Октябрь бошида тармоқларда Аи-80 бензини нархининг ошиши ҳақида хабарлар тарқалган эди. “Ўзбекнефтгаз” матбуот хизмати бу хабарларни асоссиз деб, жамиятга тегишли АЁҚШларда нархлар ўзгаришсиз қолиши айтилганди.
Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси Аи-80 бензини сотиб олиш бўйича чеклов ўрнатилмаганини маълум қилганди.
Қайд этилишича, биржа савдоларида бензиннинг 80 фоизи 1 тн лотларда, қолган қисмида вагон нормасида (60 ва 55 тн) сотилмоқда ва бугунги кунда биржа савдоларида Аи-80 бензинини сотиб олиш бўйича чеклов ўрнатилмаган.
Давлат харидлари иштирокчилари уюшмаси “Дарё”га берган изоҳида Рақобат қўмитаси томонидан Аи-80 автомобиль ёнилғисига лимит жорий қилинганли маҳсулот нархининг сунъий оширилишига олиб келаётганини билдирди.
“Ҳозирги кунга қадар 1 савдо кунида барча вилоятларда жойлашган ўртача 30-34 та хусусий ёнилғи қуйиш шохобчалари ёнилғи сотиб олишар эди. Вилоятларда 30 та хусусий АЁҚШлар бензин савдоси билан шуғулланаётган вақтда лимит жорий этилганидан сўнг сотиб олувчилар сони 2 баробарга, яъни 30 тадан 15 тагача қисқарди. Бу эса бензин нархининг кўтарилишига ва истеъмолчиларга ноқулайликлар туғдирилишига сабаб бўлди. Қолган АЁҚШлар эса бензин сотиб олишолмайди. Кунига 150 тн бензин савдоси бўлаётгани ва бир харид миқдори 10 тн лигини инобатга оладиган бўлсак, фақатгина 15 та АЁҚШлар харид қила олади. Қолганларга эса бензин етмайди”, — дейилади уюшма ахборотида.
Таъкидланишича, бу ўз ўрнида савдо иштирокчилари томонидан маҳсулот нархининг сунъий оширилишига олиб келмоқда.
“Бунинг оқибатида бензин етмаган АЁҚШ ёпилиши кузатилади ва биржадан бензин сотиб олишга эришган АЁҚШлар олдида узундан узоқ навбатлар пайдо бўлади. Аввал ҳеч қандай лимит бўлмагани сабабли барча АЁҚШлар ўзига керак бўлган миқдордагина сотиб олишарди. Бу миқдор одатта 4 тоннани ташкил этади”, — дейилади уюшма изоҳида.
Қўшимча қилинишича, бу миқдор 1 бензин ташувчи машина ўзига кўпи билан 4 тонна сиғдира олишига боғлиқ.
Антимонополия изоҳи
Агар август ойида жами кунлик 2,8 минг тн маҳсулот қўйилган бўлса, октябрь ойида эса ўртача 3,2 минг тн дан савдога чиқарилмоқда, яъни таклиф 14 фоизга оширилган, бу эса кўпроқ харидорларга маҳсулотни олишга имконият яратади.
Бензинга талабнинг мавсумийлиги ҳамда нархларнинг юқори даражада волатиллигини ҳисобга олган ҳолда қўмитага амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ нархларни барқарорлаштириш мақсадида бир савдода маҳсулот харид қилинишининг максимал миқдорини белгилаш ваколати берилган ва ушбу чора маҳсулотга талабнинг ошиши даврида бир неча йилдан буён бозор мувозанатини барақарорлаштириш учун давлат томонидан қўллаб келинадиган номонетар восита ҳисобланади.
Бундан келиб чиқиб, 2023 йилнинг август ойида бензин нархларининг ошиши натижасида маҳсулот харид қилинишининг максимал миқдори 5 тн этиб белгиланган эди. Ўз навбатида, ушбу чоралар ҳамда таклифнинг оширилиши жорий йилнинг сентябрь ойи охирида ҳамда октябрь ойининг биринчи ярмида биржа савдоларида бензин нархларининг 10 фоизгача пасайишига ва бир мунча барқарорлашишига олиб келди.
Бугунги кунда республикадаги икки мингдан ортиқ АЁҚШларнинг 99 фоизида Аи-80 бензини 6800 сўмгача бўлган барқарор нархларда сотилмоқда.
Қўмитанинг билдиришича, 19 октябрь куни Энергетика вазирлиги, Бош прокуратура ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти, Солиқ қўмитаси, “Ўзбекнефтгаз” АЖ, “Саноат энергетика гуруҳи” МЧЖ ХК, “ЎзРТХБ” АЖ ҳамда “Ўзэнергоинспекция” вакиллари бўйича савдога чиқарилаётган бензин ҳажмларини ошириш ҳамда нархларни барқарорлигини таъминлаш масалалари муҳокамаси бўлиб ўтди.
Бунда ишлаб чиқарувчилар томонидан маҳсулотнинг қўшимча ҳажмларини биржа савдоларига чиқариш бўйича аниқ чоралар ҳамда чакана нархларнинг асоссиз ошишининг олдини олиш бўйича қўмитада Бош прокуратура ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти, Солиқ қўмитаси ва “Ўзэнергоинспекция” билан биргаликда республика ва ҳудудий ишчи гуруҳлар тузилиши белгиланди.
“Бензин билан таъминлашда қўмита тегишли мутасадди вазирлик ва идоралар билан биргаликда бензин бозорида танқислик ва ажиотажнинг олдини олиш бўйича ўз ваколатларидан келиб чиқиб тезкор зарур чораларни кўриб боради.
Бугунги кунда бензин билан таъминлаш масалаларида ажиотажга сабаб бўладиган омиллар мавжуд эмаслигини маълум қиламиз”, — дейилади хабарда.
Аввалроқ “Ўзбекнефтгаз” матбуот котиби 1 ноябрдан Аи-80 бензини нархи ошиши ҳақида тарқалган хабарлар асоссиз эканини жамиятга тегишли АЁҚШларда нархлар эски белгиланган тартибда амалга оширилишини маълум қилганди.
Изоҳ (0)