Poytaxtni Jizzaxga ko‘chirishni taklif qilgan yozuvchi: Mirziyoyevga “paxta” qo‘ymaganman
Yozuvchi Evril Turonning (Mamadali Mahmudov) poytaxtni Toshkentdan Jizzaxga ko‘chirish taklifi ijtimoiy tarmoqlarda turlicha talqin qilindi. “Minbar.uz” yozuvchi bilan bog‘landi va uning taklifi prezidentga “paxta qo‘yish” sifatida baholanayotganiga munosabatini so‘radi.
“Birinchidan, men hukumat tepasidagilarni uncha yaxshi bilmayman. Ikkinchidan, 1993-yildan beri Shavkat Mirziyoyevni taniyman. Lekin qamalganimdan keyin boshqa ko‘rmaganman. Internetda chiqqan ‘Paxta qo‘yibdi, maddoh’ kabi iddaolarni o‘qib berishdi. Men qanday bo‘lsam shunday yozaman. Birovga maddohlik qilish mening zehniyatimga yot. Islom Karimovni yomon dedimmi, yomonligicha qamalib chiqdim. Mirziyoyevning g‘ayratli, ishchan odam ekanini bilaman, o‘sha paytlarda buni o‘z ko‘zim bilan ko‘rganman. Universitetning rektori mening sinfdoshim Abdurahmon Rajab edi. Sodiq do‘stlarim bor edi, shular orqali Mirziyoyevni taniganman, suhbatlashganman. Hokimiyatga kelgan vaqtidanoq Mirziyoyevni yuragimdan maqtaganman, qo‘llagan bo‘lsam yuragimdan qo‘llaganman. Ismat Xushevga va chet eldagi boshqa do‘stlarimga “bu odam 20 soatlab ishlaydi, nihoyatda harakatchan odam” deb aytganman. Rostan ham ishlayapti, hammamiz yakdil bo‘lib Prezidentga yordam berishimiz kerak. Hammada kamchilik bo‘lishi mumkin, hech kim qusurdan xoli emas”, – deydi yozuvchi.
Evril Turon poytaxtni ko‘chirish haqidagi taklifiga ham izoh berdi:
“Toshkentning poytaxtga aylantirilgani haqida turli versiyadagi ma’lumotlar yuradi. Ba’zi manbalarga ko‘ra Toshkent Kremlning qutqusi bilan poytaxtga aylantirilgan. Poytaxtni almashtirish taklifi mening bir fikrim edi, bu mening gapim to‘g‘ri degani emas. Kimdir boshqa fikr aytadi, yana kimdir mutlaqo boshqa fikr aytadi. Jamiyat fikr almashuv bilan rivojlanadi. Poytaxtni ko‘chirish masalasiga to‘xtalsak, poytaxtni Samarqandga ko‘chirib bo‘lmaydi. Chunki u yerdagi hamma eski uylarni buzishga to‘g‘ri keladi. Eski mahallalardagi turli tilda gaplashuvchi mahalliy aholini kengliklarga ko‘chirish kerak. Samarqand ochiq muzey shahri bo‘lishi lozim.Toshkent shahri Istanbul, Olmaota, Nyu-York kabi shaharlardek bir ulug‘vor shahar sifatida qolaveradi. Bu uning nufuziga, rivojlanishiga to‘siq bo‘lmaydi. Poytaxt nisbatan o‘rtaroqda bo‘lishi ma’qul, o‘rtaliq deb Navoiyni aytishimiz mumkin, lekin mening nuqtai nazarimga ko‘ra, balki xato qilayotgandirman, eng qulay joy G‘allaorol bilan Bulung‘urning orasidir. Shu joy hamma viloyat uchun o‘rtaliq va qulay deb o‘ylayman. U yerning ob-havosi o‘zga bir dunyo. Pomir tizmalaridan G‘o‘bdin tog‘iga qadar kenglikda qurish mumkin. Hech joy buzilmaydi. Shaharlar shunday tug‘iladi. Hozirgi buzib qurilayotgan pulga buni qursa bo‘ladi va bu taklifni ‘O‘zbekiston iqtisodiy qudrat cho‘qqisiga chiqqanda’ deb aytganman. Men o‘zimni mutlaq haq demayman, bor-yo‘g‘i bir nisbiy fikr tashlaganman, xolos. Kimdir e’tiroz bildirsa buni ham to‘g‘ri qabul qilaman”.
Yozuvchi poytaxtni ko‘chirish taklifining foydali tomonlariga ham to‘xtaldi:
“Poytaxt ko‘chirilsa, millat rivojlanadi, davlat rivojlanadi, bitta yangi katta shahar paydo bo‘ladi. U yerda mahalliychilik ham bo‘lmaydi. Masalan, Sirdaryo viloyatida mahalliychilik yo‘q. Biz hali olomonmiz, millat sifatida shakllanmaganmiz. Olmoniya yoki Fransiyada hech kimdan ‘qayerliksan, shaharlikmisan, qishloqimisan?’ deb so‘rashmaydi”.
Evril Turon poytaxtni ko‘chirish taklifi ortidan bo‘layotgan gap-so‘zlarning sababi taklif mohiyatini tushunmaslik ekanini urg‘uladi:
“Bu taklifni men bir fikr deya berganman. Fikrimning mohiyatini tushunmaganlar esa ijtimoiy tarmoqda, internet saytlarida aravani quruq olib qochishayapti. Ba’zi saytlar esa tushunib-tushunmasdan ‘poytaxtni ko‘chirmoqchi’ deb yozishibdi. Gap-so‘z qilayotganlar avval esseni to‘liq o‘qib chiqishsin, bu taklifning bir fikr ekanini tushunib yetishsin”.
Shuningdek, yozuvchi O‘rta Osiyo birligi haqida fikrini aytdi:
“Kelajakda biz O‘rta Osiyo ellari birligini tashkil qilsak, harbiy birlik, iqtisodiy birlik, yagona pul birligi bo‘ladi, lekin hamma o‘z holicha qoladi. Bu xuddi Yevropa ittifoqiga o‘xshagan birlashuv bo‘ladi”.
Mamadali Mahmudov (Evril Turon) 1943-yil 12-dekabrda Forish tumanida tug‘ilgan. Qamalishidan oldin O‘zbekiston yozuvchilar uyushmasi kotibi, O‘zbekiston madaniyat jamg‘armasi raisi lavozimlarida ishlagan. “Bog‘don qashqiri”, “Tumanli kunlar”, “O‘lmas qoyalar”, “Qora do‘lana” kabi kitoblari nashr qilingan. Xorijda “Bo‘z bo‘ri”, “Oq gul” va “Oy nuri” romanlari chop etilgan.
