Фатҳуллоҳ Гулен ҳақида 10 факт

22 ноябрь куни Туркияда мамлакат президентининг собиқ елкадоши, айни пайтда ҳукуматнинг биринчи рақамли душмани ҳамда 15 июлдаги ҳарбий тўнтариш ташкилотчиси ҳисобланаётган Фатҳуллоҳ Гулен устидан сиртқи суд бошланди. Гуленнинг ўзи 90-йиллар охиридан бери АҚШда истиқомат қилади. Суд якунларига кўра у Туркияда иккита умрбод ҳамда 1900 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилиниши мумкин.

«РБК» сиёсатчи ва диний раҳнамо Фатҳуллоҳ Гулен ҳақидаги ўнта фактни ёдга олди.

1. Гулен 1981 йилга қадар имом ва диний тарғиботчи эди, сўнг нафақага чиқди. Туркиядаги энг нуфузли давлат арбобларидан бири ҳисобланади.

2. Гулен 90-йиллар охиридан буён бирор марта Туркияда бўлмаган. АҚШга даволаниш учун кетган сиёсатчи Пенсильванияда истиқомат қилади ва сиёсий таъқибдан қўрқиб ватанига қайтмайди.

3. «Хизмат» ҳаракатининг диний раҳнамоси ҳисобланади. Ҳаракат аъзолари давраси «жамоат» деб аталади. Жамоат қандай тузилгани ҳақида маълумот кўп эмас. Ҳаракат аъзоларига алкоголь, айрим китоблар, жумладан, Чарльз Дарвин ва Жан-Поль Сартрнинг асарлари тақиқланган, улар бор вақтини «хизмат»га — қироатга ва Гуленнинг асарларини ўрганишга бағишлаши лозим. «Хизмат» аъзолари радикал исломни қоралаб, ўзларини демократия тарафдорлари деб ҳисоблайди ҳамда конфессиялараро мулоқотни ёқлаб чиқади.

4. Нафақат Туркияда, балки бутун дунёда Гулен асос солган мактаблар мавжуд. Туркияда улар ўқиш сифати жиҳатидан энг яхши ҳисобланарди, аммо ёз ойларидан бундай мактаблар ёпила бошланди.

5. 2000 йилда Гулен Туркия ҳукуматига қарши фитнада айбланди. 2008 йилда жараён жиноят таркибининг мавжуд эмаслиги боис тўхтатилди.

6. «Хизмат» ҳаракати 2002 йилдан бошлаб барча сайловларда Ражаб Тоййиб Эрдўғонни қўллаб-қувватлаб келган эди. Бунинг эвазига ҳаракат намояндалари бир қанча вазирлик ўринларига, шунингдек, суд ҳамда хавфсизлик тизимларида ўз одамларига эга бўлди.

7. Гулен 2013 йилга қадар Эрдўғоннинг энг яқин сафдошларидан бири ҳисобланар эди. Улар нега келишмай қолгани аниқ маълум эмас. Гулен Гези боғидаги норозилик намойишлари чоғида Эрдўғон ва полициянинг хатти-ҳаракатларини танқид остига олган эди. Эрдўғон эса, ўз навбатида, Гуленни одамларнинг ҳалокатига ва ғалаёнга олиб келган мазкур норозилик намойишларини уюштиришда айблади. 2013 йил декабрида коррупцион жанжал авж олди: Адолат ва тараққиёт партиясидан 52 амалдор қўлга олинди, Эрдўғон эса Гуленни ушбу ишни ташкил этишда айблади.

8. Гулен 2016 йил июлидаги ҳарбий тўнтаришни ташкил этишда айбланмоқда. Прокуратура уни икки умрбод ва яна 1900 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилишни сўрамоқда. Гуленнинг ўзи бу ишларга алоқадорлигини инкор этиб, Эрдўғоннинг ўзи бу ишларни ташкил этганлигини уқтирмоқда.

9. 2013 йилда Фатҳуллоҳ Гулен The Time журнали версияси бўйича «Жаҳоннинг 100 энг нуфузли кишиси» рўйхатига кирди.

10. 2016 йил майида Ражаб Тоййиб Эрдўғон «Хизмат» ҳаракати террорчи ташкилотларга тенглаштирилишини маълум қилди.