Qashqadaryo viloyatining Qarshi tumanida O‘zbekistonning birinchi tadbirkor ayoli — Nazira Shodmonova tomonidan qurib bitkazilgan masjid 14 yildan beri huvullab yotibdi. Qishloq ahli esa namoz o‘qish uchun 15 kilometr uzoqlikdagi masjidga borishga majbur.
“Daryo”ga qilingan murojaatga ko‘ra, tahririyat muxbiri Qarshi tumanining “Ko‘chkak” mahallasida bo‘ldi.
“Sakkiz ming nafar aholi yashovchi Ko‘chkak qishlog‘ida zamonaviy masjid qurilgan bo‘lib, 14 yildan beri masjidda namoz o‘qishga ruxsat berilmaydi. Shu sabab qishloqdagi namozxonlar Pistakent qishlog‘idagi, shuningdek, Qarshi shahridagi masjidlarga borib namoz o‘qishga majburmiz”, — deydi Ko‘chkak qishlog‘ida yashovchi Nasim Raupov.
Nasim Raupovning ma’lumot berishicha, qishloqda ming nafarga yaqin namozxon bo‘lib, ular namoz o‘qish uchun 15 kilometr uzoqlikda joylashgan masjidlarga borishga majbur.
Qayd etilishicha, masjid 2006—2007-yillarda mustaqil O‘zbekistonning birinchi tadbirkor ayollaridan biri, qashqadaryolik Nazira Shodmonova tomonidan qurib bitkazilgan bo‘lib, faoliyatining ilk yilida namozxonlarga xizmat ko‘rsatgan. Biroz o‘tib esa noma’lum sababga ko‘ra yopib qo‘yilgan: 14 yildan beri huvullab qolmoqda.
“Biroq o‘tayotgan yillar davomida Nazira opaning farzandlari masjidni ta’mirlab, eskirishiga yo‘l qo‘ymagan. Hozir ham viloyatdagi eng zo‘r masjidlardan biri hisoblanadi. Eng yomoni esa shunday masjidda namoz o‘qilishiga ruxsat yo‘q”, — deydi qishloq oqsoqollari.
Shu qishloqda yashovchi Shuhrat Umarovning aytishicha, masjid faoliyatini yo‘lga qo‘yish maqsadida qishloq oqsoqollari mas’ul tashkilotlar eshigini qoqqan. Biroq tayinli javob bo‘lmagan.
“O‘zimizda shunday zamonaviy masjid bo‘lsa-da, biz shahar markazidagi yoki boshqa qishloqdagi masjidga borib, namoz o‘qib kelamiz. Har safar shu masjid yonidan o‘tganimda nega namoz o‘qishga ruxsat berishmayotganini o‘ylab o‘yimga yetolmayman. Ko‘rinishi va imkoniyatlari jihatidan viloyatdagi eng zo‘r masjid bo‘lsa-da, namoz o‘qishga ruxsat yo‘q? Nega va nima uchun degan savollarimizga esa tayinli javob yo‘q”, — deydi Shuhrat Umarov.
Yana bir suhbatdosh G‘ofur Ibragimov ham masjid faoliyati noma’lum sababga ko‘ra to‘xtatilganini, o‘tgan yillar davomida esa ushbu sabab hamon ochiqlanmaganini aytmoqda.
“Qishlog‘imizda shunday zo‘r masjid bo‘lsa-da, faoliyatiga ruxsat berilmayotgani, nafaqat biz keksalarni, yoshlarni ham qiynab qo‘ymoqda. Namoz o‘qish istagida bo‘lgan yoshlar ham shahardagi yoki Pistakent qishlog‘idagi masjidga borib kelishga majbur. Masjidimiz faoliyatiga ruxsat so‘rab, hatto diniy qo‘mitaga ham murojaat qildik, ammo natija yo‘q”, — deydi G‘ofur Ibragimov.
Ko‘chkak qishlog‘ida yashovchi Rahmatilla Rahmonovning ma’lumot berishicha, qishloq oqsoqollari mas’ul tashkilotlarga masjid faoliyatiga ruxsat so‘rab, takroriy murojaatlar yo‘llagan. Ammo har xil sabab va bahonalar bilan murojaatlar qanoatlantirilmagan.
“Daryo” muxbirining bu haqdagi so‘roviga javob bergan O‘zbekiston musulmonlari idorasining viloyatdagi mas’uli Rahmatilla Usmonov esa masjid faoliyatini qonuniylashtirish uchun kerakli hujjatlar taqdim qilinmaganini aytmoqda. Usmonovga ko‘ra, so‘ralgan hujjatlar berilsa, masjid faoliyatiga ruxsat beriladi.
“Oliy Majlis Qonunchilik palatasi tomonidan 2021-yil 4-mayda qabul qilingan va Senat tomonidan 2021-yil 26-iyunda ma’qullangan “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunining 17-moddasi diniy tashkilotni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun talab qilinadigan hujjatlar ro‘yxati keltirilgan. Shu hujjatlar bizga taqdim etilsa, masjid faoliyatiga ruxsat beriladi”, — deydi Rahmatilla Usmonov.
Qishloq ahlining aytishicha, Rahmatilla Usmonov tomonidan so‘ralayotgan 6 ta hujjatning 5 tasi (mahalliy diniy tashkilotni o‘z tashabbusiga ko‘ra tuzayotgan, o‘n sakkiz yoshga to‘lgan, ellik nafardan kam bo‘lmagan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari imzolarini o‘z ichiga olgan hujjat; ta’sis yig‘ilishining mahalliy diniy tashkilotni tashkil etish, uning ustavini tasdiqlash va rahbar organlarini saylash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan qarori; mahalliy diniy tashkilotning davlat tilidagi ustavi; mahalliy diniy tashkilotni tashkil etish tashabbuskorlari to‘g‘risidagi va uning rahbar organi a’zolari haqidagi hujjatlar; mahalliy diniy tashkilotning rahbarida diniy professional ma’lumot mavjudligi to‘g‘risidagi hujjat nusxasi) tayyor va mas’ullarga taqdim qilingan ham.
“Bizdan so‘ralgan barcha hujjatni taqdim qilganmiz. Har safar borsak, mas’ullar nimanidir bahona qilib, hujjatimizni olishmaydi. Endilikda esa yangi tartib qoidaga ko‘ra, ya’ni Rahmatilla Usmonov aytgan qonunga muvofiq oltinchi hujjat sifatida viloyat hokimligi xulosasi ham so‘ralmoqda. Vaholanki viloyat hokimligi yangi tartib qoidaga ko‘ra, hali birorta diniy tashkilotni ro‘yxatdan o‘tkazishga xulosa bermagan ekan. Hokimlikka borsak, adliyaga yuboradi. Adliya esa Musulmonlar idorasiga, Musulmonlar idorasi vakillari esa yana viloyat hokimligi xulosasini so‘rashmoqda. Xullas, o‘rtada biz sarsonmiz”, — deydi qishloq aholisi.
“Daryo” muxbiri qishloq ahli, shuningdek, Rahmatilla Usmonov bergan ma’lumotga tayanib, viloyat hokimining jamoat va diniy tashkilotlar bilan aloqalar bo‘yicha o‘rinbosari Ilhom Arziqulov bilan bog‘lanib, yangi tartib qoidaga ko‘ra hokimlik biror-bir diniy tashkilotning faoliyat boshlashiga xulosa bergan yoki bermagani bilan qiziqdi.
“Daryo” muxbiri bilan telefon orqali muloqot qilgan hokimlik vakili, viloyat hokimining jamoat va diniy tashkilotlar bilan aloqalar bo‘yicha o‘rinbosari Ilhom Arziqulov rahbarligidagi kotibiyat mas’uli Firdavs Sattorov hokimlik tomonidan 26 ta diniy tashkilot faoliyatiga ruxsat so‘ralib, Vazirlar Mahkamasi tarkibidagi Diniy qo‘mitaga xat berilganini, faoliyatiga ruxsat berish tavsiya qilingan 26 ta diniy tashkilot orasida Ko‘chkak jome masjidi ham borligini ma’lum qildi.
Qishloq ahlining qo‘shimcha qilishicha, ular mas’ullarga hujjat taqdim qilganda, masjid faoliyati yo‘lga qo‘yilganidan so‘ng undagi ish o‘rinlari, jumladan, masjid imomi, hisobchisi kabi ishchilarga ham maosh berish borasida muammo bo‘lmasligini aytgan.
“Mas’ullarda masjid ish boshlaganidan so‘ng, ishchilariga qay tartibda maosh beriladi, masjid o‘zini o‘zi qoplaydimi, degan savol ham tug‘ilgan. Biz ularga masjidni qurgan tadbirkor o‘sha paytda masjid atrofida savdo do‘konlari ham qurganini, qolaversa, aynan shu masjid xarajatlarini qoplash maqsadida bog‘ ham tashkil qilinganini aytib, iqtisodiy muammo yuzaga kelmasligini bildirganmiz. Bizga faqat masjid faoliyatiga ruxsat berilsa, bas. Shuning o‘zi kifoya”, — deydi Rahmatilla Rahmonov boshchiligidagi qishloq ahli.
Izoh (0)