Қозоғистондан Ўзбекистонга картошканинг экспорт қилиниши август ойидан октябрнинг биринчи декадасига қадар давом этди, шу боис Қозоғистон бозорларида картошка нархи билан боғлиқ саросималик юзага келди. Бу ҳақда Қозоғистон картошкачилари ва сабзавотшунослари иттифоқи раиси Қайрат Бисетаев Tengrinews нашрига маълум қилди.
Жорий йилда Қозоғистонда картошка нархи жиддий тарзда ўсиб кетди. Июнь ойида унинг нархи 1,5 баробарга ошгани кузатилди. Июль ойининг ўрталарида қишлоқ хўжалиги вазирининг биринчи ўринбосари Қайрат Айтуғанов деҳқонлар картошкани 49 тенгега сотиши, аммо бозорларга унинг нархи 162 тенге бўлиб етиб келаётганини қайд қилган эди.
«2016 йил давомида Ўзбекистонга 52 минг тонна картошка экспорт қилинган бўлса, 2017 йилнинг тўрт ойида 76 минг тонна экспорт қилинди», — деган эди Айтуғанов июль ойида.
Куз ойларида қозоғистонликлар картошка нархи, ҳосил яхши бўлганига қарамай, ҳали ҳам тушмаганидан нолимоқда.
Материалга кўра, бу қўшни Ўзбекистондаги вазиятга боғлиқ — бу ерда ҳам нархлар баландлигича қолмоқда, картошка экспортига талаб эса яқингача юқори эди.
«Одатда картошка ҳосили тўпланадиган сентябрь ойида бозорда нарх кескин тушади. Картошка кўп, омборларда ортиқчаси билан сақланади. Бундан ташқари, майда деҳқонлар омбори бўлмагани учун маҳсулотни сотади. Яъни бозорда ортиқча маҳсулот тўпланиб қолади. Жорий йилда Ўзбекистондан мижозлар келиб, барча ортиқча маҳсулотни сотиб олди. Уларда эртапишар картошка муаммоси бор. Биздаги маълумотларга қараганда, 20 августга яқин саналардан бошлаб октябрнинг биринчи декадасигача бўлган муддат ичида 40 минг тоннага яқин картошка Ўзбекистонга кетган», — деди Бисетаев.
Ҳозир, унинг сўзларига қараганда, Ўзбекистон томонидан талаб йўқ. Ўзбекистонда қишки ҳосил пайти келди.
Шу билан бирга, Бисетаев Қозоғистонда картошка тақчиллиги юзага келмаслигига ишонтирди. У ҳозирги нархлар адолатли эканлигини тушунтирди:
«Нарх таннарх ва харажатларга мос келади. Омборлардан олиб чиқиш нархи икки баробар ўсди. Ҳозир биз 75–80 тенгедан сотмоқдамиз. Биз учун бу адолатли нарх, бошқа озиқ-овқат маҳсулотлари — нон, ёрмалар, макарон нархини инобатга олганда. Чаканага борганча нарх ошиб кетиши бошқа масала, лекин бу масалада маҳаллий органларга, харид тизимига мурожаат этиш керак. Саноат миқёсида картошка ўстириш билан шуғулланадиганларда ҳосил билан боғлиқ муаммо йўқ».
Бундан ташқари, картошкачилар раҳбари адолатли нархлар масаласига тўхталиб ўтди:
«Биз бундай нархни аниқлаб, экспортни чеклашда ундан мўлжал олишимиз керак. Бизнингча, 150 тенгегача бўлган нарх адолатлидир. Лекин бу нарх баланд деб ҳисобласак, унда маъмурий чоралар кўриш лозим. Деҳқонларда картошка майдонларининг кенгайтирилиши ёрдам беради. Экспортни чеклагандан кўра кўпроқ етказган маъқул».
Бисетаев, шунингдек, Қозоғистон картошкачилари иттифоқи омборларида 500 минг тонна картошка сақланаётганини таъкидлаб ўтди. Бу ҳажм май ойига қадар етади.
«Россия ва Ўзбекистон томонидан талаб кескин ортган тақдирда нарх ошиши мумкин. Агар уларда ҳосил яхши бўлмай, февраль–мартда бизга келишса, бундай бўлиши мумкин. Аммо биз соф бозор шароитида эканлигимизни ҳисобга олиш лозим. Агар хўжаликларимиздаги нарх 95–100 тенге бўлса, картошкани Хитойдан, Туркиядан, Покистондан, Мисрдан олиб келиш қулай бўлади. Агар нархлар ўзгармай қолса, декабрь–февраль ойларида Эрон, Покистон картошкаси киришини ва нархларимизни тушириб юбориши мумкинлигини башорат қиламан», — хулоса қилди Бисетаев.
Изоҳ (0)