• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12586.41
    • RUB160.42
    • EUR14758.82
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Қорақалпоғистонлик фермер ер унумдорлигини оширишдаги инновацион ғоялари билан бўлишди

    Орол денгизини йўқолиши қатор ўзаро боғланган иқтисодий, ижтимоий ва экологик муаммоларни келтириб чиқарди. Ҳалокат оқибатлари Оролбўйи ҳудуди қишлоқ хўжалигига айниқса кескин таъсир қилди. Қуйидаги мақолада Қорақалпоғистон Республикаси Чимбой туманидаги «Жуз баси» фермер хўжалиги раҳбари Жеткерген Абдирасулиев фермер хўжаликлари барқарорлигини ошириш учун инновацион ғоялар билан ўртоқлашади.

    Тузнинг собиқ денгиз тубидан кўтарилиши, норационал суғориш технологияларни қўллаш натижасида улкан экин ерларини шўрланиши ҳам ернинг табиий унумдорлиги пасайишига, улар сифатининг ёмонлашувига, катта миқдорда ҳосилнинг етиштирилмаслигига олиб келади. Шўрланган ерлардаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳосилдорлиги 50 фоизгача пасаяди.

    Фото: «Дарё»

    Фото: «Дарё»
    Бизнинг хўжалик 90 гектар экин ерларига эга, бу ерда 6 нафар доимий ишчилар меҳнати билан буғдой ва шоли етиштиради. Мавсумий ишлар авжига чиққан вақтда, масалан, ёзда, биз қўшимча равишда 35 нафаргача одамни жалб қиламиз. Лекин ҳудудимизда биз борган сари тупроқ сифатини ёмонлашувига ва суғориш учун сувни етишмаслигига дуч келмоқдамиз. Сўнгги вақтларда ОАВда далаларни лазер орқали тузиш ҳақида ахборот тез-тез пайдо бўла бошлади. Қорақалпоғистоннинг баъзи ҳудудларида фермер ва деҳқон хўжаликларининг иқлимий барқарорлигини таъминлаш бўйича БМТТД лойиҳаси шарофати билан мана шундай технологиялар муваффақият билан қўлланилаётигани ҳақида ҳамкасбларимдан эшитдим. Иқлим ўзгаришига мослашиш масалалари бўйича маслаҳат- ахборот марказига мурожаат қилиб ва у ерда мутахассислардан зарур ахборотни олгач, намойиш ишларини олиб бориш учун мен «Жуз баси» фермер хўжалигим ҳудудини тақдим этишга қарор қилдим.

    2014 йилда амалга оширилиши бошланган «Ўзбекистоннинг қурғоқчил туманларида жойлашган фермер ва деҳқон хўжаликларининг иқлимий барқарорлигини таъминлаш» лойиҳаси БМТ Тараққиёт дастурининг Ўзбекистондаги фаолиятини узвий босқичи ҳисобланади. БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича доиравий Конвенциясининг Мослашув фондини молиявий кўмагига таянган ҳолда БМТТД марказий, вилоят ва маҳаллий давлат ҳокимияти органларига, ҳамда Қорақалпоғистон Республикасининг энг ҳимояланмаган фермер ва деҳқон хўжаликларига иқлим қуришини ошиб бориши оқибатларини (сув ресурсларини қисқариши ва қишлоқ хўжалиги ва яйлов ерларини деградациясини) бартараф қилишда, ҳамда мазкур ҳудудда қурғоқчиликни тез-тез юз бериши мумкинлиги башоратига тайёр бўлишда кўмак кўрсатиб келмоқда.

    Ўз даламизда суғориладиган ерларнинг устки қисмини бир хилда тузишга эришишга биз олдин ҳам уриниб кўрганмиз, аммо эскириб қолган технологиялар туфайли буни тўлиқ амалга ошира олмасдик. Лазер орқали тузишни қўллаш бўйича намойиш ишлари олинган натижаси билан яхши маънода ҳайратлантирди. Биринчидан, мазкур технологияни қўлланиши сув ресурсларини кўп миқдорда тежаш имконини берди. Иккинчидан, сувни ер бўйлаб бир маромда тақсимланиши экинларнинг бир текислигини таъминлади, бу эса ҳосилдорликни ўсишига кўмак берди. Ахир даланинг устки қисми нотекис бўлса, пастқамликларда сув кўп миқдорда тўпланиб қолади, юқориликларда эса, аксинча, у етишмайди, демак, бундай майдонда ҳосилни орзу қилмаса ҳам бўлаверади.

    Фото: «Дарё»

    Фото: «Дарё»

    Ҳозирда эса биз сувни тежаш орқали (олдинги меъёрлардан 20-30 фоиз кам сафрланмоқда) ҳосилни анчагина ўсишига эришмоқдамиз. Биз учун бу энг асосий кўрсаткич ҳисобланади. Агар илгари биз бир гектардан 30—40 центнер ҳосил олган бўлсак, ҳозирга келиб кўрсаткич, ҳосилнинг турига қараб, 60 центнердан ошмоқда. Шоли ва буғдойнинг ҳосилдорлиги, ҳар бир гектардан ўрта ҳисобда 50 центнерни ташкил қилиб, 20 центнерга ошди. Мана шундай технология туфайли, масалан, 55 гектар ердан 275 тонна буғдой йиғиб олдинди. Унинг 110 тоннаси давлатга топширилди, 165 тоннаси эса фермер хўжалиги ихтиёрида қолди.

    Муҳим жиҳат, халқаро тажрибани тақдимоти жараёнида фермер ва деҳқон хўжаликлари билан бевосита алоқа очиқ мулоқот, фикр алмашиш имкониятини кенгайтиради, тақдим этилаётган технологияларни маҳаллий иқлимий ва қишлоқ хўжалиги шароитларига мослашувида мақбул йўналишни излаш имконини беради. Бугунги кунга келиб, лойиҳани амалга ошириш мобайнида намуна туманларидаги фермер хўжаликларига далаларни лазер орқали тузиш учун ускуналарнинг еттита мажмуаси топширилди.

    Лойиҳа мутахассислари билан суҳбатлар мобайнида, мен ўзимнинг шахсий тажрибамдан келиб чиқиб, далани дағал суратда тузишни таклиф қилдим, яъни дастлабки текислашни, ундан кейин эса лазер орқали тузишни қўллашни. Бу ёқилғи мойлаш материаллари сарфини қисқартириш имконини беради, чунки лазер орқали тузишда уларни сарфи ҳар бир гектар ерга 100 литрни ташкил қилади, оддий тузишда эса бу кўрсаткич 20—30 литр. Аммо сарфлар ўзини оқлайди, чунки далани дастлабки лазер орқали тузиш 5—6 ва ундан ортиқ йилга етади. Бундай технология махсус усул орқали айланма плугдан фойдаланган ҳолда даланинг тексилигини сақлайди. Мазкур технологияни қўллаш самарадорлиги янада кўпроқ бўлиши учун мана шундай ишлар нафақат текисланаётган ерни хусусиятларини, балки бу ерда олдин ўтказилган ишларни биладиган биргина механик- тракторчи томонидан бажарилиши муҳим.

    Ҳамкасбларимнинг ўсиб бораётган қизиқишларига гувоҳ бўлиб, ҳамда мана шундай самарали тажрибани кенг тарқатиш мақсадида, биз, Ўзбекистондаги БМТТД кўмагида бошқа фермер хўжаликларидаги деҳқонларни ҳам ўқитишни бошладик. Бизга шундай технологияни қўллаш афзалликларига ишонч ҳосил қилганлар ҳам ёрдам сўраб мурожаат қилишмоқда. Лазер ускунаси бепул тақдим этилади, биз фақат техникамиз ишлатилгани учун амортизация ҳаққини оламиз. Умуман, биз 300 гектарга яқин ердан иборат майдонни лазер орқали тузтишга муяссар бўлдик. Шунга қарамасдан, қайд этмоқчиманки, талабни инобатга олиб, Чимбой тумани фермер хўжаликлари эҳтиёжлари учун мана шундай ускунани яна бир неча мажмуаси олинса яхши бўлар эди.

    Жеткерген Абдирасулиев, Қорақалпоғистон Республикаси Чимбой туманидаги «Жуз баси» фермер хўжалиги раҳбари

    Фото: «Дарё»

    Фото: «Дарё»

    Келажакда лойиҳа томонидан лойиҳанинг 5 та намунали туманлари учун лазер ускунасининг 10 та мажмуасини харид қилиш режалаштирилган. Маҳаллий бошқарув органлари, Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, қишлоқ хўжалиги ташкилотлари ва фермер хўжаликлари вакиллари иштирокида мазкур технологияни қўллаш бўйича амалий тренинглар таклиф қилинаётган усулни фойдасини ишонч билан намойиш этиш имконини берди. Уни қўллаш бўйича тажриба ва билимларни янада кенг тарқатиш Ўзбекистоннинг қурғоқчил туманларида жойлашган фермер ва деҳқон хўжаликларининг иқлимий барқарорлигини таъминлаш имконини беради.

    18.05.2018, 16:23   Изоҳ (0)   15462
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Шавкат Мирзиёев АҚШдан Тошкентга қайтиб келди

    18.05.2018, 16:18

    Ўзбекистонда ИИВ томонидан истеъмолга яроқсизлиги учун 17 тонна гўшт маҳсулоти тўхтатиб қолинди

    18.05.2018, 16:08

    «Ўзбекистон ҳаво йўллари» МАК яна бир Boeing-787 Dreamliner самолётини қабул қилди

    18.05.2018, 15:44

    Ўзбекистонда ҳарбий хизматчиларнинг фарзандлари давлат грантлари асосида ўқишга қабул қилинади

    18.05.2018, 15:12

    Мутасаддилар — пешонага «2» қўйиш ҳолатлари ҳақида: «Ўқитувчилар йиллар давомида жамоат ишларига жалб қилингани ўз таъсирини кўрсатмоқда» (видео)

    18.05.2018, 14:25

    Жаҳон банки Ўзбекистонга 940 миллион доллар ажратди

    18.05.2018, 14:16
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Қашқадарёнинг Чимёни – Мираки ҳақида сиз билмаган фактлар


    Ёз осмоннинг ўзидаёқ бошланади: Silk Avia Тошкентдан Иссиқкўлга кунлик авиақатновларни йўлга қўймоқда


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    BI Group ва Асакабанк Ўзбекистонда тижорат кўчмас мулки учун бизнес ипотекасини ишга туширди


    “S&P” Ўзбекистон Миллий Банкининг рейтинг прогнозини “ижобий”га кўтарди 


    American University of Technology (AUT)  28 июнь - Очиқ эшиклар кунига таклиф этади


    Савдо, финтех ва “яшил” лойиҳалар: Octobank Хитой билан ҳамкорликни қандай йўлга қўймоқда


    Қашқадарё ва Бухорода амалга оширилган қуёш энергияси лойиҳаларига 1 йил тўлиши муносабати билан расмий тадбир бўлиб ўтди


    Тошкент ва Бангкок ўртасида тўғридан-тўғри авиақатнов: Centrum Air янги халқаро йўналишни ишга туширади 


    Тошкентда Стинг бренди ҳомийлигида "Формула-1" фильмининг премераси бўлиб ўтди


     Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам 


    BYD Astana Motors расмий дилерлик тармоғи Тошкентдаги барча бешта дилерлик марказида "Бест Буй Дай" тадбирини ўтказади


    “Wyndham Garden Чарвак” курорт мажмуаси қурилиши қандай кечаётганини кўрсатди


    Маркет Yandex Go Самарқандда ишга тушди


    Қаерга инвестиция киритиш мумкин? Қандай актив турлари мавжуд? 

     

    Тавсия этамиз

    НАТО тарихи – дунёдаги энг қудратли ҳарбий ташкилотнинг обрўси пасаймоқдами?

    26 июн, 20:31
    Audio Icon

    Жой ҳаммага етарди: Жеймс Кемеронга кўра, “Титаник” йўловчиларининг омон қолиш имконияти бўлган

    25 июн, 23:50

    “Трампнинг Титаниги тўхтайди” — Эрон элчиси

    25 июн, 13:39

    АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий базалари сони нечта ва қаерда жойлашган?

    24 июн, 19:05
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Россия Швеция билан ядровий қурилмалар келишувини бекор қилди

    Дунё | 28 июн, 20:20

    Қашқадарё ва Бухорода амалга оширилган қуёш энергияси лойиҳаларига 1 йил тўлиши муносабати билан расмий тадбир бўлиб ўтди

    Реклама | 28 июн, 19:30

    Бир гуруҳ йигитлар “Мард ўғлон” давлат мукофоти билан тақдирланди

    Ўзбекистон | 28 июн, 20:00

    “Россия Украинанинг стратегик шаҳри яқинида 110 минг аскар тўплади” — Киев

    Дунё | 28 июн, 19:55

    Бобир Абдиҳолиқов “Келажак бунёдкори” медали билан мукофотланди

    Спорт | 28 июн, 19:46

    Ёшлар куни муносабати билан бир гуруҳ йигит-қизлар “Келажак бунёдкори” медали билан мукофотланди

    Ўзбекистон | 28 июн, 19:40

    Неймар Бразилия терма жамоасига қайтадими? Анчелотти жавоб берди

    Спорт | 28 июн, 19:28

    Сурхондарёдаги метан заправкада Nexia-2 портлаб кетди

    Ўзбекистон | 28 июн, 19:20

    Халқаро қидирувда бўлган шахс Польшадан Ўзбекистонга экстрадиция қилинди

    Ўзбекистон | 28 июн, 18:55

    “Канада билан савдо музокаралари тўхтатилади” — Трамп (видео)

    Дунё | 28 июн, 18:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.