GiveDirectly tashkilotining Keniyada shartsiz tayanch daromadni joriy qilish bo‘yicha keng ko‘lamli tajribasi kutilmagan qiyinchiliklarga duch keldi — ko‘plab keniyaliklar dasturda qatnashishdan bosh tortmoqda. Bu haqda kompaniya blogida Keniyadagi dastur direktori Uill Li bayon qildi, deb yozadi “Apparat.cc”.
GiveDirectly tashkiloti Keniyaning Siayya tumanida 2011—2016-yillarda pul to‘lovlari dasturini o‘tkazgan vaqtda unda aholining 95 foizi ishtirok etdi, ularga pul taklif qilindi. Uganda va Ruandada dasturda qatnashishga rozi bo‘lgan aholi 96 foizni tashkil etdi. 2015-yil iyulida dastur Keniyaning boshqa — Xoma Bey tumaniga o‘tdi. U yerda bosh tortish darajasi 45 foizga yetdi. OIV, suv ta’minoti, qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va ta’lim masalalari bilan shug‘ullanuvchi boshqa nodavlat tashkilotlar ham ayni shu muammo bilan to‘qnash keldi.
Li so‘zlariga ko‘ra, muammo aholining har narsaga ortiqcha shubha bilan qarashida bo‘lib chiqdi. Qashshoq keniyaliklar notanish tashkilot ularga shunchaki pul berishiga ishonmayapti va bunga boshqa izohlarni o‘ylab topmoqda. Masalan, ushbu pul shaytonga sajda qilish bilan bog‘liqligi haqida mish-mish tarqatmoqda.
Tashkilot vakillari eksperimentni muammoli tumanlarda davom ettirishga qaror qildi. Bosh tortish darajasini kamaytirish uchun joylarda aholi bilan ishlash uchun jamoa tashkil qilindi. Bundan tashqari, GiveDirectly mahalliy radioda chiqish qilmoqda, mahalliy yetakchilar ko‘magiga ega bo‘ldi va aholi orasida dasturning avvalgi ishtirokchilari bildirgan ijobiy fikrlarni tarqatmoqda. Mana shunday kompleks yondashuv natijasida ba’zi tumanlarda bosh tortish darajasi 80 foizdan 20 foizgacha tushirildi. Qolgan tumanlarda bosh tortish foizi barqaror 40 foiz darajasida qoldi.
Eksperiment davomida GiveDirectly xayriya tashkiloti Keniyaning ba’zi qishloqlarida olti ming nafar fuqaroga 10—15 yil davomida tayanch daromad to‘lab turadi. Tanlab olingan keniyaliklar — Yer yuzidagi moliyaviy jihatdan eng zaif bo‘lgan odamlardan birlari.
Xalqaro valyuta fondiga ko‘ra, Keniya yalpi ichki mahsulotning aholi boshiga nisbatiga ko‘ra 186 mamlakat ichida 144-o‘rinni egallaydi (2015-yilda kishi boshiga 1388 dollar). O‘rtacha olganda keniyaliklar kuniga 1 dollar sarflaydi. To‘lovlar ham taxminan shu hajmda — 0,7 dollardan 1,1 dollargacha bo‘ladi. Yana 11 ming keniyalik loyiha doirasida pul o‘tkazmalarini qabul qiladi. GiveDirectly shu yo‘l bilan tayanch daromad ta’lim olishga va yaxshiroq ish topishga yordam berish-bermasligini aniqlamoqchi.
Izoh (0)