“Ishonch” gazetasida gaz ta’minot idorasi xodimlari aholiga suyultirilgan gaz yetkazib berishdan “qo‘shimcha daromad” topish borasida qilgan hiylalari haqida tanqidiy maqola e’lon qilindi. Uni to‘lig‘icha keltirib o‘tamiz.
Shu yil 1-avgustdan aholi uchun yetkazib beriladigan suyultirilgan gazning 1 kilogrammi uchun 800 so‘m narx belgilanganidan ko‘pchilik yaxshi xabardor, albatta. Demak, fuqaro bitta gaz ballonini to‘ldirib bergani uchun (yetkazib berish xizmati ichida, manzilning olis-yaqinligining ahamiyati yo‘q) ta’minot idorasiga 16 ming so‘m to‘lashi kerak.
Andijon tumani gaz idorasi xodimlari mana shu “imkoniyat”dan qo‘shimcha “daromad yaratish” yo‘lini topishibdi: ular hukumat tomonidan belgilangan narxga 3 ming ustama qo‘yishgan?!
“Bo‘lishi mumkin emas!” deyishga shoshilmang! Aniq misollarga e’tibor qarating. Bo‘taqora qishlog‘i, jumladan, “Maorif”, “Besh pahlavon”, “Dehqon” mahallalari aholisidan gaz balloni uchun 19 ming so‘mdan haq olinyapti. “Namuna” mahallasida fuqaro Salohiddin Sulaymonov hudud aholisining ballonlarini to‘plab, ta’minot idorasi o‘rtasida dallollikni yo‘lga qo‘ygani sabab 19 ming so‘mga yana 4 ming so‘m “ustama” qo‘shyapti. Bu “ixtiro” tufayli namunaliklarga bitta ballonni to‘ldirish 23 ming so‘mga tushmoqda. Gaz ta’minoti idorasining hududga biriktirilgan vakillari esa hech qanday e’tirozni qabul qilishni istamaydi: “biz ballonlarni Salohiddin Sulaymonov orqali olamiz, gap tamom”. Bundan chiqdiki… “Xohlasang shu, xohlamasang katta ko‘cha!”.
Ta’minot idorasidan Bo‘taqora qishlog‘iga biriktirilgan Sherzodbek, Umidjon ismli chilangarlardan izoh so‘radik. Ular bamaylixotir “Korxonaning yetkazib berish xizmati 19 ming so‘mga to‘g‘ri keladi”, deyishdi. “Mashinaning biqiniga “16 ming so‘m!” deb yozib qo‘yibsizlar-ku?” degan e’tirozimizga “Biz topshiriqni bajaryapmiz”, deb javob berishdi.
Xo‘sh, 16 ming so‘m o‘rniga 19 ming so‘mdan pul yig‘asiz, deb kim topshiriq bergan? Tumanlararo gaz ta’minoti 5-hudud Andijon tumani bo‘limining aholiga suyultirilgan gaz yetkazib berish bo‘limi boshlig‘i Otabek Esonovga shu savol bilan murojaat qildik.
– Men bunaqa topshiriq bermaganman, – dedi u. – Bu vazifada ish boshlaganimga ikki oy bo‘lgani yo‘q. To‘g‘ri, e’tirozlar bor. Ayrim mahallalarda odamlar hatto 25 ming so‘mdan to‘lov qilishga majbur bo‘layotganini eshitdim. Qishloqlarga borib, vaziyatni o‘rganishni rejalashtirib qo‘ydim.
Belgilangan me’yor bo‘yicha oiladagi 5 nafar jonga 1 ta ballon to‘g‘ri keladi. Shunga muvofiq bir oyda bir marta ta’minot idorasi tomonidan suyultirilgan gaz bilan to‘ldirib berilishi zarur. Andijon tumani bo‘yicha ayni paytda aholida 30 ming 619 ta gaz balloni bor. Ularni tashish uchun 5 ta maxsus texnika xizmat qilyapti. Bitta mashinaga 110 ta ballon sig‘adi. Idora xodimlari bir oy – 30 kun beto‘xtov ishlasa, 16 ming 500 dona ballonga gaz to‘ldirib, yetkazib berishlari mumkin. Ko‘rinib turibdiki, oilalardagi gaz ballonlarining yarmidan ko‘prog‘iga bir oyda ulgursa bo‘ladi.
Tumanning deyarli barcha mahallalarida ballonlar bitta odam tomonidan to‘planadi. Buning uchun, albatta, mahalladoshlardan qo‘shimcha xizmat haqi olinadi. Bo‘lim boshlig‘i Otabek Esonovning aytishicha, bu holat yong‘in xavfsizligi qoidalariga tamomila zid. Chunki ularning bir joyda jamlanishi portlash xavfini yuzaga keltiradi. Demak, gaz ta’minoti idorasi rahbarlari tegishli tashkilotlar bilan bu masalaning yechimini topishi kerak.
Shu o‘rinda “maslahat”ga o‘xshash bir mulohazani aytib o‘tsak. Shahrixon tumanida narx-navoning sun’iy oshib ketishi yuzasidan arznomalar ko‘paydi. Shundan keyin tumanda ballon tashuvchi har bir avtomashinaga karnay o‘rnatildi va muammoning yechimi topildi.
Hammamiz yaxshi bilamiz. Keyingi paytda uzoq-yaqindan kelgan sotuvchilar mashinada qishloq aylanib, “un keldi”, “paxta keldi”, “sabzi-piyoz keldi”, deya jar solsa, odamlar darrov yugurib chiqishyapti. Andijon tumanida ham bir oyda bir marta almashtiriladigan ballonlarni shu yo‘l bilan yetkazib, “o‘rtakashlarning monopoliyasi”ga barham berilsa bo‘lmaydimi?
Suyultirilgan gaz ta’minoti bilan bog‘liq kuzatishlardan xulosa shuki, mahalla fuqarolar yig‘inlari qoshidagi jamoatchilik komissiyasi nazorati o‘rnatilgan hududlarda narx-navoni sun’iy oshirish borasida e’tirozlar yo‘q. Masalan, Xo‘jaobod tumanida adliya idoralari hamda iste’molchilar huquqlarini himoya qilish jamiyatlari federatsiyasining bo‘limlari hamkorligida ayni masalada tartib o‘rnatildi. Ammo Andijon tumanida ko‘plab MFY raislari va jamoatchilik komissiyalari suyultirilgan gaz masalasida og‘ziga “tosh solib” turishibdi. Bu loqaydlikmi yoki?..
Andijon tumanida aholi 30 ming 619 ta ballondan foydalanayotganini yuqorida ta’kidladik. Bir oyda o‘rtacha 16 ming donasi suyultirilgan gaz bilan to‘ldirilyapti, deylik. Har bir ballon uchun 3 ming so‘mdan ustama mablag‘ yig‘ilyapti. Demak, 48 (qirq sakkiz) million so‘mni kimlardir noqonuniy ravishda cho‘ntakka urayapti.
Biz jurnalistik surishtiruvni birgina Bo‘taqora qishlog‘i misolida o‘tkazdik. Qishloq tuman ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i rahbarlik qiladigan sektorda joylashgan. Noqonuniy xatti-harakatlarga chek qo‘yish uchun shuning o‘zi kifoya emasmi?
Izoh (0)