Insider: Yaqin 20 yil ichida dunyoni o‘zgartiradigan yashil texnologiyalar

Sayyoraning tozaligini saqlash uchun yaratilgan shamol elektrostansiyalari va elektromobillar bu yo‘nalishda yaratilgan texnologiyalarning bir qismi hisoblanadi. Energiyani to‘plash, aqlli elektr tarmoqlari va elektr energiyasi ishlab chiqarish texnologiyalari sohasidagi innovatsiyalar manbadan tortib, iste’molchigacha bo‘lgan butun zanjirni qamrab olgan.

Energiyani to‘plash va saqlash sohasidagi yangi texnologiyalar quyosh va shamol energetikasi imkoniyatlarini oshiradi. Ikki manba ham to‘plangan energiyani saqlash uchun batareyalarga sarflanadigan xarajatlardan aziyat chekmoqda. Insider nashri yaqin 20 yil ichida energetika salohiyatini oshirishi mumkin bo‘lgan texnologiyalarni taqdim etdi.

Yoqilg‘i elementlari

Kenworth, Toyota va UPS yuk mashinalari ishlab chiqaruvchilari yoqilg‘i elementlari texnologiyalari ustida faol ishlamoqda. Texnologiya dvigatelga vodorod va kislorod aralashmasida ishlashga imkon beradi. Atmosferaga suv bug‘i ajralib chiqadi va dvigatel issiqlik tarqatadi.

Vodorod ishlab chiqarishning zamonaviy usullari avvalgidek qazilma yoqilg‘ilarga bog‘liq, biroq tez orada ularning o‘rnini yangilangan yoqilg‘i turlari egallaydi. Yoqilg‘ida harakatlanuvchi avtomobillar yuk tashish sohasidagi zamonaviy yechimlar hisobiga ekologik toza bo‘ladi.

Yevropada 2020-yilga borib 50 mingtadan yoqilg‘i elementlari ishlab chiqariladi. Bu bozorda Intelligent Energy britaniya kompaniyasi yetakchi hisoblanadi.

Vodorod yoqilg‘isida harakatlanuvchi avtomobillar bugungi kunda tayyor. Biroq iste’molchilarni jalb qilish uchun kelajakda vodorod yoqilg‘isi qutilarining universalligi, texnologik mukammalligi va raqobatbardoshligini ta’minlash kerak.

Richard Pirt, Intelligent Energy’ning ishlab chiqarish bo‘yicha direktori

Litiy-havoli batareyalar

Litiy-kislorodli deb ham ataluvchi bu akkumlyatorlar ustida elektromobillar paydo bo‘lganidan buyon butun dunyoda ish bormoqda

Science Daily nashrining ma’lumotlariga ko‘ra, texnologiyaning ommaviy tarqalishiga ikki narsa to‘sqinlik qilmoqda. Bular oldindan aytib bo‘lmaydigan qisqa tutashuv va sig‘imning tez yo‘qolishidir. Biroq bu muammolar ustida dunyo olimlari ish olib bormoqda.

Birinchi avlod aqlli elektr tarmoqlari

Ishonchli va moslashuvchan tarmoqni yaratish uchun birinchi qadam barcha uylarni kompyuterlashtirilgan hisoblagichlar bilan jihozlash hisoblanadi. Ular elektr energiyasini yetkazib beruvchiga energiya sarfi bo‘yicha real vaqt rejimida ma’lumot yetkazadi, shu tariqa yetkazib beruvchi tarmoqning talabiga mos ravishda energiya uzatadi. Ayni vaqtda Buyuk Britaniyada milliy infratuzilmaga texnologiyani kiritish bo‘yicha qiyinchiliklar kuzatilmoqda.

AQShda yangi texnologiyalarni kiritish uchun guruh tuzilgan va aqlli tarmoqqa o‘tish 2007-yilda boshlangan. Hozircha jarayon sekin bormoqda, biroq ba’zi kichik shaharlarda sinov loyihalari amalga oshirilgan.

Oqim trubinalari

Suvosti trubinalari to‘lqinlar harakatidan energiya oladi. Baliqchilarning qarshiligi va bir nechta baxtsiz hodisalar sababli texnologiya hozircha keng tarqalishga ulgurmagan. So‘nggi oylarda to‘lqin energetikasining beshigi hisoblangan Kaliforniyada yangi loyihalarning amalga oshirilishi to‘xtatildi. Shunday bo‘lsa ham, bu sohada ilmiy tadqiqotlar davom etmoqda.

Yaqinda Scotrenewables Tidal Power kompaniyasi Shotlandiya qirg‘oqlarida yangi turbinalarni ishga tushirganini ma’lum qildi. Ishlab chiqaruvchining ma’lum qilishicha, bu yirik va kuchli turbina 2 MVt elektroenergiya ishlab chiqara oladi. Yig‘iluvchi tayanch elektrostansiyani harakatlanish rejimiga o‘tkazishga imkon beradi va uning harakatlanishini va joylashtirishda moslashuvchanligini ta’minlaydi. Bu mahalliy baliqchilarga ham ma’qul keladi.

Fazoviy quyosh energiyasi

Olimlar va fantastlar 1970-yildan buyon fazoviy elektrostansiya haqida gapirib keladi. Quyosh panellari va boshqa qurilmalarni orbitaga olib chiqishning qimmatligi bu g‘oyani amalga oshirishga xalaqit bermoqda. Bundan tashqari, to‘plangan energiyani qanday qilib Yerga yo‘naltirish ham noma’lum.

Yerusti quyosh stansiyalari mahalliy elektr tarmoqlariga ulangan, yo‘ldoshni esa energiyani samarali uzatish uchun Yer yuzasi bilan elektr simlar yordamida bog‘lab bo‘lmaydi. Bugungi kunda olimlar bo‘lajak iPhone 8 ning simsiz quvvatlash texnologiyasiga o‘xshash energiyani masofadan uzatish texnologiyasini ishlab chiqish ustida ishlamoqda. Mavjud usullarning hech biri ishlab chiqarish miqyosida o‘zining samaradorligini isbotlay olmagan.