• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12904.51
    • RUB161.99
    • EUR14575.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +24°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон Дунё Иқтисодиёт

    Инвесторлар Ўзбекистондан давлат харидларида шаффофликни ошириш, мулк ҳуқуқини ҳимоя қилишни кутмоқда — АҚШ давлат департаменти

    АҚШ халқаро сиёсатини амалга ошириш бўйича ваколатли давлат органи Ўзбекистондаги инвестицион муҳит тўғрисидаги ҳисоботни эълон қилди.

    Фото: “Дарё” / Мадина Нурман

    Ҳисоботга кўра, Ўзбекистон Марказий Осиёдаги динамик ривожланаётган паст-ўрта даромадли иқтисодиётга эга мамлакатдир. Ўзбекистон ҳукумати тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни мамлакатнинг ривожланиш сиёсати доирасидаги улкан мақсадларга – қашшоқликни йўқ қилиш ва 2030 йилга келиб юқори ўрта даромадли давлатлар қаторига киришга эришиш учун жуда муҳим деб ҳисоблайди. 

    Ўзбекистон 37 миллион кишилик катта ва тез ўсаётган ички бозори, турли табиий ресурсларга бойлиги, нисбатан ривожланган инфратузилмаси билан минтақанинг иқтисодий етакчиларидан бирига айланиш салоҳиятига эга. Ўзбекистон ҳозирда АҚШ инвесторларининг диққат марказида турган мамлакатлардан бирига айланяпти.

    Мамлакат раҳбарияти маҳаллий ҳокимият органларини тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилиш ва 2017 йилда бошланган йирик либераллаштириш ислоҳотларига мувофиқ хусусий секторнинг ролини ошириш учун кўпроқ ҳаракат қилишга ундайди. Мамлакат раҳбарияти 2017 йилда бошлаган катта либераллаштириш ислоҳотлари доирасида тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилиш ва хусусий сектор ролини ошириш борасида маҳаллий ҳокимиятларни янада фаолроқ бўлишга ундамоқда.

    Натижада, 2023 йилда Ўзбекистон иқтисодиёти 6 фоизга ўсди ва 7,2 миллиард доллардан ортиқ тўғридан-тўғри хорижий инвестиция жалб қилинди, бу 2022 йилга нисбатан қарийб икки баробар кўпдир.

    Ҳукумат кўплаб ривожланиш дастурларини, биринчи навбатда, энергетика, тоғ-кон саноати ва экспортга йўналтирилган ишлаб чиқариш тармоқларини ташаббус қилади ва кўп ҳолларда молиялаштиради, бу хорижий бизнесни жалб қилади ва давлат-хусусий шериклик учун яхши муҳит яратади.

    Бироқ, ҳукуматнинг инвестиция оқимларини ҳар бир ҳолатда алоҳида имтиёзлар бериш ва танлаб кўмаклашиш орқали бошқариш сиёсати умумий бизнес муҳитини яхшилашга қаратилган кенг кўламли ислоҳотлар жараёнини секинлаштиради. 2023-2024 йилларда ҳукумат, ниҳоят, пандемия ва сиёсий муддатлар туфайли 2019 йилдан бери кечиктирилган энергия тарифларини либераллаштиришни бошлади.

    Ушбу ислоҳот эскирган энергетика инфратузилмасини модернизация қилиш ва иқтисодий ўсишни чеклаётган доимий энергия танқисликларини бартараф этишда инвестицияларни жалб қилиш учун муҳим аҳамиятга эга. Шу билан бирга, мамлакат қайта тикланадиган энергия ишлаб чиқариш қувватларини яратиш учун тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилишда давом этмоқда ва 2030 йилга келиб яшил энергия улушини 30 фоизга етказиш мақсадига ишонч билан яқинлашмоқда.

    Яна бир ҳозирги муаммо – ташқи савдо ва инвестицияларни диверсификация қилишдир. Тарихан, Россия Ўзбекистоннинг энг катта ташқи бозоридир ва тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг манбаидир. Аммо Россиянинг Украинага босқини туфайли Ўзбекистон АҚШ ва Европа Иттифоқининг Россияга қарши санкциялари ва савдо чекловларига риоя этишга расмий равишда мажбур бўлди. Ўзбекистон Евросиё Иқтисодий Иттифоқи ёки Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти (КХШТ) аъзоси эмас ва Жаҳон Савдо Ташкилотига (ЖСТ) қўшилиш учун фаол изланмоқда.

    Ўзбекистоннинг иқтисодий ривожланиш бўйича улкан мақсадлари АҚШ фирмалари учун янги савдо ва сармоявий имкониятлар яратган бўлса-да, мезбон мамлакат ҳукуматининг қўллаб-қувватлаши бизнеснинг барқарор муваффақияти учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлиб қолмоқда.

    Ҳукумат инфратузилмани модернизация қилиш дастурларида, тоғ-кон ва транспорт соҳаларини ривожлантириш лойиҳаларида, шунингдек, импорт ўрнини босувчи ва экспортга йўналтирилган саноатлаштириш сиёсатига мос келадиган лойиҳаларда инвестиция ва давлат-хусусий шерикликни қўллаб-қувватлайди. Одатда, ҳукумат йиллик инвестиция дастурининг бир қисми сифатида бундай лойиҳалар рўйхатини чиқаради. Рўйхатдан четда қолган инвесторлар ва корхоналар кўпинча маҳаллий ҳокимият маъмуриятларининг хайрихоҳлигига таянишлари керак.

    Асосий кўрсаткичлар ва рейтинглар:

    ЎлчовЙилИндекс/ўринВеб-сайт манзили
    Коррупцияни қабул қилиш индекси2023180 давлат орасида 121-ўринhttps://www.transparency.org/en/cpi/2023 
    Глобал инновация индекси2023132 давлат орасида 82-ўринҳттпс://www.wипо.инт/глобал_инноватион_индех/эн/2023/ 
    АҚШнинг тўғридан тўғи инвестицияси202135 миллион долларhttps://apps.bea.gov/international/factsheet 
    Жаҳон банкининг аҳоли жон бошига ЯИМ20222190 долларhttp://data.worldbank.org/indicator/NY.ГНП.PCAП.CD 

    Хорижий инвестициялар учун очиқлик ва чекловлар: Инвесторлар давлат харидларида шаффофликни ошириш, давлат-хусусий шартномалар ижросини таъминлаш кафолатларини кучайтириш, хусусий мулк ва интеллектуал мулк ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилишни кутмоқда.

    Ўзбекистон кўп жиҳатдан минтақавий қўшнилари билан савдо-сотиққа қарам бўлиб қолмоқда ва Марказий Осиёдаги энг йирик, тез ўсиб бораётган 37 миллион аҳолини барқарор иш билан таъминлай олмаяпти.

    Шу сабабли давлат сиёсати янги иш ўринларини яратиш ва иқтисодий суверенитетни мустаҳкамлашга қодир бўлган соҳаларга давлат инвестицияларини йўналтириш, хусусий инвестицияларни жалб қилиш орқали ижтимоий барқарорликни ва барқарор ўсишни таъминлашга қаратилган.

    2023-2025 йилларга мўлжалланган амалдаги Миллий инвестиция дастурида (Президентнинг 2022 йил 28 декабрдаги ПҚ 459-сонли қарори) умумий қиймати 55,4 миллиард долларлик 800 га яқин лойиҳа белгиланган. 2030 йилга мўлжалланган ўрта муддатли мақсадлар қашшоқликка тўлиқ барҳам бериш ва юқори ўрта даромадли мамлакатга айланишдан иборат.

    • Назарий жиҳатдан, хусусий корхоналар эркин равишда хусусий бизнесларда улушларни ташкил этиш, сотиб олиш ва сотиш ҳуқуқига эга, аммо амалда, Ўзбекистоннинг молия бозорлари ривожланмаганлиги бундай транзакцияларни амалга оширишда тўсқинлик қилади. Баъзи саноат ва корхоналарда хусусий капиталга рухсат берилмайди.
    • Хорижий фуқаролар, норезидентлар, шунингдек, фуқаролиги бўлмаган шахслар Ўзбекистонда ҳеч қандай ерга эгалик қилиш ҳуқуқига эга эмаслар. Халқаро хавфсизлик билан боғлиқ бўлган авиакомпаниялар, темир йўллар, узоқ масофали телекоммуникация тармоқлари ва бошқа секторлардаги хорижий эгалик ва назорат махсус ҳукумат рухсатини талаб қилади.
    • Қонунга мувофиқ, хорижий фуқаролар Ўзбекистонда якка тартибдаги тадбиркорлик учун лицензия ёки солиқ рухсатномаси олишлари мумкин эмас. Шунинг учун амалда улар мустақил равишда фаолият юрита олмайди ва қонуний тан олинган ташкилотда ишлашлари керак.

    Ҳукумат чет эл инвестицияларини кўриб чиқиши мумкин, бунда асосий эътибор иқтисодиётнинг кончилик, энергетика, транспорт, банк ва телекоммуникация каби стратегик деб ҳисобланган тармоқларига қаратилади.

    Солиққа тортиш тизими

    Ўзбекистон 54 та давлат билан икки ёқлама солиққа тортиш ва солиқ тўлашдан бўйин товлашнинг олдини олиш бўйича келишувларни ратификация қилган. Мамлакат 49 та давлат билан икки томонлама инвестиция шартномаларини тузган. Умуман олганда, Ўзбекистондаги солиқ режими бир қатор ислоҳотлардан сўнг янада прогнозли бўлиб қолди ва бизнеслар учун солиқ юкланиши нисбатан енгилроқдир.

    Масалан, корпоратив ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ягона ставкада (субъектлар учун 15 фоиз ва жисмоний шахслар учун 12 фоиз); дивидендлардан олинадиган даромад солиғи ставкаси 5 фоиз; ҚҚС ставкаси 12 фоиз ва мол-мулк солиғи 1,5 фоиз.

    Тартибга солиш тизими шаффофлиги

    Ўзбекистонда бизнес ва инвестиция ҳамжамиятини ҳимоя қилишга қаратилган қонунлар ва меъёрий ҳужжатларнинг салмоқли тўплами мавжуд. Рақобатни тартибга солувчи бирламчи қонунчилик таркибига “Рақобат тўғрисида”ги қонун, “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги қонун, “Хусусий корхона тўғрисида”ги қонун, “Инвестициялар ва инвестиция фаолияти тўғрисида”ги қонунлар киради.

    Ҳукумат маҳаллий бухгалтерия қоидаларини халқаро стандартларга мослаштиришни бошлаган бўлса-да, кўплаб маҳаллий амалиётлар ҳали ҳам ҳужжат ва солиқ асосида бўлиб, ҳисоб-китоблар концепти етарлича ривожланмаган. Янги тартибга солиш тизими, жумладан, турли ҳукумат ислоҳотлари ва ривожланиш йўл хариталарида белгиланган ижро механизмлари ҳали тугалланмади. Хўжалик юритувчи субъектга етказилган молиявий зарарни ундириш тўғрисидаги суднинг қонуний мажбуриятга эга бўлган қарорлари ижроси таъминланмаган ҳолатлар мавжуд. Ўзбекистон фискал шаффофликнинг умумеътироф этилган стандартларига жавоб бермайди.

    Сўнгги йилларда инвесторлар ҳукумат томонидан чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналарнинг таъминотига ҳаддан ташқари импорт назорати жорий этилганини даъво қилган бир нечта ҳолатлар мавжуд бўлиб, бу билвосита экспроприация учун қўлланиладиган чоралар деб даъво қилинган.

    Саноат сиёсати

    Чет эллик инвесторларни инвестициялаш бўйича барча имтиёзлар фақат Президент томонидан қабул қилиниши мумкин бўлган миллий даражадаги қонунчилик билан тартибга солинади. Вилоят ва маҳаллий ҳокимликлар ҳар қандай қўшимча имтиёзларни таклиф қилиш учун чекланган ваколатларга эга. Ҳукуматнинг махсус қарорлари ёки президент фармонлари билан берилган солиқ имтиёзлари учун истиснолар бўлиши мумкин.

    Хорижий инвестициялар учун солиқ имтиёзлари, асосан, маълум минтақавий ривожланиш, саноатлаштириш ёки инфратузилмани модернизация қилиш дастурларида иштирок этувчи маҳаллий корхоналар билан бир хил. Ўзбекистоннинг эркин иқтисодий ёки махсус саноат зоналаридан бирида рўйхатдан ўтган чет эл капитали иштирокидаги корхоналар қўшимча имтиёзлардан фойдаланиши мумкин. 

    Ўзбекистон қонунчилигида маҳаллий ва хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналарга нисбатан давлат томонидан ишлаб чиқаришда маҳаллий хом ашёдан бир хилда фойдаланиш талабларини қўллаш лозимлиги белгиланган, аммо амалда бу ҳар доим ҳам шундай эмас. Фақат маҳаллий молиялаштириш манбаларидан фойдаланишга талаб қўйилмаган.

    Мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш

    Мулкка эгалик қилиш “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдор ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинади. Ўзбекистон ва хорижий субъектлар кўчмас мулкка эгалик қилиши ёки ижарага олиши мумкин. Ипотекалар фақат маҳаллий жисмоний шахслар учун мавжуд, аммо юридик шахслар учун эмас. Ўзбекистонда ипотека гарови бўйича қимматли қоғозлар мавжуд эмас.

    Ерларни хусусийлаштириш Ўзбекистон учун ҳали нисбатан янги тушунча ҳисобланади. Шаҳар аҳоли пунктларидаги ерларни хусусийлаштириш жараёни тезлашаётган бўлса-да, Ўзбекистондаги барча қишлоқ хўжалиги ерлари ҳанузгача давлатга тегишли.

    Ўзбекистон интеллектуал мулкнинг ҳуқуқий муҳофазаси ва ҳимояси ҳолати бўйича АҚШ Савдо вакили (USTR) 301-махсус ҳисоботига киритилган кузатувдаги давлатлар рўйхатидан (қора рўйхат) чиқарилди. Ҳукумат интеллектуал мулк ҳуқуқларини (IPR) ҳимоя қилишни таъминлаш тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилиш ва Ўзбекистоннинг ЖСТга киришини тезлаштириш учун муҳим аҳамиятга эга эканлигини тан олади.

    Ўзбекистон сўнгги йилларда интеллектуал мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонунчиликни такомиллаштириш ва ижросини яхшилаш бўйича сезиларли ютуқларга эришган бўлса-да, савдо белгилари ва муаллифлик ҳуқуқи бузилишлари, нотекис суд жараёнлари, интеллектуал мулк ҳуқуқларининг бузилиши ва бузувчиларга нисбатан ижро интизоми билан боғлиқ қолган муаммоларни ҳал қилишда кўпроқ иш қилиши керак.

    Иқтисодий сектор

    Ўзбекистон капитал бозори шаклланишда давом этмоқда. Қонунга мувофиқ, хорижий инвесторлар ва хусусий сектор бизнеслари маҳаллий бозорда турли кредит воситаларига кириш ҳуқуқига эга, аммо амалдаги фоиз ставкалари нисбатан юқори. Хорижий банкларга кириш чекланган бўлиб, одатда, улар маҳаллий банклар билан қўшма корхоналар орқали амалга оширилади. Тижорат банклари чекланган даражада халқаро молия институтларидан кредит линияларидан фойдаланиб, кичик ва ўрта бизнесларни молиялаштириши мумкин.

    Ўзбекистонда 2024 йил март ойи ҳолатига 36 та тижорат банки фаолият юритмоқда. Тижорат банкларининг 10 таси тўлиқ давлатга, 15 таси қисман давлатга, 11 таси хусусий, шундан 7 таси хорижий капиталга эга банклар.

    Умуман олганда, Ўзбекистондаги ҳар қандай банк фаолияти Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан лицензияланади ва тартибга солинади. Хорижий банклар кўпинча маҳаллий молия институтлари билан қўшма корхоналар ташкил этишга мажбур бўладилар.

    Ҳукуматнинг Ўзбекистон 2030 Дастуридаги мақсадлари орасида оммавий савдога қўйилган акциялар капитализациясини ҳозирги 340 миллион доллардан камида 8 миллиард долларга ошириш киради.

    Давлат корхоналари

    Ҳукумат кўплаб нодавлат корхоналарнинг кўпчилик ёки озчилик акцияларига эгалик қилади, бу эса уларнинг фаолияти устидан сезиларли назоратни таъминлайди, чунки у акцияларга эга бўлган ҳар қандай компаниянинг фаолияти ва операцияларини тартибга солиш ва назорат қилиш ваколатини сақлаб қолади. 

    Ҳукумат давлатнинг кучли иштироки иқтисодиётнинг муҳим тармоқларида, шу жумладан энергетика, транспорт ва банк секторларида самарадорликни пасайтиришини тушунади. Солиқ юкининг камайишига қарамасдан, давлат корхонлари ўз харажатларини оширмоқда, улар кўп ҳолларда даромадлардан кўра тезроқ ўсмоқда. Давлат корхоналари мустақил бошқарув кенгашига эга бўлса-да, улар муҳим бизнес қарорларини қабул қилишдан олдин ҳукумат билан маслаҳатлашишлари керак.

    Расмий ҳукумат рўйхатларига кўра, Ўзбекистонда (2024 йил февраль ҳолатига кўра) йирик корхоналар ва холдинглар, унитар корхоналар ва акциядорлик жамиятларини ўз ичига олган 680 та фаол давлат корхоналари мавжуд. Уларнинг ЯИМдаги улуши қарийб 50 фоизни ташкил этиб, энг йирик ўнта шундай корхона томонидан тўланган солиқлар давлат бюджети умумий даромадларининг қарийб 40 фоизини ташкил этди.

    Ҳукумат сиёсат ҳужжатларида давлат активларини янада хусусийлаштиришга устувор аҳамият берилаётгани кўрсатиб ўтилган. Ҳукуматнинг мақсади банк соҳасида ва бизнес субъектларида давлат капиталининг улушини камайтириш, хорижий тўғридан-тўғри инвестицияларни, маҳаллий хусусий инвестицияларни жалб қилиш ва давлат-хусусий шерикликларни рағбатлантириш орқали амалга оширишдир. Хусусийлаштириш стратегиясига давлат акцияларини сотиш, ишламайдиган давлат мулкини сотиш ва IPOларни амалга ошириш киради.

    Масъулиятли бизнес юритиш

    Ўзбекистонда масъулиятли бизнес юритиш (МБЙ) бўйича қонунчилик мавжуд эмас ва бу тушунча кенг тарқалмаган. Гарчи кўплаб компаниялар хайрия ва корпоратив ижтимоий масъулиятда фаол бўлмоқда. Ўзбекистонда МБЙни тарғиб қилувчи ёки мониторинг қилувчи мустақил нодавлат ташкилотлар, инвестиция фондлари, ишчи ташкилотлари/касаба уюшмалари ёки хўжалик бирлашмалари мавжуд эмас. Осиё тараққиёт банки каби баъзи халқаро ташкилотлар ҳукумат ва маҳаллий корхоналарга техник ва маслаҳат ёрдами кўрсатади.

    Ҳукуматнинг мақсадлари атроф-муҳитни муҳофаза қилишда катта бўлиб, Париж келишувига мувофиқ миллий белгиланган ҳисса (NDC)ни ошириш ва қайта тикланадиган энергия мақсадларини белгилашни ўз ичига олади. Ўзбекистон Глобал метан мажбуриятига қўшилди. Ҳукумат ўзининг табиий капитал дастурини БМТ Тараққиёт Дастури (UNDP), Жаҳон Банки ва Осиё Тараққиёт Банки каби халқаро молия институтлари билан ҳамкорликда ва молиявий қўллаб-қувватлаш орқали ишлаб чиқди. 

    Ҳукумат хусусий секторнинг экологик ва табиий капитал мақсадларига кўпроқ ҳисса қўшишини кутмоқда. Ҳозирда ишлаб чиқилаётган янги сиёсат яшил иқтисодиётга ўтишни қўллаб-қувватлаш учун кўпроқ молиявий ва номолиявий воситаларни тақдим этиши кутилмоқда.

    Сўнгги бир неча йил ичида қайта тикланадиган энергия қувватларини яратиш ҳукумат томонидан кучли қўллаб-қувватланди ва тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг сезиларли қисмини жалб қилди. Бир неча йил олдин ҳукумат хорижий инвесторларга ҳар бир ҳолат бўйича турли хил имтиёзлар таклиф қилган. Ресурслардан самарали фойдаланиш, ифлосланишни камайтириш ва иқлимга чидамлилик каби омиллар Ўзбекистонда давлат харидлари сиёсатига ҳали ҳам кичик таъсир кўрсатмаяпти.

    Коррупция

    Коррупциянинг кенг тарқалишига қарши курашиш Президент Мирзиёев томонидан 2017 йилда бошланган ислоҳотлар сиёсатининг муҳим қисмига айланди. Қонунчилик билан бир қаторда ижро чоралари ҳам кучайтирилди. Ўзбекистон Коррупцияга қарши курашиш агентлиги 2020 йилда Президентга бўйсунувчи ва парламентга ҳисобот берадиган мустақил институт сифатида ташкил этилди.

    Расмий равишда, коррупцияга қарши қонунчилик барча ҳукумат расмийси, уларнинг оила аъзолари ва мамлакатдаги барча сиёсий партиялар аъзоларига тааллуқлидир. Сўнгги йилларда ҳукумат томонидан давлат харидлари бўйича шартномалар ва тартиб-таомилларни тақдим этишнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш бўйича саъй-ҳаракатлар амалга оширилмоқда. Коррупцияни камайтириш учун янги қонунчилик базаси янада шаффоф электрон савдо тизимларини жорий этишни назарда тутади. Қонунчилик ижроси ҳали ҳам тўлиқ амалга оширилмаган, давлат шартномаларини бериш жараёни шаффоф эмаслигича қолмоқда.

    Коррупция Ўзбекистонда иқтисодиёт ва ижтимоий соҳаларда ҳали ҳам муҳим омил бўлиб қолмоқда, бу қонун ижро этиш амалиётининг етишмаслиги ва давлат секторидаги нисбатан паст маошлар билан боғлиқ. АҚШ бизнеси Ўзбекистонда тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар учун асосий тўсиқлардан бири сифатида коррупция ва бюрократик жараёнларда, шу жумладан давлат харидлари ва лицензиялашда шаффофликнинг мавжуд эмаслигини таъкидлади.

    Меҳнатга оид сиёсат ва амалиётлар

    Ўзбекистонда ўртача маошлар Ғарб стандартларига нисбатан паст. Ҳукумат ва мустақил таҳлилчиларнинг статистикаларига кўра, аҳолининг тахминан 11 фоизи камбағаллик даражасидан паст даромадга эга, ва ишчи кучининг тахминан 45 фоизи паст маҳсулдорлик ва паст даромадли иш жойларида ишламоқда.

    Таълим соҳасининг эътибордан четда қолиши  малакали ишчи кучи етишмовчилигининг тез ўсишига олиб келди, унинг ўрнини қисман чет элликлар эгалламоқда. Шу билан бирга, меҳнат бозори малакали бўлмаган ишчи кучи билан тўлиб-тошган, маҳаллий иқтисодиётда уларга бўлган талаб таклифдан анча кам. Тахминий ҳисоб-китобларга кўра, икки миллиондан тўрт миллионгача ўзбекистонликлар доимий яшаш жойидан ташқарида тўлиқ ёки мавсумий иш билан шуғулланмоқда. 

    Расмий ва норасмий иқтисодиёт ўртасида аниқ чегара йўқ, чунки кўплаб компаниялар баъзи солиқ мажбуриятларидан қочиш учун икки томонлама бухгалтерия ҳисобини юритади. Нисбатан кам улушга эга бўлган аниқ жиноий фаолиятдан ташқари, "яширин иқтисодиёт" корхоналари турли соҳаларда, жумладан, савдо, молиявий хизматлар, қурилиш, уй ишлаб чиқариши ва транспортда ҳам кузатилиши мумкин. Ҳукумат муаммонинг кўламини тан олади. Ўзбекистонда саводхонлик даражаси 99% ни ташкил этиб, деярли универсал ҳисобланади, аммо кўпгина маҳаллий техник ва бошқарув таълими халқаро бизнес стандартларига жавоб бермайди.

    Меҳнат арбитражига масъул бўлган ягона давлат муассасаси мавжуд эмас. Фуқаролик ва жиноят ишлари кўриладиган умумий суд тизими меҳнат низоларини ҳал қилишга масъулдир. Буни вилоят ёки шаҳар даражасида амалга ошириш мумкин.

    Қонун иш ташлаш ҳуқуқини на тақдим этади, на тақиқлайди. Сўнгги йилларда давлатга қарашли корхоналар ва хусусий сектор ходимлари, шу жумладан қурилиш, кончилик ва нефть-кимё саноатидаги ишчилар ва турли жамоат лойиҳаларида ишлаётган ходимлар, маошларнинг кечикиши ва иш шароитларини яхшилаш талаб билан иш ташлашларни ўтказдилар.

     

    16.08.2024, 15:55   Изоҳ (0)   8963
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ўзбекистон савдо бозоридаги ислоҳотлар: яроқсиз стандартлардан воз кечиш, логистик тўсиқларни енгиб ўтиш ва сиёсий ўзгаришлар ҳақида 

    13.08.2024, 23:43

    “Ўзбекистон объектив равишда Марказий Осиёнинг келажаги учун алоҳида масъулиятни ўз зиммасига олган” — Абдулазиз Комилов

    14.08.2024, 10:03

    АҚШ бизнеслари Ўзбекистоннинг ўсиб бораётган бозорига киришга интилмоқда — АҚШ Давлат департаменти 

    14.08.2024, 13:30

    “Ўзгидромет” дам олиш кунлари ёғингарчилик эҳтимоли бор ҳудудларни маълум қилди

    16.08.2024, 15:10

    Ўзбекистонда болани ноқонуний диний таълимга жалб қилганлик учун жавобгарлик кўзда тутилган қонун маъқулланди

    16.08.2024, 14:41

    Тошкентда АҚШ элчихонаси хизмат автомобиллари аукциони қолдирилди

    16.08.2024, 13:15
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Тармоқда болалар хавфсизлиги : Octobankдан маслаҳатлар


    APEX BANK Тошкентда Бош офис ва Марказий сотув офисини очди


    Huawei Ўзбекистондаги “Теч Carnival”да Интеллектуал дунё ривожини жадаллаштирмоқда


    Centrum Air Истанбул ва Ўзбекистоннинг уч шаҳри ўртасида тўғридан-тўғри рейсларни йўлга қўймоқда


    Kapitalbank ходимларининг рақамли кўникмаларини ривожлантирмоқда 


    Илғор қурилиш технологиялари асосида қад ростлаётган Қуйи Чотқол ГЭС


    Huawei Cloud TechWave Summit 2025: Яқин Шарқ ва Марказий Осиёда муваффақиятни ошириш учун интеллектуалликни тезлаштириш 


    Жамғармалар билан қандай ишлаш зарур: банк омонатлари, акциялар ёки инвестицион пакетлар? (давоми)


    Оқтепа Лавашдан “Кулгили нархлар”: севимли таомлар — ҳар бир позиция 10 мингдан 20 минг сўмгача бўлган махсус нархларда


    AKFA Medline University Hospital AHA расмий ўқув маркази мақомини қўлга киритди


    Энг чуқур ғор, энг баланд кўприк ва энг сирли маскан – Наманганга борамиз



    ZTE корхонаси GSMA М360 Евросиё форумида суний интеллект рақамли иқтисодиёт ривожига қўшаётган ҳиссаси ҳақида маълумот берди


    ANORBANK Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси билан 10 миллион АҚШ долларига тенг келишув имзолади


    Mobiuz IQAir ҳаво сифати датчигини ўрнатди

     

    Тавсия этамиз

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10

    “Ленд-Лиз” ёрдами совға бўлмаган — Британия иккинчи жаҳон урушида берилган ёрдамни қандай қайтарган эди?

    19 май, 15:00

    “Ёвузлик империяси заминимизга ҳеч қачон қайтмаслиги учун” — жамоатчилик ўроқ-болғали қизил байроқ ва қора-оловранг лентани тақиқлашни сўрамоқда

    13 май, 22:22

    Улар доим дунёда энг яхшиларидан бўлган — покистонлик ҳарбий учувчилар ҳақида

    12 май, 21:30
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Тошкентда дарахт босиб қолган фуқаро вафот этди

    Ўзбекистон | 24 май, 23:21

    Суперлига. “Бухоро” меҳмонда “Сўғдиёна” билан дуранг ўйнади

    Спорт | 24 май, 23:08

    Тошкент ва Андижондаги ошхона ҳамда хонадонда ёнғин содир бўлди (видео)

    Ўзбекистон | 24 май, 22:40

    Наманган ҳокими 100 йиллиги нишонланаётган мактабдаги “Сўнгги қўнғироқ” тадбирида иштирок этди

    Ўзбекистон | 24 май, 22:00

    Қуёшдан ҳимояловчи кремлардан фойдаланишда тез-тез учрайдиган хатолик аниқланди

    Лайфстайл | 24 май, 21:40

    Самарқанд 2025 йили Ислом дунёсининг маданият пойтахтига айланади

    Ўзбекистон | 24 май, 21:25

    Суперлига. “Нефтчи” ўз майдонида бир киши кам бўлиб қолган “Шўртан”ни тор-мор этди

    Спорт | 24 май, 21:21
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.