Ноқонуний ишловчилар фаолиятини легаллаштириш ҳисобига даромад солиғи тўловчилар кўпайди — Солиқ қўмитаси

Ўтган 2023 йилда ноқонуний иш ўринлари легаллаштирилгани ҳисобига даромад солиғи тўловчилар 263,2 минг нафарга кўпайди. Бу ҳақда 12 январь куни АОКАда ўтказилган брифингда Солиқ қўмитаси ахборот хизмати раҳбари Дилдора Ҳошимова маълум қилди.

Дилдора Ҳошимованинг айтишича, ҳозир республикада жами даромад солиғи тўловчилар 5,3 миллион нафар. Шундан 263,2 минг нафари 2023 йилдан қонуний тарзда ишлай бошлаган солиқ тўловчилар ҳиссасига тўғри келади.

“Иш ҳақининг оширилиши жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи бўйича қўшимча 1,9 триллион сўм тушириш имкониятини берди”, —деди қўмита масъули.

Ҳисоб–китобларга кўра, 2023 йилдаги солиқ тушумлари жами 165,9 триллион сўмни ташкил этади. Бу 2022 йилдагига қараганда 17,4 триллион сўмга кўп дегани.

“Республикамизнинг барча ҳудудларида белгиланган йиллик прогноз кўрсаткичлари тўлиқ бажарилди ва уларнинг қўшимча тушумлари 3,4 триллион сўмдан ошди. Ҳудудларда солиқ тушумлари 2022 йилга нисбатан 13 фоизга ўсди. Жиззах (30 фоиз), Сирдарё (21 фоиз), Тошкент (19 фоиз) ва Навоий (18 фоиз) вилоятларида юқори ўсишга эришилди. Қўшилган қиймат солиғи ставкасининг 15 фоиздан 12 фоизгача пасайтирилиши натижасида тадбиркорлик субъектлари ва истеъмолчилар ихтиёрида 9 триллион сўм қолди. Ставка туширилишига қарамасдан мазкур солиқ тури бўйича бюджетга 34 триллион сўм маблағ тўпланиб, тушумлар 2022 йилнинг мос давридагига нисбатан 1,2 триллион сўмга (4 фоиз) ўсди”, — деди Дилдора Ҳошимова.

Ўтган йили республикада 90 мингга яқин юридик шахс рўйхатга олиниб, жами фаолият юритаётган корхоналар сони 570,4 мингтага етган. Йил давомида 97 мингдан ортиқ фуқаро якка тартибдаги тадбиркорлар сафига қўшилиб, жами фаолият юритаётган ЯТТлар сони 240,7 минг нафар бўлган.

2023 йилда 1,6 миллион нафар фуқаро ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида фаолият юритишни бошлаган. Йил якунида ўзини ўзи банд қилганлар сони жами 2,6 миллион нафарни ташкил этди.

Солиқ қўмитаси раиси ўринбосари Мубин Мирзаев бундан бир йил илгари “Дарё” мухбирига берган интервьюсида норасмий ишлаётган 4 миллион киши фаолиятини қонуний тартибга ўтказиш кераклигини айтганди.

“Ҳозир 14 миллион нафардан ортиқ Ўзбекистон аҳолиси меҳнатга лаёқатли ҳисобланади. Шундан иш ҳақи ва даромад оладиганлари етти миллион, мигрантлар уч миллиондан ортиқни ташкил этади. Биз қолган 4 миллион киши фаолиятини легаллаштиришимиз керак. Уларни пенсия ёшига етганда пенсия олишларини, тиббиёт ва бошқа хизматлардан тўлақонли фойдаланишлари учун солиқ органларидан солиқ тўловчи ҳисобида рўйхатдан ўтказишимиз лозим” — деган қўмита масъули.

Мубин Мирзаев сўзи давомида барча ишчи-ходимлар фаолиятини бир кунда легаллаштириб бўлмаслигини, натижага эришиш учун масалани тадбиркорларга тушунтириб, иқтисодий саводхонлигини ошириш зарурлигини таъкидлаган.