Yevropa dori-darmon agentligi AstraZeneca vaksinasini xavfsiz deb topdi. Turli mamlakatlar olimlarining bu boradagi fikrlari farqlanmoqda

Koronavirusga qarshi AstraZeneca vaksinasi xavfsiz va samarali hisoblanadi. Yevropa dori-darmon agentligi (EMA) shunday xulosa qildi, deb yozmoqda Meduza.

Regulyatorning fikricha, vaksinaning afzalliklari uning nojo‘ya ta’siridan ko‘proq, preparat qonda tromb paydo bo‘lish xavfini oshirmaydi. Umuman olganda tromblarning kelib chiqishi vaksinaning ma’lum bir partiyalari bilan bog‘liq ekani to‘g‘risida hech qanday dalil yo‘q, deya xulosa qildi EMA.

Shu bilan birga, EMA “juda kam hollarda” emlash trombotsitlar sonining pastligi tufayli kelib chiqadigan qon tromblarining paydo bo‘lishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkinligini aytdi.

Norvegiyaning Oslo universiteti qoshidagi kasalxonaning bir guruh mutaxassislari esa AstraZeneca shved-ingliz kompaniyasining koronavirusga qarshi vaksinasi qon tromblarini keltirib chiqarishi mumkin, degan xulosaga keldi.

Mutaxassislar emlashdan so‘ng yuzaga kelgan qon ivishi va qon ketishi bilan kasalxonaga yotqizilgan uch nafar bemorning tahlillarini tekshirdi.

Jamoa rahbari, professor Pol Andre Xolmening Norvegiyadagi VG nashriga aytishicha, qon tromblari, ehtimol, AstraZeneca vaksinasini qabul qilgandan keyin kuchli immun reaksiyasi paydo bo‘lishi bilan bog‘liq: bemorning tanasida trombotsitlarni faollashtiradigan va qon tromblarining paydo bo‘lishiga olib keladigan o‘ziga xos antitanalar ishlab chiqarilgan. Shu bilan birga, ushbu antitanalar trombotsitlarning qon oqimidan yuvib ketilishiga sharoit yaratgan, shuning uchun bemorlarda qon ketishi ham kuzatilgan.

“Nega bunday immunitet reaksiyasi paydo bo‘lganini vaksinadan boshqa hech narsa bilan izohlab bo‘lmaydi. Ushbu bemorlarning kasallik tarixida bunga sabab bo‘ladigan boshqa hech narsa yo‘q. Ishonchim komilki, bu antitanalarning ishi va men ularning paydo bo‘lishiga emlashdan boshqa sababni ko‘rmayapman”, —  dedi Pol Andre Xolme VG’ga. Keyinchalik professor ushbu xulosalarni matbuot anjumanida takrorladi. Xulosalar hali ilmiy adabiyotlarda nashr etilmagan. AstraZeneca kompaniyasi professorning so‘zlariga izoh berishdan bosh tortdi. Norvegiya tibbiyot agentligining tibbiy direktori Steynar Madsenning VG’ga aytishicha, kompaniya Oslo universiteti shifoxonasi mutaxassislari xulosalaridan xabardor, ammo hozircha ular haqida izoh bermayapti.

Britaniyaning MHRA tibbiy regulyatorining bayonot berishicha, britaniyalik mutaxassislari AstraZeneca bilan emlash va qon tromblarining paydo bo‘lishi o‘rtasidagi bog‘liqlikni topa olmadi.

MHRA miya qon tomirlarida tromblarning paydo bo‘lishi va emlanganlarning ba’zilarida trombotsitlar sonining kamayishi sababini hali aniqlay olmaganini ma’lum qildi. Ammo bu muammolarning AstraZeneca vaksinasini qabul qilish bilan bog‘liqligi to‘g‘risida hech qanday dalil topilmagan. Mutaxassislar mazkur preparat bilan emlashni to‘xtatish uchun hech qanday sabab ko‘rmayotganini ta’kidladi.

Xuddi shunday bayonotni Niderlandiyaning Lareb tadqiqot markazi olimlari ham taqdim qildi. Ular Niderlandiyadagi bemorlarda qon quyqalanishining ikki holatini o‘rgandi. Ularning ta’kidlashicha, bemorlardagi tromboz boshqa davlatlar mutaxassislari tomonidan aniqlangan trombozlardan farq qiladi. Lareb olimlari immun trombotsitopeniya turli xil emlashlardan so‘ng paydo bo‘ladigan nojo‘ya ta’sir ekanini, ammo asoratlarni aynan AstraZeneca bilan bog‘liq, deya da’vo qilishga ertaligini ta’kidladi.

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lum xatarlar mavjud deb hisoblaydi, ammo vaksinadan foydalanishning afzalliklari baribir ustunroq. JSST shuningdek, tromboembolizm dunyodagi eng keng tarqalgan yurak qon-tomir kasalliklari orasida uchinchi o‘rinda turishini va prinsipial jihatdan juda keng tarqalgan hodisa ekanini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, AstraZeneca vaksinasi bilan emlanganlarning qonida tromb paydo bo‘lgani haqidagi xabarlardan so‘ng bir qator mamlakatlar preparatdan foydalanishni to‘xtatib qo‘ygandi. Xususan, Germaniya, Fransiya, Italiya, Ispaniya, Sloveniya, Portugaliya, Kipr, Niderlandiya, Avstriya, Daniya, Estoniya, Latviya, Litva, Bolgariya, Irlandiya, Lyuksemburg, Norvegiya va Islandiya, shuningdek, Yevropadan tashqaridagi Indoneziya, Kongo va Janubiy Afrika mamlakatlarida mazkur vaksinadan foydalanish to‘xtatilgan.

Avvalroq Yevropaning yarmi rad etgan AstraZeneca vaksinasini Tojikiston mamnuniyat bilan qabul qilmoqchiligi haqida xabar berilgandi.

17-mart kuni esa Toshkentga AstraZeneca vaksinasining 660 ming dozasi olib kelindi.