Одамлар машиналари учун ўзлари хоҳлаган давлат рақамини қўлга киритиш мақсадида махсус онлайн-аукционларда рекорд даражадаги маблағларни сарфламоқда. Norma бундай инвестициялар ҳуқуқий жиҳатдан хавфсиз ёки аксинча бўлиши мумкинлигини текшириб кўрди.
Эсталиб ўтамиз, автомобиль рақамлари турига қараб 3 усулда тақдим этилади:
- «оддий» рақамлар — навбат асосида (рақамлаш кетма-кетлигига қараб ортиб боради);
- «чиройли» рақамлар, махсус рўйхатга киритилган — махсус онлайн-аукцион орқали (бошланғич нарх ЭКИҲнинг 35—130 баравари миқдорида бўлади);
- «ўзинг тузиб ол» туридаги рақамлар (фуқаро «чиройли» рақамлар рўйхатига кирмаган рақам ва ҳарфлар комбинациясини танлаши мумкин) — ДЙҲХХ ҳудудий бўлинмасига ариза учун тўловни тўлаш шарти билан.
Муҳим! Автотранспорт воситаларини давлат рўйхатига олиш тартиби тўғрисидаги низомнинг 27-бандига мувофиқ ҳар қандай рақам автотранспорт эгасининг шахсий мулки ҳисобланмайди ва рақам унга белгиланган мақсад йўлида қатъий фойдаланиш учун берилади. Яъни рақамдан шахсий мулк сифатида ҳеч ким фойдалана олмайди.
Машина сотилганида (совға қилинганида ёки алмаштирилганида)
Агарда автомобиль сотилса унинг аввалги эгаси «чиройли» ёки «ўзинг тузиб ол» рақамлари кимда қолишини ҳал қилади. «Оддий» рақамлар эса машинанинг янги эгаси ўтади ёки йўқ қилинади.
«Чиройли» ёки «ўзинг тузиб ол» рақамларининг аввалги эгалари ўзлари сотиб олган рақамни сақаб қолиш бўйича Давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизматига (ДЙҲХХ) мурожаат қилишга ҳақли. ДЙҲХХ ушбу рақамни унинг аввалги эгаси бошқа автомобилга қўймагунича бепул сақлайди. Агарда рақамдан 12 ой ичида фойдаланилмаса, унинг аввалги эгасини ҳуқуқи йўққа чиқади.
Автомобильнинг янги эгаси рақам унинг аввалги эгаси томонидан «сақлаб» қўйилмаган бўлсагина уни қўлга кирита олади. Бунинг учун ариза топшириш лозим.
Муҳим! Агарда автомобиль бошқа ҳудудга сотилган, унинг аввалги эгаси рақамни сақлаб қолиш бўйича ариза бермаган бўлса, рақам янги рўйхатга олиш жойида йўқ қилинади. Ушбу рақам қайтадан тайёрланиб, янги савдога чиқарилади.
«Чиройли» ёки «ўзинг тузиб ол» рақамларини автомобилдан алоҳида сотиш мумкин эмас, чунки у доим давлат мулки ҳисобланади. Бироқ рақамни техник жиҳатдан яқин қариндошларга тақдим этиш мумкин. Бунинг учун эса:
- Автомобильни сотиш (совға қилиш, алмаштириш) керак;
- ДЙҲХХга рақамни аввалги эгаси томонидан сақлаб қолиш тўғрисида ариза тақдим этиш лозим;
- ДЙҲХХга рақамни бошқа бир яқин қариндошга (ота-она, қондош ака-ука, опа-сингил, турмуш ўртоқ, фарзандлар (арсаб олинган фарзандлар ҳам улар қаторида), бобо-буви, набиралар, шунингдек, турмуш ўртоғининг ота-онаси, қондош ака-ука ва опа-сингиллари) ёки мулкка биргаликда эгалик қилиш ҳуқуқига эга шахсга (одатда бу турмуш ўртоқ бўлади) бериш бўйича ариза топширишга керак. Шу билан бирга ушбу рақам қайси автомобилга ўрнатилиши ҳам кўрсатилмоғи керак.
- худди шу юридик шахс учун — транспорт воситасининг собиқ эгаси учун;
- унинг ҳуқуқий вориси учун (юридик шахсни қайта номлаш, қўшиб юбориш, қўшилиш, бўлиш, ажратиш ёки ўзгартирганда);
- бошқа бир юридик шахс — автотранспортнинг аввалги эгаси иштирокчиси (асосчиси, аъзоси);
- бошқа бир юридик шахс, машинанинг аввалги эгаси ҳисобланган иштирокчи (асосчи, аъзо).
Рақамни автомобиль билан «сотиш»нинг усули: Рақам сотувчиси унчалик қиммат бўлмаган автомобилни сотиб олиб, ДЙҲХХга ариза берган ҳолда унга «чиройли» ёки «ўзинг тузиб ол» рақамини ўрнатади. Шундан сўнг арзон автомобиль қиммат рақам билан бирга сотилади (совға қилинади). Автомобильни ДЙҲХХда рўйхатдан ўтказиш вақтида транспорт воситасининг янги эгаси рақамни сақлаб қолиш бўйича ариза топширади. Рўйхатдан ўтказилганидан кейин эса рақамни бошқа бир автомобилга жойлаштириш бўйича ариза берилади. Югур-югурлари кўп бўлишига қарамай, мақсадга эришиш мумкин.
Рақамга шикаст етганида
«Чиройли» ёки «ўзинг тузиб ол» рақамига шикаст етганида ДЙҲХХнинг ҳудудий органлари автотранспорт вотисатининг рўйхатдан ўтган маълумотлари асосида унинг нусхасини тақдим этади. Нусхалар ДЙҲХХнинг ҳудудий органларини талабномасига асосан берилади. Рақамлар нусхаси тақдим этилгунига қадар илгари ишлатиладиган амалдаги рақамлар тегишли тўловларсиз берилиши мумкин.Рақам нусхасини олиш учун «оддий» рақамга тўланадиган ставканинг ярмини тўлашга тўғри келади. Қонунчиликка киритилган сўнгги ўзгаритишларга кўра, ушбу жараён 8 кунгача вақтни ўз ичига олади.
Рақам ўғриланганида ёки йўқотилганида
«Чиройли» ва «ўзинг тузиб ол» рақамлари йўқотиб ёки ўғирлатиб қўйилганида унинг нусхалари тақдим этилмайди. Бу каби ҳолатда фақатгина уни қайта топилиб қолишига умид қилиш мумкин. Рақам топилганида унинг эгаси томонидан берилган аризага мувофиқ қайтариб берилади.Шу каби тартиб машина ўғирлаб кетилганида ҳам қўлланилади.
Изоҳ (0)