Insider: Яқин 20 йил ичида дунёни ўзгартирадиган яшил технологиялар

Сайёранинг тозалигини сақлаш учун яратилган шамол электростанциялари ва электромобиллар бу йўналишда яратилган технологияларнинг бир қисми ҳисобланади. Энергияни тўплаш, ақлли электр тармоқлари ва электр энергияси ишлаб чиқариш технологиялари соҳасидаги инновациялар манбадан тортиб, истеъмолчигача бўлган бутун занжирни қамраб олган.

Энергияни тўплаш ва сақлаш соҳасидаги янги технологиялар қуёш ва шамол энергетикаси имкониятларини оширади. Икки манба ҳам тўпланган энергияни сақлаш учун батареяларга сарфланадиган харажатлардан азият чекмоқда. Insider нашри яқин 20 йил ичида энергетика салоҳиятини ошириши мумкин бўлган технологияларни тақдим этди.

Ёқилғи элементлари

Kenworth, Toyota ва UPS юк машиналари ишлаб чиқарувчилари ёқилғи элементлари технологиялари устида фаол ишламоқда. Технология двигателга водород ва кислород аралашмасида ишлашга имкон беради. Атмосферага сув буғи ажралиб чиқади ва двигатель иссиқлик тарқатади.

Водород ишлаб чиқаришнинг замонавий усуллари аввалгидек қазилма ёқилғиларга боғлиқ, бироқ тез орада уларнинг ўрнини янгиланган ёқилғи турлари эгаллайди. Ёқилғида ҳаракатланувчи автомобиллар юк ташиш соҳасидаги замонавий ечимлар ҳисобига экологик тоза бўлади.

Европада 2020 йилга бориб 50 мингтадан ёқилғи элементлари ишлаб чиқарилади. Бу бозорда Intelligent Energy британия компанияси етакчи ҳисобланади.

Водород ёқилғисида ҳаракатланувчи автомобиллар бугунги кунда тайёр. Бироқ истеъмолчиларни жалб қилиш учун келажакда водород ёқилғиси қутиларининг универсаллиги, технологик мукаммаллиги ва рақобатбардошлигини таъминлаш керак.

Ричард Пирт, Intelligent Energy’нинг ишлаб чиқариш бўйича директори

Литий-ҳаволи батареялар

Литий-кислородли деб ҳам аталувчи бу аккумляторлар устида электромобиллар пайдо бўлганидан буён бутун дунёда иш бормоқда

Science Daily нашрининг маълумотларига кўра, технологиянинг оммавий тарқалишига икки нарса тўсқинлик қилмоқда. Булар олдиндан айтиб бўлмайдиган қисқа туташув ва сиғимнинг тез йўқолишидир. Бироқ бу муаммолар устида дунё олимлари иш олиб бормоқда.

Биринчи авлод ақлли электр тармоқлари

Ишончли ва мослашувчан тармоқни яратиш учун биринчи қадам барча уйларни компьютерлаштирилган ҳисоблагичлар билан жиҳозлаш ҳисобланади. Улар электр энергиясини етказиб берувчига энергия сарфи бўйича реал вақт режимида маълумот етказади, шу тариқа етказиб берувчи тармоқнинг талабига мос равишда энергия узатади. Айни вақтда Буюк Британияда миллий инфратузилмага технологияни киритиш бўйича қийинчиликлар кузатилмоқда.

АҚШда янги технологияларни киритиш учун гуруҳ тузилган ва ақлли тармоққа ўтиш 2007 йилда бошланган. Ҳозирча жараён секин бормоқда, бироқ баъзи кичик шаҳарларда синов лойиҳалари амалга оширилган.

Оқим трубиналари

Сувости трубиналари тўлқинлар ҳаракатидан энергия олади. Балиқчиларнинг қаршилиги ва бир нечта бахтсиз ҳодисалар сабабли технология ҳозирча кенг тарқалишга улгурмаган. Сўнгги ойларда тўлқин энергетикасининг бешиги ҳисобланган Калифорнияда янги лойиҳаларнинг амалга оширилиши тўхтатилди. Шундай бўлса ҳам, бу соҳада илмий тадқиқотлар давом этмоқда.

Яқинда Scotrenewables Tidal Power компанияси Шотландия қирғоқларида янги турбиналарни ишга туширганини маълум қилди. Ишлаб чиқарувчининг маълум қилишича, бу йирик ва кучли турбина 2 МВт электроэнергия ишлаб чиқара олади. Йиғилувчи таянч электростанцияни ҳаракатланиш режимига ўтказишга имкон беради ва унинг ҳаракатланишини ва жойлаштиришда мослашувчанлигини таъминлайди. Бу маҳаллий балиқчиларга ҳам маъқул келади.

Фазовий қуёш энергияси

Олимлар ва фантастлар 1970 йилдан буён фазовий электростанция ҳақида гапириб келади. Қуёш панеллари ва бошқа қурилмаларни орбитага олиб чиқишнинг қимматлиги бу ғояни амалга оширишга халақит бермоқда. Бундан ташқари, тўпланган энергияни қандай қилиб Ерга йўналтириш ҳам номаълум.

Ерусти қуёш станциялари маҳаллий электр тармоқларига уланган, йўлдошни эса энергияни самарали узатиш учун Ер юзаси билан электр симлар ёрдамида боғлаб бўлмайди. Бугунги кунда олимлар бўлажак iPhone 8 нинг симсиз қувватлаш технологиясига ўхшаш энергияни масофадан узатиш технологиясини ишлаб чиқиш устида ишламоқда. Мавжуд усулларнинг ҳеч бири ишлаб чиқариш миқёсида ўзининг самарадорлигини исботлай олмаган.