GiveDirectly ташкилотининг Кенияда шартсиз таянч даромадни жорий қилиш бўйича кенг кўламли тажрибаси кутилмаган қийинчиликларга дуч келди — кўплаб кенияликлар дастурда қатнашишдан бош тортмоқда. Бу ҳақда компания блогида Кениядаги дастур директори Уилл Ли баён қилди, деб ёзади «Apparat.cc».
GiveDirectly ташкилоти Кениянинг Сиайя туманида 2011—2016 йилларда пул тўловлари дастурини ўтказган вақтда унда аҳолининг 95 фоизи иштирок этди, уларга пул таклиф қилинди. Уганда ва Руандада дастурда қатнашишга рози бўлган аҳоли 96 фоизни ташкил этди. 2015 йил июлида дастур Кениянинг бошқа — Хома Бей туманига ўтди. У ерда бош тортиш даражаси 45 фоизга етди. ОИВ, сув таъминоти, қишлоқ хўжалигини ривожлантириш ва таълим масалалари билан шуғулланувчи бошқа нодавлат ташкилотлар ҳам айни шу муаммо билан тўқнаш келди.
Ли сўзларига кўра, муаммо аҳолининг ҳар нарсага ортиқча шубҳа билан қарашида бўлиб чиқди. Қашшоқ кенияликлар нотаниш ташкилот уларга шунчаки пул беришига ишонмаяпти ва бунга бошқа изоҳларни ўйлаб топмоқда. Масалан, ушбу пул шайтонга сажда қилиш билан боғлиқлиги ҳақида миш-миш тарқатмоқда.
Ташкилот вакиллари экспериментни муаммоли туманларда давом эттиришга қарор қилди. Бош тортиш даражасини камайтириш учун жойларда аҳоли билан ишлаш учун жамоа ташкил қилинди. Бундан ташқари, GiveDirectly маҳаллий радиода чиқиш қилмоқда, маҳаллий етакчилар кўмагига эга бўлди ва аҳоли орасида дастурнинг аввалги иштирокчилари билдирган ижобий фикрларни тарқатмоқда. Мана шундай комплекс ёндашув натижасида баъзи туманларда бош тортиш даражаси 80 фоиздан 20 фоизгача туширилди. Қолган туманларда бош тортиш фоизи барқарор 40 фоиз даражасида қолди.
Эксперимент давомида GiveDirectly хайрия ташкилоти Кениянинг баъзи қишлоқларида олти минг нафар фуқарога 10—15 йил давомида таянч даромад тўлаб туради. Танлаб олинган кенияликлар — Ер юзидаги молиявий жиҳатдан энг заиф бўлган одамлардан бирлари.
Халқаро валюта фондига кўра, Кения ялпи ички маҳсулотнинг аҳоли бошига нисбатига кўра 186 мамлакат ичида 144-ўринни эгаллайди (2015 йилда киши бошига 1388 доллар). Ўртача олганда кенияликлар кунига 1 доллар сарфлайди. Тўловлар ҳам тахминан шу ҳажмда — 0,7 доллардан 1,1 долларгача бўлади. Яна 11 минг кениялик лойиҳа доирасида пул ўтказмаларини қабул қилади. GiveDirectly шу йўл билан таянч даромад таълим олишга ва яхшироқ иш топишга ёрдам бериш-бермаслигини аниқламоқчи.
Изоҳ (0)