Oziqlanish va turmush tarzi saraton kasalligining oldini olishda muhim nuqtadir. Qaysi mahsulotlar dahshatli kasallikka chalinish xavfini kamaytirishi mumkinligi va qaysi biri, aksincha, oshirishini quyida ma’lum qilamiz.
Foto: Pinterest
Hech bir mahsulot saraton kasalligidan 100 foiz himoya qila olmaydi, lekin ularning ba’zilari kasallikning rivojlanish xavfini sezilarli darajada kamaytiradi, ba’zilari esa, aksincha, kasallik ehtimolini oshiradi. Onkologlar tomonidan eng foydali mahsulotlar ro‘yxati tuzildi, shuningdek, eng xavflilari ham. Shuning uchun onkologlar ushbu mahsulotlarni iloji boricha tez-tez iste’mol qilishni tavsiya qiladi, shunda kasallikning boshlanishi xavfi imkon qadar pasayadi.
Sarimsoq
Shifokorlar sarimsoqni sevimli taomlarga qo‘shib, iloji boricha tez-tez iste’mol qilishni maslahat beradi, chunki tarkibidagi oltingugurt birikmalari immunitet tizimining tabiiy himoyasini rag‘batlantirishi mumkin. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, sarimsoqni muntazam iste’mol qilish oshqozon saratoni xavfini 12 foizga kamaytiradi.
Brokkoli
Brokkoli saraton kasalligining rivojlanish xavfini oldini oladigan yana bir supermahsulotdir. Ammo shifokorlar ogohlantiradi: hech qanday holatda uni mikroto‘lqinli pechda pishirmaslik kerak, chunki bu organizmni himoya qiladigan o‘simlik flavonoidlarining 97 foizini yo‘q qiladi.
Yong‘oq
Selenning qimmatli manbai saraton hujayralarining parchalanishiga olib keladigan element va yo‘g‘on ichak saratoni, shuningdek prostata saratoni rivojlanish xavfini sezilarli darajada kamaytiradi. Kornel va Arizona universiteti tomonidan olib borilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, kuniga atigi ikkita tozalanmagan yong‘oq prostata saratoni xavfini 63, yo‘g‘on ichak saratoni xavfini 58 va boshqa shakllar xavfini 46 foizga kamaytiradi.
Sitrus mevalar
Limon, apelsin va greypfrutlarni muntazam iste’mol qilish oshqozon va og‘iz bo‘shlig‘i saratoni rivojlanish xavfini sezilarli darajada kamaytiradi. Bundan tashqari, sitrus mevalari qizilo‘ngach saratoni xavfini kamaytirishga yordam beradi.
Qorag‘at
Bu juda foydali rezavor — chunki u sog‘lom hujayralarga zarar yetkazadigan va xavfli kasalliklarga, shu jumladan saratonga olib kelishi mumkin bo‘lgan erkin radikallarning ta’sirini bartaraf eta oladigan ko‘plab antioksidantlarga ega. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, qorag‘at nafaqat yangi, balki quritilgan, muzlatilgan va murabbolarda ham foydali xususiyatlarini saqlab qoladi.
Losos
Umuman olganda, har qanday yog‘li baliq nihoyatda sog‘lom: haftasiga atigi to‘rt porsiya leykemiya, miyeloma va limfoma rivojlanish xavfini uchdan bir qismga kamaytiradi. Bundan tashqari, yog‘li baliqlarni muntazam iste’mol qilish bachadon saratoni rivojlanishining oldini oladi.
Kivi
Kivi C va E vitaminlari, shuningdek, erkin radikallarni zararsizlantiradigan va sog‘liqni himoya qiluvchi lyutein, mis va antioksidantlarga boy.
Choy
Kuniga atigi ikki stakan choy tuxumdon saratoni rivojlanish xavfini 32 foizga kamaytiradi. Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, hamma narsa flavonoidlar, choy barglarida mavjud bo‘lgan antioksidant birikmalar bilan bog‘liq.
Olma
Birinchidan, olma boy bo‘lgan ozuqaviy tola yo‘g‘on ichak saratoni xavfini kamaytiradi. Ikkinchidan, maxsus turdagi antioksidant, prosiyanidinlar saraton hujayralarini o'ldirishi mumkin. Haqiqatan ham, olma qanchalik tez-tez iste’mol qilinsa, shifokorga kamroq borish mumkin.
Ammo onkologlar quyidagi mahsulotlardan voz kechishni yoki hech bo‘lmaganda ularni iloji boricha kamroq iste’mol qilishni maslahat beradi:
Qayta ishlangan go‘sht mahsulotlari
Yaqinda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti mutaxassislari kolbasa va boshqa qayta ishlangan go‘sht mahsulotlarini rasman kanserogenlar qatoriga kiritdi. JSST tomonidan yaqinda e’lon qilingan hisobotda qayd etilganidek, har kuni atigi 50 gramm qayta ishlangan go‘sht ichak saratoni xavfini 18 foizga oshiradi. Bundan tashqari, bu mahsulotlar, birinchi navbatda, go‘shtning saqlash muddatini uzaytiradigan moddalar tufayli zararli va ular organizmga kirgandan so‘ng uni xavfli kasallikka nisbatan zaifroq qiladi.
Bodroq
Mikroto‘lqinli uskunada pishirilgan bodroq sog‘liq uchun eng xavfli bo‘lishi mumkin, chunki u ko‘pincha sintetik moylardan foydalanadi, ularning bug‘larida o‘pka saratoni xavfini oshiradigan xavfli diasit birikmasi mavjud. Aynan bodroqning xushbo‘y hidi bu mahsulotni juda xavfli qiladi.
Tez pishirilgan go‘shtli yeguliklar
Steyk, kabob yoki boshqa tezpishar go‘shtli ovqatlarni tayyorlash uchun talab qilinadigan yuqori haroratlar, geterosiklik aromatik aminlar va polisiklik aromatik uglevodorodlarni, sog‘liqni xavf ostiga qo‘yadigan kanserogenlarni ishlab chiqaradi. Biroq, bu barbekyudan abadiy voz kechish kerak degani emas — hech bo‘lmaganda pishirish paytida qoraygan qismlarini yemang.
Sun’iy ta’m beruvchilar
To'g'risini aytganda, har qanday shakar o‘rnini bosuvchi qo‘shimchalar ratsiondan chiqarilishi kerak. Ular metabolizmni buzadi, yurak xuruji xavfini oshiradi, nihoyat, ularning ba’zilari haqiqatan ham kanserogendir. Biroq yana bir muammo bor: oddiy shakarni ortiqcha iste’mol qilish ham saraton hujayralarining tez ko‘payishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun, nima deyishidan qat’i nazar, shirinliklarni kamroq iste’mol qilishni o'rganish kerak.
Spirtli ichimliklar
Miya, halqum, qizilo‘ngach, jigar, ko‘krak va yo‘g‘on ichak saratoni — bu dahshatli kasallikning ko‘rinishlarini nima birlashtirganini bilasizmi? Ularning rivojlanishiga spirtli ichimliklarni muntazam ravishda iste’mol qilish olib kelishi mumkin — afsuski, bu tadqiqotlar tomonidan tasdiqlangan.
Transyog‘lar
Transyog‘lar ishlab chiqaruvchilar suyuq yog‘larni gidrogenlash orqali qattiq yog‘larga aylantirganda hosil bo‘ladi. Bu mahsulotning yaroqlilik muddatini oshirish va mazaliligini barqarorlashtirish maqsadida amalga oshirilib, margarin, yorma, shirinliklar, non mahsulotlari, pechenye, chips, gazaklar, salat souslari kabi mahsulotlar ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Agar hayot va sog‘liq qadrli bo‘lsa, transyog‘lar bo‘lgan har qanday mahsulotlarga qat’iy cheklov o‘rnatish kerak.
