O‘zbekiston Markaziy banki 2020-yilning 10 oyi uchun oziq-ovqat va nooziq-ovqat mahsulotlar va xizmatlar narxi o‘zgarishining umumiy sharhini hamda kelgusi bir necha oy uchun prognozni taqdim etdi. Bu haqda Spot xabar berdi.
Foto: “Daryo”
Ma’lum qilinishicha, yil boshidan buyon inflyatsiya darajasi 7,8 foizni tashkil etdi. Oziq-ovqat mahsulotlari 10 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari 6,9 foizga, xizmatlar 5,2 foizga qimmatlagan.
“Yilning 10 oyi davomida oziq-ovqat mahsulotlarining yuqori o‘sishi karantin sharoitida birlamchi iste’mol tovarlariga bo‘lgan talabning yuqori bo‘lishi, shuningdek, sentabr—oktabr oylarida ayrim tovarlarning narxlariga ta’minot omillarining ta’siri bilan bog‘liq”, — deyiladi sharhda.
Go‘sht
Go‘sht narxi 15 foizga o‘sdi (mol go‘shti 18,2 foizga, qo‘y go‘shti 22,1 foizga). Asosiy sabab — karantinning yumshatilishi, ozuqa narxlarining ko‘tarilishi sababli talabning ko‘payishi. Markaziy bank narxlarni ushlab turish uchun yirik fermer xo‘jaliklarini tashkil etish, yem-xashak narxlarini pasaytirish va import uchun raqobat sharoitlarini yaxshilash zarur, deb hisoblaydi.
Shakar
Yil boshidan beri shakar narxi o‘rtacha 15,7 foizga o‘sdi. Asosiy sabab — ichki bozordagi ta’minot muammolari. Agar import uchun sharoitlar yaxshilansa, bu narxlarning barqarorligini ta’minlashi mumkin, deb hisoblaydi Markaziy bank.
Bug‘doy un
Yil boshidan beri un narxi o‘rtacha 12,9 foizga o‘sdi. Asosiy sabab — karantin paytida asosiy oziq-ovqat mahsulotlariga talab oshdi. Markaziy bankning ta’kidlashicha, 2020-yilda ham O‘zbekistonda, ham asosiy savdo sheriklarida (Rossiya va Qozog‘iston) yaxshi bug‘doy hosili tufayli narxlar o‘sishi ehtimoldan yiroq.
Guruch
Dastlabki 10 oy ichida guruchning narxi o‘rtacha 13,2 foizga qimmatlashdi. Guruch yetishtiruvchilar va dehqonlar suv tanqisligi sababli bu mavsumda guruch hosildorligi kutilganidan ancha past bo‘lganini ta’kidlagan. Bu kelajakda guruch narxining ko‘tarilishiga ta’sir qilishi mumkin, deb qayd etdi Markaziy bank.
Yog‘ va yog‘ mahsulotlari
Ularning narxi o‘rtacha 20,2 foizga o‘sdi. O‘simlik yog‘i 23,9 foizga, paxta yog‘i esa 24,2 foizga qimmatlashdi. Narxlarning ko‘tarilishi, asosan, sentabr—oktabr oylarida ob-havo sharoiti tufayli kungaboqar hosilining va yog‘ ishlab chiqarishning kamayishi hisobiga tushdi. Import uchun raqobat sharoitlarining yaxshilanishi va yetkazib beruvchilarning diversifikatsiyasi kelajakda narxlarni pasayishiga olib kelishi mumkin.
Meva va sabzavotlar
Yil boshidan buyon meva va sabzavotlar narxi inflyatsiyaning umumiy ko‘rsatkichiga aylandi —y ular 3,3 foizga arzonlashdi. Bu yerda narxlar mavsumiy bo‘lib, o‘tgan yillardagi tendensiyalarga asoslanib, kelgusi oylarda narxlarning qisqa vaqt ichida ko‘tarilishini kutish mumkin.
Kartoshka va sabzi
Ular iste’mol tovarlari orasida eng yuqori o‘sishni ko‘rsatdi — mos ravishda 35,5 foiz va 39,2 foiz. Asosiy sabab — talabning oshishi.
Tuxum
Narxlar 34,3 foizga oshdi. Bunga parranda ozuqasi narxlarining sezilarli o‘sishi va tuxumga bo‘lgan talabning mavsumiy o‘sishi sabab bo‘ldi. Tuxum narxini barqarorlashtirish uchun parranda ozuqasini tannarxini pasaytirish kerak, deb ta’kidladi Markaziy bank.
Nooziq-ovqat mahsulotlar
O‘sish 6,9 foiz. Buning asosiy sababi dorilar, qurilish materiallari, sement, avtomobil yoqilg‘isi, tozalovchi mahsulotlar, kiyim-kechak va maishiy texnika narxlarining ko‘tarilishi bo‘ldi.
Dori vositalari va antiseptiklar
Dori vositalari o‘rtacha 11,5 foizga, antiseptiklar 18,1 foizga o‘sdi. Kuz—qish davrida farmatsevtika mahsulotlariga talabning yuqori darajasini hisobga olinsa, kelajakda ushbu mahsulotlar narxi yanada oshishi mumkin.
Avtomobil yoqilg‘isi
Ular o‘rtacha 3,3 foizga o‘sdi, lekin birgina propan 34 foizga ko‘tarildi. Aholini suyultirilgan gaz bilan ta’minlashning boshlanishi narxlarga bosim o‘tkazmoqda. Talabning oshishi sababli narxlarni yanada oshirish imkoniyati mavjud.
Qurilish mollari
Narxlar o‘rtacha 11 foizga o‘sdi, ammo birgina sement 26,9 foizga ko‘tarildi. Qurilish ishlari odatda qishda pasayib ketishi sababli narxlar tushishi mumkin.
Xizmatlar
Xizmatlar narxi 5,2 foizga o‘sdi. Ular transport, laboratoriya va tibbiy xizmatlar narxlarining ko‘tarilishi tufayli hali ham o‘sishi mumkin.
Tibbiyot
Poliklinikalardagi xizmatlar 8,5 foizga, laboratoriyalar 11,4 foizga o‘sdi. Asosiy sabab — talabning oshishi. Ular hali ham o‘sishi mumkin, chunki pandemiya haqidagi noaniqlik yo‘qolmagan va qish bu xizmatlarga talab oshadigan vaqt hisoblanadi.
