• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +32°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Kitob

    “Boshqalar bilan bir xil kitob o‘qisang, hammadek fikrlay boshlaysan”. Adabiyotdan ko‘ra jazzdan ilhomlanib ijod qilgan yapon yozuvchisi — Haruki Murakami iqrorlari

    Uzoq yillar davomida ismi Nobel mukofotiga nomzodlar orasidan o‘rin olingan, ammo turli sabablarga ko‘ra hay’at a’zolari tomonidan rad qilingan, kitoblari 50 dan ortiq tillarga o‘girilib, dunyo bo‘ylab milliondan ortiq nusxada sotilgan yapon yozuvchisi Haruki Murakami bugun — 12-yanvarda 73 yoshni qarshiladi. 

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Hech bir makon va jamiyatga tegishli emas...

    O‘zi haqida gapirishni xush ko‘rmaydigan, kamdan-kam hollarda intervyu berib, asarlarida qahramonlarning fe’l-atvoridan ko‘ra detallarni tasvirlashga ko‘proq e’tibor qaratadigan Haruki Murakami 1949-yili Yaponiyaning Kioto shahrida o‘qituvchilar oilasida dunyoga kelgan. Hayotining eng ajib yillari, ya’ni bolaligi Yaponiyadagi port shahar — Kobeda o‘tadi. U o‘shandayam tengqurlaridan Yevropa va Amerika adabiyoti, musiqasiga bo‘lgan qiziqishi bilan ajralib turgan.

    Hech bir makon va jamiyatga oid emasligini ta’kidlashdan charchamaydigan, o‘zigacha bo‘lgan yozuvchilardan mutlaqo boshqacha ijod qilishga intiladigan adib maktabni bitirgach Vaseda universitetining teatr san’ati bo‘limiga o‘qishga kiradi. Ammo darslar, umuman, o‘quv dargohidagi ta’lim tizimi bo‘lg‘usi ijodkorga tamoman zerikarli tuyuladi. O‘qishdan ko‘ngli qolgach, vaqtini universitet muzeyida turli ssenariylar o‘qish bilan o‘tkazadi. Bu esa unga keyinchalik asar yozishda asqatmay qolmaydi.

    Mustaqil fikr va qarashlariga ega Murakami talabalik yillari Vetnamdagi urushga qarshi namoyishlarda faol ishtirok etadi. Oila qurish vaqti kelganiga amin bo‘lgach, turmush o‘rtoq sifatida bolalikda ko‘ngil bergani Yoki Takaxasidan yaxshiroq nomzod yo‘qligiga takror ishonadi. Juftlik munosabatlarini 1971-yili muqaddas rishtalar bilan bog‘laydi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Barda “tug‘ilgan” ilk asar

    O‘qishni tamomlagach, shaxsiy biznesini boshlash ishtiyoqi Murakamiga tinchlik bermaydi. Jazzga bo‘lgan qiziqishi esa 1974-yili Tokioda “Piter-Ket” nomli jazz-bar ochishga undaydi. Yetti yilga cho‘zilgan tadbirkorlik kunlarning birida — beysbol o‘yinini tomosha qilish asnosi kitob yozish fikri xayolga o‘rnashadi-yu, hammasi boshqa o’zanga buriladi. Aynan nega shu qarorga kelganini esa adibning o‘zi ham aniq tushuntirib berolmaydi.

    Ong-u shuurini chirmab olgan g‘oyani amalga oshirish, tinchlik bermayotgan o‘ylarni syujet asosida qog‘ozga tushirish uchun u har kuni qorong‘i tushishini intiqlik bilan kutaveradi. Chunki aynan tunda, ishlar yakuniga yetgach, bar eshigini ichkaridan qulflab olib, kechasi bilan qog‘oz qoralashga o‘tiradi. Jazz sadolari, zulmat va bardagi yolg‘izlikka cho‘kib, ijod ummoniga sho‘ng‘iydi va ilk asarini yozib tugatadi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Ijodiy parvoz

    Kunchiqar mamlakat yozuvchilaridan farqli o‘laroq g‘arbga xos ijodni ma’qul topgan va XX asr yapon adabiyotiga yangilik olib kirgan yozuvchining 1979-yili chop etilgan “Kalamushlar trilogiyasi”ning birinchi qismi — “Shamol qo‘shig‘ini tingla” kitobi “Gundzo sindzin-syo‘” nomli nufuzli mukofotga loyiq topiladi.

    Shundan keyin berilgan mukofotlari soni birin-ketin ko‘paya boshlaydi. Kitobi debyut asarlarga xos bo‘lmagan katta miqdor — 150 ming nusxada sotiladi. Shunga qaramay, yozuvchi sifatida o‘zidan qoniqmagan Haruki 1980-yili “Kalamushlar trilogiyasi”ning ikkinchi qismi “Pinbol 1973” nomli kitobi chop etilganidan keyingina barining litsenziyasini sotib yuborib, ijodga mukkasidan ketadi. 1982-yilda esa trilogiyaning uchinchi qismi “Qo‘y ovi”, 1988-yilda uning davomi “Dance, Dance, Dance”ni yozib tugatadi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    Jismi G‘arbda-yu, ko‘ngli Sharqda

    Hayoti davomida sayohat qilishni kanda qilmay, turli mamlakatlarda yashagan ijodkor bir muddat AQShdagi Prinston universitetida stajyor-amaliyotchi bo‘lib ishlaydi. “Men shtatlarga deyarli besh yilga jo‘nab ketgach kutilmaganda Yaponiya va yaponlar haqida, ba’zida o‘tmish, u yerda sodir bo‘layotgan narsalar haqida yozish istagi paydo bo‘lgan. Masofadan turib mamlakating haqida yozish oson. Uzoqdan turib vatanni bor holicha ko‘rish mumkin. Qachonlardir men Yaponiya haqida emas, o‘zim va o‘z dunyom haqida yozishni istagandim”, — deydi u.

    1979-yildan 1989-yilgacha yozgan barcha ijod namunalari jamlanib, Yaponiyada 8 jildlik asarlar to‘plami chop etiladi. 1992-yili professorlik darajasini qo‘lga kiritgan Haruki keyinchalik Uilyam Govard Taft universitetida ma’ruzalar o‘qiydi. 2001-yil Yaponiyaga ko‘chib ketgan yozuvchining marafonli yugurish, musiqa, ayniqsa, jazzga ishtiyoqi baland. 2006-yili nufuzli Frans Kafka nomidagi mukofotga loyiq topilgan yozuvchi 2017-yili o‘quvchilariga “Komandorning qotilligi” nomli yangi asarini taqdim etadi.

    Foto: Getty Images

    Foto: Getty Images

    “Uzuq-yuluq dialoglar ham uzukka ko‘z qo‘ygandek mos”

    Ijodining munosib e’tirof etilishi, dunyoning turli burchaklarida o‘quvchilari ko‘pligiga qaramay, o‘z yurtida uning asarlariga hammayam ijobiy baho beravermaydi. Harukining G‘arbda, aniqrog‘i, Amerikada yashab, yapon xalqi haqida yozishi, asarlarida g‘arbona unsurlar ufurib turishi ayrim yaponiyaliklarning g‘ashini keltirgan.

    Asarlarida yolg‘izlik, insoniylik va alohidalikka urg‘u beradigan Murakami qahramonlarini hamisha ortiqcha, o‘rni yo‘qdek his qiladigan, o‘zi hamda jamiyatdagilardan qochadigan shaxs sifatida tasvirlaydi. Shu bilan birga, ular tuyg‘ularini faqatgina pop-madaniyat, imo-ishoralar bilan ifoda etadi. Adabiyotshunoslar tomonidan asarlari musiqaga qiyoslanadigan muallif kitob yozishdan, adabiyotdan ham ko‘ra jazz ritmlaridan ko‘proq ta’sirlanishini ta’kidlaydi.

    Haruki Murakami muxlislari orasida oddiy maktab o‘quvchisidan tortib adabiyot shaydosigacha topiladi. Ammo oddiy o‘quvchi tajribali kitobxondan farqli o‘laroq, uning asarida jam g‘oyani anglashi biroz mushkul. Masalan, rus yozuvchisi Dmitriy Kovalenin Murakami asarlarining uslubi betakrorligi, hatto g‘ayritabiiy voqealar, uzuq-yuluq dialoglar ham syujetga uzukka ko‘z qo‘ygandek mosligini aytadi. “Norvegiya o‘rmoni”, “1Q84”, “Qo‘y ovi”, “Sohildagi Kafka”, “Rangpar Sukuru Tadzaki va uning safardagi yillari” kitoblari kitobxonlar qalbidan joy olgan. “Shamol qo‘shig‘ini tingla”, “Pinbol 1973” singari asarlari esa o‘zbek tiliga tarjima qilingan.

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Foto: “Daryo”

    Mavzuga doir:

    • “Qancha urinma, og‘ritganda og‘riydi”. Xaruki Murakamining “Norvegiya o‘rmoni” romani haqida
    • “Koinotdan odamlar qilayotgan barcha qabih ishlar ko‘rinadi”. Koinot haqida iqtiboslar

    12.01.2022, 17:20   Izoh (0)   43784
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mobiuz "Mehribon" imtiyozli tarif rejasini taqdim etdi


    O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari Yevropaga yo‘l olmoqda


    Kapitalbank va Visa O‘zbekiston terma jamoasining JCH-2026 saralash o‘yinini BAAda tantanali ravishda ochishdi


    AVO’dan yangi omonat: yillik 25% gacha — 6 oyda orzuingizni amalga oshiring


    Tenge Bank Tenge24 ilovasida yangi raqamli avtokreditini e’lon qildi


    Zamonaviy Haval Jolion endi 0% muddatli to‘lov shartida 


     ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi


    UZTELECOM "Muruvvat" tarifini taqdim etadi: Atigi 25 000 so‘m evaziga g‘amxo‘rlik va e’tibor bilan boyitilgan aloqa


    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi


     Coca-Cola jamg‘armasi va Global atrof-muhit va texnologiyalar jamg‘armasi (GETF) “Aylanma iqtisodiyot kelajagi uchun hamkorlik bitimi (PACT)” ni e’lon qilganligi haqida ma’lum qildi


    Yangi ufqlar: Centrum Air haftasiga ikki marta Toshkentdan Bishkekka parvozlarni amalga oshiradi


    Toshkentda xalqaro fintex-hodisa — Visa Cashless Forum 2025 bo‘lib o‘tdi 


    Sello Ecosystem Farg‘ona, Andijon va Namanganda Sello Summer Fest yorqin festivalini o‘tkazdi


    Suv — bebaho neʼmat: Agrobankdan fermerlar uchun yangi metodik to‘plam


    Navoiy innovatsiyalar universiteti — kelajagingizni kafolatlaydigan zamonaviy ta’lim maskani! 

     

    Tavsiya etamiz

    Chumchuqlarga yem bo‘lgan burgutlar. “O‘rgimchak to‘ri” operatsiyasi Rossiya uchun qanchaga tushadi?

    4 iyun, 18:49
    Audio Icon

    Qurib qolgan ko‘chatlar, millionlar shamolga uchdimi?

    4 iyun, 15:03

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10

    Ko‘zi o‘tkir, qulog‘i sezgir temir qushchalar. Razvedkachi dronlarning “katta akalari”

    3 iyun, 20:40
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Endilikda ehtiyojmand oilalarga gaz va elektr energiyasi uchun yil bo‘yi kompensatsiya beriladi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 12:35

    O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Dehli shahrida “Markaziy Osiyo - Hindiston” ishbilarmonlar kengashi yig‘ilishida ishtirok etdi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 11:50

    Infantino: “Butun dunyodagi muxlislar O‘zbekistonning JCHdagi debyutini kutmoqda”

    Sport | 6 iyun, 11:21

    O‘zbek va turkman kinoijodkorlari tomonidan suratga olingan “Maxtumquli Firog‘iy” filmi Londondagi kinofestivalda xalqaro mukofotga sazovor bo‘ldi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 11:04

    Salom, mundial. O‘zbekiston Jahon chempionatiga chiqqan tarixiy o‘yindan fotogalereya

    Sport | 6 iyun, 09:56

    Sergeli tumanidagi mebel sexida yirik yong‘in sodir bo‘ldi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 09:36

    Ravshan Ermatov: “Futbolchilar 6-iyun kuni tushgacha vatanga qaytishi kutilmoqda”

    Sport | 6 iyun, 09:26
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.