«Тожикистон — XXI аср» мустақил журналистика мактаби томонидан Ўзбекистон Журналистларни қайта тайёрлаш маркази билан ҳамкорликда ташкилланган қўшни давлатга сафаримиз, табиийки, пойтахт Душанбедан бошланди ва асосан шу ерда кечди.
Ушбу шаҳар ёзма манбаларда илк бор 1676 йилда тилга олинади. У карвон йўллари чорраҳасида пайдо бўлган, душанба кунлари бу ерда катта бозор бўлган. Номи ҳам шунга боғлиқ.
Бугунги кунда Душанбеда 820 минг киши истиқомат қилмоқда. Пойтахт ҳукуматига 20 йилдан ошиқ — 1996 йилдан 2017 йилгача Маҳмадсаид Убайдуллоев раҳбар бўлган. Шундан берисига президент Эмомали Раҳмоннинг ўғли Рустам Эмомали бошқариб келмоқда.
Бошқа мегаполисларга солиштирганда Душанбе мўъжаз ва шинам шаҳар. Шунга қарамай, нафақат минтақа, балки дунё миқёсида ҳам тилга тушган натижалари бор экан.
Уларнинг дастлабкисидан яхши хабардорсиз. Гап 165 метрли давлат байроғи ҳақида кетмоқда. Унинг лойиҳасига 2010 йил 24 ноябрь, Тожикистонда миллий байроқ куни нишонланадиган санада қўл урилган.
Орадан бир йил ўтиб, 2011 йили 30 август куни ҳилпирай бошлаган байроқ то 2014 йил сентябргача, Саудия Арабистонининг Жидда шаҳрида 170 метрли байроқ қад ростламагунча дунёдаги энг баланд байроқ бўлиб келган ва Гиннес рекордлар китобига кирган. Байроқнинг эни 30, бўйи 60 метр, оғирлиги 420 килограмм.
Президент саройи қаршисида жойлашган Тожикистон миллий кутубхонаси менга саройдан ҳам маҳобатли туюлди. Бино 2012 йил 20 мартда, Наврўз байрами арафасида очилган. Бу воқеа арафасида мамлакатда китоб тўплаш умуммиллий акцияси ўтказилган ва унда давлат, жамоат ташкилотлари, аҳоли фаол иштирок этган. Натижада 3 миллионга яқин китоб топширилган. Ҳозирда кутубхона фондида 6 миллиондан ортиқ китоб, газета-журнал, электрон материаллар сақланади.
Очиқ китоб шаклида қурилган тўққиз қаватли бино (узунлиги 167 метр, баландлиги 52 метр, умумий майдони 45 минг квадрат метр) Марказий Осиёдаги энг катта кутубхона саналади. Бу ерга кираверишда тожик халқининг 22 нафар атоқли фан, адабиёт ва сиёсат арбоби бюсти жойлашган. Улар сирасида Фирдавсий, Саъдий, Ҳофиз, Рудакийдан тортиб Мирзо Турсунзода ва Эмомали Раҳмонгача бор.
Кутубхона 25 та ўқув зали, тадбир ва анжуманлар ўтказиш учун 9 та залга эга. Унинг қошида АҚШ, Хитой, Германия маданият марказлари очилган. Имконияти чекланган кишилар учун алоҳида бўлим хизмат қилади: бу ерда овозли нашрлар ва Брайл алифбосидаги китоблар сақланади. Айтганча, миллий кутубхонанинг янги биноси қурилиши бошланган кун — 4-сентябр мамлакатда «Китоб куни» деб эълон қилинган.
2019 йил августида Душанбеда Марказий Осиёдаги энг йирик масжид намозхонлар учун ўз эшикларини очади. Ҳозирги вақтда қурилиш ишларининг 70 фоизи бажарилган. Ушбу масжидда бир вақтнинг ўзида 120 минг намозхон ибодатни амалга ошириши мумкин.
Майдони 12 гектар бўлган жоме масжидининг қурилиш ишлари 2009 йилда бошланган. Харажати 100 миллион доллар баҳоланаётган қурилишга Қатар молиявий кўмак бермоқда.
Майли, рекордлар ўз йўлига. Душанбенинг бошқа жиҳатлари ҳам журналист сифатида эътиборимни тортди.
Ўзбекистон билан алоқалар тиклангани ниҳоятда қадрланади. Уларнинг йўлга қўйилгани Тожикистонда 2018 йилнинг энг муҳим воқеалари қаторида зикр этилди. Буни сафар чоғида ўзимиз ҳам ҳис этдик. Ўзбекистонликларга нисбатан эътибор кучли, Президент Шавкат Мирзиёев эса мамлакатда анча машҳур. Биз мулоқотда бўлганларнинг аксарияти «Коҳи Борбад» cаройидаги давлат раҳбарлари қатнашган концертни кўзда ёш билан кузатгани ҳақида гапирди.
Расмий идоралар ҳаддан зиёд қўриқлашдан холи. Жумладан, президент саройи, мамлакат ҳукумати, парламент биноси.
Мамлакат сенаторлари ва депутатлари мажлис қурадиган бино ҳатто панжара билан ҳам ўралмаган экан.
Нарх-наво баландлиги. Душанбедаги супермаркет, савдо дўконларида нарх-наволар анча баланд. Биринчи галда озиқ-овқат ва бензин қиммат, маҳсулотларнинг аксарияти Россиядан келтирилади. Тожикистонликлар Ўзбекистон билан алоқаларнинг тикланиши нарх-наво пасайиши, янги товарлар кириб келишига хизмат қилади деб ҳисобламоқда.
Кўчалар ва хиёбонларнинг озодалиги. Душанбеда бир ҳафта бўлиб кўча ёки хиёбонларда тамаки бурқсатиб кетаётган кишини учратмадик. Айтишларича, бу юзасидан махсус қонун қабул қилинган ва унга қатъий риоя этилади. Жамоат жойларида чекканлик учун тузуккина жарима тўлашга тўғри келади. Кўчалар нафақат эрталаб, балки кечки пайт ҳам супурилади ва сув сепилади.
Давлат тилига эътибор. Расмий идоралар тугул савдо дўконлари, тамаддихоналар ва бошқа оммавий жойларда ҳам аввал давлат тили, сўнг бошқа тиллардаги ёзувларга кўзингиз тушади.
Шу ерга келиб тилимизга сингиб кетган айрим ажнабий сўзларни бемалол таржима қилиб қўллаш мумкинлигига амин бўлдим. Жумладан, фаст-фудни «Тез тайёр» дейиш ҳам мумкин экан...
Изоҳ (0)