакатларда бу кўрсаткич 40 фоизгача етади. БМТ маълумотларига кўра, ёшларнинг 20 фоизи ўқимайди ва ишламайди. Халқаро тажриба шуни кўрсатадики, ёшлар орасида ишсизликни бартараф этиш кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш асосида ётади. Ёшларни тадбиркорлик руҳида тарбиялаш керак. Ёшларни иш билан таъминлашга алоҳида эътибор қаратиш лозим. Тадқиқотлар натижаларига кўра, кўп ҳолларда мамлакатимиз ёшлари ишга жойлашиш, иш топиш муаммосига дуч келмоқда.
Афсуски, ҳозирги кунда тадбиркорлик ўзбек ёшлари учун жуда жозибадор эмас. Аммо бу муаммога бошқа томондан ёндашиш керак. Балки биз тижорат билан шуғулланиш учун етарли шароит яратмаётгандирмиз?
Мамлакатимизда экологик, спорт, соғлиқни тиклаш ва экстремал туризмни ривожлантириш учун барча имкониятлар мавжуд бўлгани учун туризм ёшлар орасида тадбиркорликни ривожлантириш учун истиқболли соҳага айланиши мумкин. Туризм соҳасидаги малакали мутахассисларга бўлган эҳтиёж ортиб бораётганини ҳисобга олсак-да, Самарқандда халқаро туризм университети фаолият олиб бораётган бўлса-да, Хоразм, Бухоро, Қарши университетларда туризм ва меҳмонхона бизнеси факультетларини очиш керак. Мамлакатнинг интеллектуал салоҳиятини мустаҳкамлаш ва кўнгиллилик ташаббусини ривожлантириш муҳимдир.
Ёшларнинг парламентда ва маҳаллий вакиллик органларида янада фаол иштирок этишини таъмилаш лозим. Биз фуқаролик позицияси фаол равишда эълон ва ҳимоя қила оладиган янги авлод вакилларини қўллаб-қувватлашимиз керак. Бундан ташқари, ёшлар ўз ақлий, илмий, жисмоний, салоҳиятларини амалга ошириши ва ўзини ривожлантириши учун ҳақиқий имкониятлар яратиш зарур.
Болалар ва ўсмирларнинг ҳуқуқий ва ахлоқий тарбияси
Мактабларда содир бўлаётган зўравонлик ҳолатларининг сабаби барча давлат органлари фаолиятидаги бепарволикдир. Биз бу муаммога кўз юмиб кетмаслигимиз керак. Мактабларимиздаги қўрқув муҳитини бартараф этиш учун унинг сабабларини таҳлил қилиш ва тизимли чораларни кўриш зарур. Бу ўқитувчилар, ота-оналар, ёшлар ташкилотлари, барча даражадаги ҳокимликларнинг ва умуман жамиятнинг кундалик ишига айланиши керак.
Мактабларда халқаро тажрибага асосланган ва айни пайтда халқимизнинг миллий анъаналарини тўлақонли ҳисобга олган ҳолда хулқ-атвор ва кийиниш стандартларини назарда тутиб иш қилиниши керак. Диний эътиқодлари сабабли болаларнинг умумий ва олий таълим олиш имкониятидан маҳрум қилинишига мутлақо йўл қўймаслик керак. Бу масала бўйича соғлом нуқтаи назар ва тутиладиган йўлни топиб ва уни парламент ва ҳукумат биргаликда ишлаб чиқиши лозим.
Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назарига мос келмаслиги мумкин.
Изоҳ (0)