Британиянинг The Guardian нашрига кўра, Венесуэла президенти Николас Мадуронинг асосий иттифоқчилари бўлган Россия ва Хитой АҚШни мухолиф партия раҳбари бўлган Хуан Гуайдога тўнтариш уюштиришда ёрдам бериб, «мамлакат ички ишларига ралашмаслик» борасида огоҳлантирган. Венесуэла ҳукуматининг асосий таянчи бўлган Россия, АҚШнинг Венесуэладаги сиёсий вазиятга ҳарбий аралашуви ҳалокатли деб баёнот берди.
Россиялик сенатор Венесуэла президентини то‘нтаришга уриниш ноқонуний эканлигидан огоҳлантирмоқда.
Пайшанба куни Россия тарафи Мадуро ҳукуматини қўллаб-қувватлаш борасида қатъий баёнот билан чиқди ва АҚШнинг Венесуэла ички ишларига ҳарбий аралашувини «ҳалокатли» деб атади.
Россия ТИВ ўринбосари Сергей Рябков қуйидаги баёнот билан чиқди:
«Биз вазиятнинг бундай тус олишидан тийилишни маслаҳат берамиз. Бизнинг назаримизда, бу ҳалокатли сценарий, Лотин Америкасида биз кузатиб бораётган ривожланиш модели асосини ларзага келтиради».
«Бизга дўстона муносабатда бўлган Венесуэлани, стратегик ҳамкорни биз қўллаб-қувватлаганмиз ва бундан кейин ҳам қўллаб-қувватлаймиз», — деб ваъда берди Рябков.
Россия Венесуэла ҳукумати учун асосий молиявий таянч сифатида, келгусидаги нефть етказмалари учун миллиардлаб доллар миқдоридаги кредитни олдиндан тўлов эвазига ажратиб келади.
Декабрь ойида Кремль Венесуэла ҳукуматини қўллаб-қувватлаш белгиси сифатида унга икки дона ТУ-160 русумидаги ядровий ҳужумкор учоқларини етказиб берган эди.
Россия Венесуэладаги сиёсий кучлар ўртасида келиштирув сиёсати музокараларини олиб боришда ёрдам беришга тайёрлигини ҳам айтиб ўтди.
«Истасангиз, бу мамлакатнинг суверенитетини ҳимоя қилишда ва ички ишларга аралашмаслик тамойили қоидаларининг бузилмаслиги ҳимоясида бир қаторда турамиз», — деб баёнот берди Рябков.
Кремлда ҳозирга қадар Венесуэладаги сиёсий инқироз борасида шарҳлар берилмади. Бироқ рус сиёсий элитасининг айрим вакиллари Мадуро сиёсатини қўллаб-қувватлашга тайёр эканини билдирди. Россия парламенти қуйи палатаси спикери Вячеслав Володин Гуайдонинг президентликка бўлган иддаосини «қонуний» эмас деб фикр ҳам билдириб о‘тди.
АҚШнинг Мадурога нисбатан сиёсатини бошқа депутатлар ҳам танқид қилиб чиқмоқда. Россия парламентининг юқори палатаси ташқи ишлар масалалари бо‘йича қўмитаси раиси ўринбосари Андрей Климов «АҚШ Венесуэлада навбатдаги ‘рангли инқилоб’ни юзага келтирмоқчи» деб айтди.
Хитой ҳукумати Венесуэладаги суверенитет, мустақилликни ва барқарорликни қўллашга тайёрлигини билдирди.
«Хитой Венесуэланинг суверен, мустақил ва барқарор мамлакат сифатида қолишини қўллаб-қувватлайди. Алоҳида таъкидлаш жоизки, санкциялар, ички ишларга аралашув вазиятни мураккаблаштириб, асл муаммолар ечим топишига ёрдам бермайди», — деб таъкидлади Хитой ТИВ вакили Хуа Чунъин.
Венесуэла расмий Пекиннинг Лотин Америкасидаги энг яқин иқтисодий ҳамкорлаидан биридир. 2017 йилда Венесуэла Хитойдан 38 миллиард фунт стерлинг миқдорида қарз олган. Хитой Венесуэланинг йирик кредитори сифатида бу мамлакатда иқтисод ўсишидан манфаатдор. Бу эса Хитойга Венесуэла давлат активларининг Шри-Ланкада Хамбантота порти каби Хитой назоратига ўтиши мумкинлигини ҳам англатади.
Хитой манфаатлари тўқнашадиган яна бир нуқта шуки, агар Венесуэлада ҳокимият ўзгарадиган бўлса, янги ҳукумат Хитой олдидаги мажбуриятларни бажаришдан бош тортиши эҳтимолини вужудга ҳам келтиради. Ўтган йили Мадуро Хитой раҳбари Си Цзиньпин билан учрашиб, Мао Цзедун мақбарасини ҳам зиёрат қилган эди. Шу ташриф чоғида икки мамлакат раҳбарлари умумий қиймати 3,8 миллиард фунт стерлингга тенг бўлган йигирмадан ортиқ шартномаларни имзолаган.
Туркия ташқи ишлар вазири Мавлуд Човушўғли Гуайдони огоҳлантириб, «Венесуэлада қонуний сайланган президент борлигини, бироқ айрим давлатлар Гуайдонинг президентликка иддаосини тан оладиган бўлса, бу тартибсизликка етаклайди» деб айтган «Хабар» янгиликлар нашрига берган интервьюсида. Шунингдек, Мавлуд Човушўғли мамлакат изолясия босими остида қолмаслигини, вазият тинч йўл билан ҳал қилинишини алоҳида урғулаган.
Айни пайтда Мексика ва Уругвай Мадуро сиёсатини қўллаб-қувватлаётган ва ҳукумат ҳамда мухолифат ўртасида музокаралар ўтказишга чақираётган Лотин Америкасининг икки йирик давлати бўлиб қолмоқда. Қайд этиш лозим, Ватиканнинг Мадуро ҳукумати ва мухолифат ўртасидаги воситачилик сиёсати муваффақиятсизликка учради.
Мексикадаги эски ҳукумат Венесуэлани танқид қилиб чиқди. Айни пайтда Мексиканинг янги президенти Андреас Мануэль Лопес Обрадор мамлкатни анъанавий ўзга давлатлар ички ишларига аралашмаслик сиёсатини дастак қилиб олган ҳолда жимлик сақламоқда.
Венесуэладаги вазиятни танқид қилар экан, Эрон ҳукумати мухолифатнинг сиёсий амбицияларини ҳукуматни тўнтариш йўли билан эгаллаб олишга уринишда айбламоқда.
Эрон ТИВ расмий вакили Баҳром Қосимий пайшанба кунги баёнотида Теҳрон Венесуэла ҳукумати ва халқини ҳар тарафлама қўллаб-қувватлашга тайёр эканини ва мамлакат ички ишларига ҳар қандай чет эл ҳукуматларининг аралашуви ноқонуний деб атади.
Куба ҳам Венесуэладаги мавжуд ҳукуматни қўллаб-қувватлашини баён қилди. Granma ҳукумат нашри Дональд Трампнинг Гуайдони вақтинча президент сифатида тан олишини АҚШ тўнтаришни ўз қўл остига олибди деб ҳам изоҳлади.
БМТ бош котиби Антониу Гутерриш мамлакатда сиёсий барқарорлик издан чиқиб кетмасдан музокаралар ўтказиш лозимлигини таъкидлади.
Давос шаҳрида бўлиб ўтаётган Халқаро иқтисодий форумда иштирок этаётган бош котиб, хусусан, «биз Венесуэла халқи ва бутун ҳудуд учун ҳалокатли натижалар келтириб чиқарадиган низонинг олдини олиш мумкинлиги борасидаги икки томон диалогига ҳали кеч бўлмаган», дея эътироф этди.
Бош котиб, шунингдек, «мустақил давлатлар ўз ихтиёрига кўра иш тутиши мумкин. Аммо бу вазиятда бизни ўйлантираётган муаммо оддий венесуэлаликларнинг тақдиридир», деб айтиб ўтди.
Венесуэлада Мадуро президентлиги даврида иқтисодий инқироз чуқурлашди, миллионлаб одамлар қашшоқликка маҳкум бўлди, нефтга бой мамлакат зарурий эҳтиёжлар саналмиш озиқ-овқат ва дори-дармон етишмаслиги муаммоси авж олди.
БМТ ҳисоб-китобларига кўра, 2015 йилдан буён Венесуэлани 2,3 миллионга яқин одам тарк этди. Халқаро валюта жамғармасига кўра, инфляция даражаси бу йил 10 миллион фоизга ўсиши тахмин қилинмоқда.
Изоҳ (0)