Янги Зеландиянинг Окленд университети ва Хитойнинг Сямен университети олимларидан иборат халқаро гуруҳ электромобилларнинг ҳақиқий экологик таъсири ҳақида кутилмаган хулосаларни тақдим этди. Тадқиқот натижалари Science Daily илмий журналида эълон қилинди.
Тадқиқот 15 йил мобайнида 26 мамлакатдан олинган маълумотларни қамраб олган. Тадқиқот натижаларига кўра, агар электр тармоғи асосан қазилма ёқилғи — кўмир, нефть ёки газ билан ишласа, электромобилларни қувватлаш бензинли автомобиллардан фойдаланишга қараганда иқлимга кўпроқ зарар етказиши мумкин экан. Яъни электромобилларни жорий этиш иқлимнинг антропоген ўзгаришининг асосий омили ҳисобланган карбонат ангидрид газининг глобал чиқиндиларини камайтирмайди.
Асосий хулоса шуки, электромобиллар фақат мамлакатдаги электр энергиясининг деярли ярми тоза манбалардан — шамол, қуёш ёки гидроэнергетикадан олингандагина чиқиндиларни сезиларли даражада камайтира бошлайди. Бугунги кунда жаҳон кўрсаткичи тахминан 30 фоизни ташкил этади.
Юқори даражада чиқиндиларга эга ва ифлосланган мамлакатларда электромобиллар савдосининг ўсиши, аксинча, умумий карбон изини оширади. Батареялар ишлаб чиқариш ва кўмир ёки газдан олинган электр энергияси орқали қувват олиш жамланма таъсир кўрсатиб, иқлимга бўлган ижобий таъсирни йўққа чиқаради.
“Бизнинг таҳлилимиз шуни кўрсатадики, электромобилларнинг экологик афзалликлари тўлиқ мамлакатнинг электр энергияси ишлаб чиқариш тузилмасига боғлиқ. Электромобиллар универсал ечим эмас. Бир вақтнинг ўзида қайта тикланадиган энергияга ўтмасдан, уларнинг экологик фойдаси чекланган бўлади”, деб тушунтирмоқда тадқиқот ҳаммуаллифи Стивен Полетти.
Бу ҳали ҳаммаси эмас, ижобий янгиликлар ҳам бор. Тоза яшил энергия улуши юқори бўлган жойларда, масалан, Янги Зеландияда (80% дан ортиқ) электромобиллар ҳақиқатан ҳам вазиятни яхшилайди. Бироқ глобал миқёсда энергетика инфратузилмаси ҳозирча аккумуляторли автомобиллар сонининг ўсиш суръатларига етиб ололмаяпти: 2022 йилда дунё бўйлаб 10 миллиондан ортиқ шундай машина сотилган.
Тадқиқот шуни кўрсатдики, транспортни ҳақиқатан ҳам барқарор қилиш учун нафақат электромобиллар сотиб олишни рағбатлантириш, балки энергетика ислоҳотини тезлаштириш – “яшил” энергия ишлаб чиқаришни кўпайтириш ва сақлашни ривожлантириш, электр тармоқларини модернизация қилиш ва ақлли шаҳарсозликка ўтиш зарур. Акс ҳолда, натижа тескари бўлиши мумкин: электр энергиясига бўлган талабнинг ошиши ифлос манбаларга бўлган юкламани янада кучайтиради, иқлим эса янада ёмонлашади.
Изоҳ (0)