2020-yil birinchi choragida 80-yillardan beri ilk bora Brent markasidagi neft narxi 65,6 foizga, WTI nefti esa 66,5 foizgacha pastladi. Ikkinchi chorakda ham koronavirus pandemiyasi, OPEK+ kelishuvining muddati yakunlangani tufayli neftga bo‘lgan talab kamayib narx tushishda davom etdi.
6-aprel holatiga Brent markasidagi neft narxi barrel uchun 32,7 dollarga baholangan. “O‘zbekiston-24” telekanalida efirga berilgan teledasturda nima sababdan jahon neft bozorida “qora oltin” narxi tushayotgan bo‘lsa ham O‘zbekistonda benzin narxi pasaymayotgani haqidagi dolzarb savolga javob olindi.
“Nima uchun shunday? Sababi neft mahsulotlarini tartibga soluvchi amaldagi hujjatlar dunyo kotirovkalariga bog‘liq emas. Oqibatda jahonda neft narxi tushsa ham ichki bozordagi benzin qiymati o‘zgarishsiz qolaveradi. Bunday vaziyat aholida haqli norozilik uyg‘otadi”, — deyilgan ko‘rsatuvda.
2020-yil 4-aprelda “Neft-gaz tarmog‘ining moliyaviy barqarorligini oshirish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Prezident qarori imzolandi. Hujjatga ko‘ra, 2020-yil 1-maydan boshlab Ai-80 markali avtomobil benzini va dizel yoqilg‘isi (shu jumladan EKO markali dizel yoqilg‘isi) chakana narxlarini davlat tomonidan tartibga solish bekor qilinadi va neftni qayta ishlash zavodlari tomonidan ularni sotish faqat birja savdolari orqali amalga oshiriladi.
May oyidan boshlab “O‘zbekneftgaz” va Sho‘rtan neft va gaz kondensati gazkimyo kompleksi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarning ichki bozordagi narxlari ham jahon bozoridagi Brent markasi qiymatiga mutanosib tarzda sotiladi.
“O‘zbekneftgaz” AJ boshqaruv kengashi raisining o‘rinbosari Ulug‘bek Ashurovning aytishicha, bunday tartibning joriy etilishi sohada raqobat muhitini kuchaytiradi, narxlarning tushishiga va xizmatlar sifatining ko‘tarilishiga xizmat qiladi.
“Ushbu mexanizmning joriy etilishi natijasida aprel-may oylarida benzin va dizel yoqilg‘isi narxlari bosqichma-bosqich pasayadi hamda jahon bozoridagi narxlarga mutanosib tarzda o‘zgarib turadi”, — degan Ashurov.
Prezident qaroriga ko‘ra, neft bazalarining bo‘sh turgan sig‘im qurilmalarini ijaraga berish va bu orqali tadbirkorlarga zaxira bilan neft mahsulotini import qilish imkonini yaratib rezerv parklari tashkil qilish belgilangan.
Bundan tashqari 1-iyunga qadar sohaga yuqori malakaga ega xorijiy va mahalliy ekspertlarni jalb qilish bo‘yicha taklifni hukumatga kiritish vazifasi ham topshirilgan. Nomzodlar uchun qo‘yiladigan talablar: soha kompaniyalarida ishlash tajribasi, top-50 ro‘yxatiga kiruvchi kompaniyalarda 15 yillik ish tajribasiga ega bo‘lish, 5 yil top-menejer lavozimida ishlagan bo‘lishlik.
2020-yil 1-oktabrga qadar neft-gaz tarmog‘idagi barcha korxonalarda korrupsiyaga qarshi “komplayens-nazorat” tizimi joriy etilishi lozim. Tizim sotib olish, qurilish, kadrlarni ishga tanlash, tayyor mahsulotni realizatsiya qilish va boshqa holatlarning shaffof bo‘lishini ta’minlashi ko‘zlanmoqda.
Avval O‘zbekiston uglevodorod xomashyosi qazib chiqarishni oshirish dasturi doirasida Xitoyning Ipak yo‘li jamg‘armasi va xorijiy tijorat banklaridan 250 million dollar miqdorida, shuningdek, eksport kredit agentliklaridan 400 million dollar miqdorida qarz mablag‘larini jalb qilishi ham mazkur qarorda belgilab qo‘yilgani haqida xabar berilgandi.
Mart oyining oxirlarida O‘zbekistonda Ai-80 dan boshqa barcha benzin narxlari pasayishi mumkinligi xabar qilingan, oradan biroz vaqt o‘tib “O‘zbekneftgaz” Ai-92 narxi tushganini tasdiqlab, neft mahsulotlari narxi bosqichma-bosqich arzonlashishini ma’lum qilgan. 1-aprelda O‘zbekistonda benzin, dizel va gazni oxirgi iste’molchiga sotishda aksiz solig‘i stavkasi yil oxiriga qadar o‘zgarmasligi aytildi.
Izoh (0)