15 февраль куни Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги пресс-холлида Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Урбанизация жараёнларини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармони ижросини таъминлаш юзасидан амалга оширилаётган ишларга бағишланган матбуот анжумани бўлиб ўтди. Бу ҳақда «Дарё» мухбири Севара Нишонова хабар берди.
Анжуманда фармонда белгиланган мақсадлар, Иқтисодиёт ва саноат ҳамда Қурилиш вазирликлари томонидан Ўзбекистонда урбанизацияни тартибга солишни таъминлаш бўйича бажарилаётган ишлар, янги тузилган Урбанизация агентлигининг вазифалари ҳақида маълумот берилди.
Мустақиллик йилларида Ўзбекистонда шаҳарлар ривожланиши бўйича муайян ишлар амалга оширилди. Шаҳар аҳолисининг салмоғи 1991 йилдаги 40,3 фоиз ўрнига 2018 йилга келиб 50,6 фоизга ўсди. Бундай ўсиш суръатларига асосан маъмурий ўзгаришлар, яъни 2009 йилда мингга яқин қишлоқ аҳоли пунктларининг шаҳар посёлкаларига айлантирилиши ҳисобига эришилди.
Шу билан бирга, урбанизация жараёнларида қатор номутаносибликлар кузатилмоқда:– урбанизация даражаси бўйича Ўзбекситоннинг жаҳонда тутган ўрни паст бўлиб, БМТ халқаро рейтинг кўрсаткичлари бўйича Ўзбекистон 2018 йилда ушбу йўналишда 233 мамлакат орасида 155-ўринни эгаллади. Ваҳоланки, бу соҳада дунёдаги ўртача кўрсаткич 55,3 фоиздир;– охирги 10 йил мобайнида (2009—2018 йиллар) мамлакатда урбанизация даражаси 51,7 фоиздан 50,6 фоизга камайди;– 2012 йилдан ҳозирги кунга қадар шаҳарлар сони 119 тадан ошмади ва уларда 10,1 миллион киши истиқомат қилади. Уларнинг 24,2 фоизи Тошкент шаҳрида истиқомат қилади;
«Ўзбекистондаги кўпгина кичик шаҳарлар ва шаҳар посёлкалари маъмурий усуллар орқали тузилган бўлиб, улар шаҳарсозлик талабларига тўла жавоб бермайди. Амалда аҳоли қишлоқ хўжалик меҳнати билан банд, уларнинг турмуш тарзи эса қишлоққа хосдир», — дейди Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги ҳузуридаги Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти директори ўринбосари Турсун Аҳмедов.
БМТ прогноз ҳисоб-китобларига кўра, жаҳонда шаҳар аҳолисининг улуши 2018 йилдаги 55,3 фоиз ўрнига, 2030 йилга бориб 60,4 фоизга етади. Шаҳар аҳолисининг нисбатан юқори ўсиш суръатлари ривожланаётган мамлакатларда ҳам кузатилади. Мазкур мамлакатларда бу жараён асосан қишлоқ аҳолисининг шаҳарларга кўчиши ва шаҳар аҳолиси табиий ўсиши билан боғлиқ.
Урбанизация жараёнларини тартибга солиш бўйича жаҳон амалиётининг таҳлили ва ундан чиқадиган хулосалар шуни кўрсатадики, Япония, Корея Республикаси, Хитой, Сингапур, Ҳиндистон ва бошқа мамлакатларда аниқ мақсадга йўналтирилган урбанизация сиёсати фаол саноатлашув, шаҳарларни мажмуали ривожланишини рағбатлантириш, мавжуд салоҳиятдан самарали фойдаланиш, аҳоли турмуш шароитини изчил ошириб бориш, доимий ва барқарор иш ўринларини яратиш, ер ислоҳотларини амалга ошириш, ер участкалари бозорини шакллантириш каби қатор чора-тадбирлар билан уйғунликда олиб борилган.
Кўпгина мамлакатларда иқтисодий ўсиш ва ижтимоий тараққиётнинг муҳим омили бўлган урбанизациянинг барқарор ривожланиш тенденцияси кузатилмоқда.
Амалга оширилган тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, урбанизация даражасининг 1 фоизга ортиши аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулот кўрсаткичининг Хитойда 10 фоизга, Ҳиндистонда эса 13 фоизга ўсишини таъминлаган.
Изоҳ (0)