Бугунги глобаллашув ва кескин рақобат шароитида мамлакатнинг иқтисодий тараққиёти, аввало, унинг инвестисион муҳити қай даражада жозибадор эканига боғлиқ. Инвестисион муҳит эса, ўз навбатида, тўғри инвестисия сиёсати, ҳудудларда фаолликни рағбатлантириш механизмлари ҳамда хорижий ва маҳаллий инвесторлар учун қулай шарт-шароитларни таъминлашга таянган ҳолда шаклланади.
Бугунги бозор иқтисодиёти тезкор ривожланаётган бир пайтда, кўпгина давлатлар ўз иқтисодиётига катта миқдорда инвестисия жалб этишга эҳтиёж сезмоқда. Чунки ички ресурслар етарли эмас. Шу сабабли хорижий сармоядорларни жалб қилиш ҳар қандай давлатнинг иқтисодий стратегик мақсадларидан бирига айланган. Бунинг учун эса инвестисион муҳитни яхшилаш, молиявий хатарлар ва бюрократик тўсиқларни камайтириш, ҳуқуқий кафолатларни таъминлаш муҳим аҳамият касб этади.
Ўзбекистонда сўнгги йилларда инвестисион сиёсатда қатъий ва изчил ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Мамлакатда барқарор макроиқтисодий муҳит, қулай бизнес шароити яратиш, ер ресурсларидан тортиб, лисензия ва рухсатнома бериш тизимини соддалаштиришгача бўлган йўналишларда амалий чоралар кўрилмоқда. Бу ўз навбатида, Ўзбекистонни хорижий сармоя учун жозибали ҳудудга айлантирмоқда.
Шу мақсадда, 2022 йилдан бошлаб Тошкент шаҳрида Халқаро инвестисия форуми ўтказиш анъанага айланди. Ушбу форум нафақат сармоядорлар ва ҳукумат вакилларининг учрашув майдони, балки Ўзбекистон иқтисодий дипломатиясининг муваффақиятли намоён бўлиш саҳнасига айланди.
Ишонч, имконият ва ҳамкорлик платформаси
2022 йил 24–26 март кунлари ўтказилган I Халқаро инвестисия форумида 7,8 миллиард АҚШ долларига тенг шартномалар ва инвестисиявий битимлар имзоланди. Шунингдек, қиймати 3,5 миллиард долларлик лойиҳалар бўйича дастлабки келишувларга эришилди. Тадбирда 56 давлатдан 2000 дан ортиқ иштирокчи қатнашди.
2023 йил 27–28 апрель кунлари бўлиб ўтган II форум эса 70 дан зиёд мамлакатдан келган 2500 га яқин ишбилармон вакилларини жамлади. Форум доирасида 160 дан ортиқ лойиҳа тақдим қилинди, мамлакат ҳудудларининг салоҳияти таништирилди. Бу орқали халқаро тажриба ва билимлар алмашуви таъминланди, янги ҳамкорликлар учун йўл очилди.
2024 йилнинг 2–3 май кунлари ўтказилган III Халқаро инвестисия форуми эса кўлам ва натижалар бўйича янги босқичга кўтарилди. 84 давлатдан 2500 дан ортиқ иштирокчи қатнашган тадбирда умумий қиймати 26,6 миллиард АҚШ долларига тенг келишувлар имзоланди. Бундай кўрсаткичлар Ўзбекистоннинг халқаро иқтисодий муносабатлардаги роли ортиб бораётганидан далолат беради.
Амалий натижалар: рақамларда
Шу каби форумлар натижасида 2024 йилда мамлакат ялпи ички маҳсулоти (ЙAIМ) 6,5 фоизга ошиб, 115 миллиард долларга етди. Хорижий инвестисиялар ҳажми 1,6 баробар ўсиб, қарийб 35 миллиард долларни ташкил этди. Қиймати 10 миллиард долларлик 242 та лойиҳа амалда ишга туширилди. Илк бор экспорт кўрсаткичи 27 миллиард долларга етди. Энг муҳими, нефть-газ, кимё, қишлоқ хўжалиги ва тоғ-кон саноати каби соҳаларда инвестисиялар икки баробар ошиб, 50 туманга 100 миллион доллардан ортиқ сармоя киритилди.
2025 йил учун ҳам халқаро молиявий институтлар билан ҳамкорликда умумий қиймати 5,2 миллиард долларлик лойиҳалар режалаштирилган. Жумладан, Европа тикланиш ва тараққиёт банки билан 1,1 миллиард доллар, Ислом тараққиёт банки билан 1 миллиард долларлик лойиҳалар амалга оширилади.
Янги форум — янги босқич
Жорий йилнинг 10–12 июнь кунлари бўлиб ўтаётган навбатдаги IV Халқаро инвестисия форуми аввалгиларга нисбатан анча йирик кўлам олди. Унда дунёнинг 100 га яқин мамлакатидан 3000 хорижий меҳмон, умумий 8000 дан зиёд иштирокчи қатнашмоқда.
Форум доирасида энергетика, инфратузилма, рақамли технологиялар, қишлоқ хўжалиги ва фойдали қазилмалар соҳаларига оид умумий қиймати 30 миллиард доллардан ошиқ инвестисия лойиҳалари тақдим этилади.
Бундай кўламдаги тадбирнинг ташкил этилиши Ўзбекистонга бўлган ишончнинг, мамлакатнинг иқтисодий салоҳиятига бўлган қизиқишнинг, шу билан бирга, амалга оширилаётган ислоҳотлар самарадорлигининг ёрқин ифодасидир.
Инвестисион муҳит жозибадорлиги бугунги кунда Ўзбекистон ташқи сиёсатида стратегик устуворликка айланган. Давлат раҳбариятининг қатъий ирадаси, очиқ иқтисодиётга асосланган сиёсий курс ҳамда халқаро ҳамкорликнинг кенгайиши мамлакатни инвестисиявий жиҳатдан рақобатбардош ва ишончли шерик сифатида намоён қилмоқда. Бу эса, ўз навбатида, иқтисодий дипломатиянинг энг катта ютуғидир.
Нодирбек Расулов,
Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти лойиҳа раҳбари, Иқтисодиёт фанлари доктори
Изоҳ (0)