Россиянинг Украинага кенг кўламли босқини оқибатида Европада ҳарбий саноат сўнгги ўн йилликларда кузатилмаган даражада ривожланди. Қурол-яроғ ишлаб чиқариш корхоналаридаги қурилиш суръатлари 2022 йилгача бўлган даврга нисбатан уч баравар ошди. Етти миллион квадрат метр майдонда янги ишлаб чиқариш цехлари, йўллар ва бутун бошли заводлар барпо этилди. Бу ҳақда Financial Times хабар берди.
Нашрнинг ҳисоб-китоблари 37 компанияга тегишли 150 заводнинг сунъий йўлдош суратларини таҳлил қилишга асосланган. Шулардан 88 таси Европа Иттифоқининг ASAP (Act in Support of Ammunition Production — “Ўқ-дорилар ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш тўғрисидаги қонун”) дастурида қатнашмоқда. Дастур доирасида мудофаа саноатига 500 миллион евро миқдорида инвестиция киритилиши режалаштирилган. Бундан ташқари, кўплаб корхоналар катта миқдорда давлат субсидияларини олмоқда.
2020–2021 йиллардан бери мудофаа объектларидаги қурилиш ишлари майдони 790 минг квадрат метрдан 2,8 миллион квадрат метрга ошди. ASAP маблағлари ажратилган 20 объект катта ҳажмда кенгайтирилди, яна 14 та объект эса кичикроқ ўзгаришлар (масалан, янги автотураргоҳлар) билан чекланган. Молиявий ёрдам олмаган компанияларнинг ўсиши секинроқ кечмоқда.
Энг йирик лойиҳалардан бири Германиянинг Rheinmetall компанияси ва Венгриянинг Н7 Holding қўшма корхонаси бўлиб, у Варпалота шаҳрида жойлашган. 2024 йил июлида бу ерда биринчи завод ишга туширилган бўлиб, у Lynx пиёда жанговар машиналари учун ўқ-дорилар ишлаб чиқармоқда. Кейинги босқичларда 155 миллиметрли артиллерия снарядлари, Leopard 2 ва Panther танклари учун 120 миллиметрли ўқ-дорилар, шунингдек, портловчи моддалар ишлаб чиқариш цехи қурилиши режалаштирилган. Rheinmetall 2027 йилга бориб 155 миллиметрли снарядлар ишлаб чиқаришни йилига 70 минг донадан 1,1 миллион донагача оширишни мақсад қилган.
Германияда ракета ишлаб чиқарувчи МBDА компанияси икки йил ичида қарийб 100 минг квадрат метр ҳудудни реконструкция қилди. Бу ерда Enforcer кўтарма ракеталари ва НАТОнинг 5,6 миллиард долларлик буюртмаси доирасида йилига мингтагача Patriot GEM-Т зенит ракеталари ишлаб чиқарилиши режалаштирилган.
Норвегиянинг Конгсберг шаҳрида 2024 йилда янги ракета заводи очилди. Буюк Британияда эса BAE Systems Жанубий Уэлсдаги 155 миллиметрли снаряд ишлаб чиқарувчи завод қувватини кенгайтириш ҳамда бошқа ўқ-дори ишлаб чиқариш объектларига жами 150 миллион фунт стерлинг сармоя киритмоқда. Финляндиядаги Наммо заводи ўнлаб миллион евро ажратилиши эвазига снаряд ва порох ишлаб чиқаришни кенгайтираётганини маълум қилди.
Европа Иттифоқининг мудофаа бўйича комиссари Андрюс Кубилюснинг сўзларига кўра, 2022 йилдан бери Европада йиллик ўқ-дори ишлаб чиқариш ҳажми 300 минг донадан қарийб 2 миллион донагача ошди. Бунда ASAP ва бошқа шунга ўхшаш дастурлар муҳим рол ўйнаган. Ҳозирда Еврокомиссия 1,5 миллиард евролик янги мудофаа фондини муҳокама қилмоқда. У худди шу тамойил асосида ишлаши ва ракеталар, ҳаво ҳужумидан мудофаа воситалари, артиллерия ҳамда дронлар ишлаб чиқаришни янада кенгайтиришга ёрдам бериши кутилмоқда.
Financial Times билан суҳбатлашган экспертлар энг катта ташвиш Европанинг ракета қуроллари бўйича имкониятларига оид эканини таъкидлади. Уларнинг фикрича, айнан шу турдаги қуроллар Россияни тийиб туришнинг асосий омили бўлиши мумкин. Бироқ Европа мудофаа саноати ҳали ҳам ракета двигателлари ва уларга мўлжалланган портловчи моддалар ишлаб чиқаришда ортда қолмоқда.
Изоҳ (0)