Musodara qilingan jinoyat qurollari qaytariladimi?

Parlamentda jinoyatda ishtirok etmagan shaxslarga tegishli jinoyat qurollarini musodara qilishni bekor qilish to‘g‘risida Jinoyat-protsessual kodeksi (JPK)ga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish yuzasidan muhokama yakunlandi. Bu haqda O‘zA xabar beradi. Norma nashri mazkur qonun qabul qilinishining mol-mulkidan mosuvo bo‘lgan sobiq mulkdorlar uchun oqibatlarini  tahlil qildi.

Ma’lumot uchun: JPKga sudlarni gumon qilinuvchiga, ayblanuvchiga, sudlanuvchiga, mahkumga tegishli bo‘lmagan jinoyat qurolini musodara qilishga majburlovchi qoida 11.09.2008 yildan kiritilgan.

Garchi o‘zgartirishlar JPKga kiritilayotgan ekan, uning vaqt bo‘yicha amal qilishi to‘g‘risidagi normalarga murojaat qilamiz (3-modda).

Qonunda jinoyat ishlarini yuritish, jinoyat sodir etilgan joydan qat’i nazar, basharti O‘zbekiston Respublikasining boshqa davlatlar bilan tuzilgan shartnoma va bitimlarida o‘zgacha qoidalar belgilanmagan bo‘lsa, ish yuzasidan surishtiruv, dastlabki tergov va sud muhokamasi yuritilayotgan paytda amalda bo‘lgan qonun hujjatlariga muvofiq olib boriladi, deyilgan. Ya’ni bekor qilingan protsessual normalarga muvofiq qabul qilingan qarorlar qayta ko‘rib chiqilmaydi.

Masalan, 1.01.2018 yildan prokuror tomonidan emas, balki sud tomonidan qamoqqa olish bo‘yicha sanksiyalar berish tartibi joriy etilganda Oliy sud yuqorida aytilgan sababga ko‘ra, qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi yoki qamoqda saqlab turish muddatini uzaytirish to‘g‘risidagi 1.01.2018 yilgacha chiqarilgan qarorlar yangi qonun bo‘yicha qayta ko‘rib chiqilmaydi, deb  maxsus tushuntirish berdi.

Shu bilan birga, “Normativ-huquqiy hujjatlar to‘g‘risida”gi Qonunning 31-moddasi NHH orqaga qaytish kuchiga ega emasligini va ular amalga kiritilganidan keyin yuzaga kelgan ijtimoiy munosabatlarga nisbatan tatbiq etilishini mustahkamladi. Qonunning amal qilishi u amalga kiritilishiga qadar yuzaga kelgan ijtimoiy munosabatlarga nisbatan qonunda to‘g‘ridan-to‘g‘ri nazarda tutilgan hollarda tatbiq etiladi.

Alohida ta’kidlash joizki, qonunlarning orqaga qaytish kuchini nazarda tutadigan JKning 13-moddasi faqat tegishli qilmishni sodir etgan shaxslarning ahvolini yengillashtiradigan holatlarga nisbatan tatbiq etiladi. Ya’ni, bu barcha boshqa shaxslarga daxl qilmaydi.

Shu tariqa, musodara etilgan mol-mulk faqat e’lon qilingan qonunning matnida bu haqda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rsatilgan holatlardagina qaytariladi. Biroq, bizda mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, hujjatda bunday qoida ko‘zda tutilmagan.