Kun bir qator takrorlanadigan harakatlardan iborat bo‘lib, ularning aksariyatini inson o‘ylamay amalga oshiradi. Ma’lum bo‘lishicha, eng oddiy bo‘lib ko‘rinadigan ba’zi odatlar kutilganidek zararsiz emas. Ularni tark etish orqali inson o‘z salomatligini asrab qolishi mumkin.
Foto: Cosmopolitan
Albatta, chekish va spirtli ichimliklarning zararini hamma yaxshi biladi, bu yomon odatlar saraton bilan ham bog‘liq. Chekish o‘pka saratoni ehtimolini sezilarli darajada oshiradi va spirtli ichimliklar ko‘krak saratoni rivojlanish ehtimolini 15 foizga oshiradi.
Ammo quyidagi muhokama umuman ular haqida bo‘lmaydi. Bir qarashda mutlaqo normal ko‘rinadigan turmush tarzi odatlari saraton kasalligini rivojlanish xavfini oshirishi mumkin.
O‘tirib ishlash
Aksariyat ofisda ishlaydigan xodimlarning kuni o‘tirgan holatda o‘tadi. Hamma ofislar ham shunday zamonaviy emaski, ular o‘z xodimlariga tik turgan stol va boshqa variantlarni taklif qilishadi. Biroq ofisda ishlaydiganlar ham, uyda ishlaydiganlar ham, harakatsiz turmush tarzi saraton uchun jiddiy xavf omili ekanini unutmasliklari kerak. Mutaxassislar, iloji bo‘lsa, ish kuni davomida kamida yarim soatni jismoniy faoliyatga bag‘ishlashni tavsiya qiladi.
O‘troq turmush tarzi o‘pka endometrial va yo‘g‘on ichak saratoni rivojlanish xavfi uchun, ayniqsa yomon ekani ko‘rsatilgan. Turmush tarzi qanchalik harakatsiz bo‘lsa, saratonning ushbu shakllarini yuzaga kelish xavfi shunchalik yuqori bo‘ladi.
Gazlangan ichimliklar
Amerika kashf qilmaymiz, chindan ham gazlangan ichimlik hech qachon foydali bo‘lmagan va yaqinda bu kabi ichimlik qutilari ham sog‘liq uchun juda xavfli deb hisoblana boshladi. Biroq ko‘pchilik gazli ichimliklarning zararini uning tarkibida shakarda deb biladi, ya’ni u tish va shaklga zarar yetkazadi. Ammo salbiy jihat bu bilan yakunlanmaydi. Bunday ichimliklar shirin va yuqori kaloriyali, glisemik indeksi ancha yuqori bo‘lib, endometrial saratoni rivojlanish xavfini oshirishi ko‘rsatilgan.
Gap shundaki, bunday mahsulotlarni ko‘p miqdorda ichish qondagi qand miqdorining oshishiga va insulin ishlab chiqarishning ko‘payishiga olib keladi. Bu o‘z navbatida, bachadonni qoplaydigan endometrial hujayralarning faol bo‘linishiga olib keladi. Bundan tashqari, ortiqcha gazli ichimlik saratonning boshqa shakllarini, masalan, oshqozon osti bezi, ko‘krak va tuxumdon saratonini keltirib chiqarishi isbotlangan. Xulosa qilib aytganda, ratsionda shirinlik va gazlangan ichimlik kamroq bo‘lishi kerak.
Issiq ichimliklar
Albatta, choy ham, qahva ham gazli yoki spirtli ichimlikka qaraganda organizm uchun ancha foydali. Qahva odatda saratonga qarshi ajoyib xususiyatlarni namoyish etadi va turli saraton kasalliklari xavfini kamaytiradi. Biroq juda issiq ichimliklar organizmga jiddiy zarar yetkazishi mumkin. Qaynoq ichimliklar ichadiganlarda, ichimlikning biroz sovishini kutishga tayyor bo‘lganlarga qaraganda, qizilo‘ngach va tomoq saratoni bilan kasallanish ehtimoli ko‘proq.
Tunda ishlash
Tungi soat 2 ga qadar kompyuterda o‘tirish yoki tun bo‘yi ishlash, avvalo, salomatlik uchun yaxshi emas. 2018-yilgi tadqiqot natijalariga ko‘ra, tungi vaqtda ishlagan ayollarda har qanday turdagi saraton kasalligiga chalinish xavfi oddiy ishlaganlarga qaraganda 19 foizga yuqori bo‘lgan. Buning sababi shundaki, bunday ish nafaqat uyqu va bioritmlarni normallashtirish uchun muhim bo‘lgan melatonin ishlab chiqarishni buzadi, balki saraton rivojlanishiga ham sabab bo‘ladi.
Tishlarni yuvmaslik
Belgilangan ikki daqiqada tishlarni yuvishga, keyin esa tish ipi bilan tozalashga vaqt yo‘qmi? Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, kamdan kam odam tishlarini cho‘tkalash jarayoniga jiddiy yondashadi. Biroq mumkin bo‘lgan kariyes va davolanishdan keyin qo‘shimcha ravishda, boshqa muammolar xavfi mavjud.
Ma’lum bo‘lishicha, tish va milklar sog‘lig‘ining yomonligi saraton rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin: periodontal kasallik bilan og‘rigan odamlarda o‘pka va yo‘g‘on ichak saratoni xavfi 24 foizga oshadi. Olimlarning ta’kidlashicha, sabab immunitetning pasayishi bo‘lishi mumkin.
