СЧС ёки сурункали чарчоқ синдроми — кучли чарчоқ, иш қобилиятининг пасайиши, мушаклар кучсизлиги ва узоқ дам олишдан кейин ҳам тарқаб кетмайдиган доимий чарчоқ ҳисси билан тавсифланадиган касалликдир.
Сурункали чарчоқ синдромининг асосий белгилари:
- уйқудан кейин ҳам кетмайдиган чарчоқ;
- уйқу бузилиши - уйқучанлик ёки уйқусизлик, ёки эҳтимол иккаласи;
- унутувчанлик;
- диққатни жамлолмаслик;
- ҳаддан ташқари асабийлашиш;
- сабабсиз депрессия;
- шиш ёки қизариш каби оғриқлар
- бош оғриғи;
- мушакларнинг умумий заифлиги;
- мушаклардаги оғриқ ёки ноқулайлик;
- лимфа тугунларида оғриқ;
- томоқ оғриғи;
- ҳароратнинг бир оз кўтарилиши.
Касалликнинг катализаторга айланиши мумкин бўлган кўплаб сабаблар мавжуд. Асосий ва энг кенг тарқалгани қуйидагилар:
Кам ҳаракатлилик
Одатда кўпчилик доимий равишда офисда ўтириб ишлайди ёки кўчани айланиб келиш учун ҳам машинадан фойдаланади.
Ҳаддан ташқари ҳиссиётга берилиш
Бу ҳолат кўпинча раҳбарларда учрайди. Ҳар куни турли хил қарорлар қабул қилишингиз, кўп сонли одамлар билан мулоқот қилишингиз, уларга кўрсатмалар беришингиз ва бўлимингизда содир бўлаётган ҳар бир нарса учун катта масъулият юклашингиз керак.
Иммунитет заифлашиши
Бу тонзиллит, SARS, грипп ва бошқа вирусли касалликлардан сўнг пайдо бўлиши мумкин. Баъзи шифокорлар сурункали чарчоқ синдроми шундай касалликлардан кейин содир бўлади, деб ҳисоблашади ва қолган ҳамма нарса вазиятни шунчаки оғирлаштиради.
Ёмон экология
Чанг, заҳарли газ ва чиқиндилар — буларнинг барчаси организм учун зарардир. Аммо илгари буларнинг барчаси физиологик касалликлар сабабчиси деб ҳисобланилган бўлса, ҳозирда ёмон экология психологик ҳолатга ҳам таъсир қилади.
Зарарли одатлар
Чекиш нафақат ўпкага зарар етказади, балки организмдаги энергия захираларини ҳам йўқотади. Спиртли ичимликлар мия ҳужайраларини ўлдиради, у ёки бу тарзда танадаги барча жараёнлар ва органларнинг иши мия билан боғлиқ.
Ушбу синдромни даволаш учун шифокор билан маслаҳатлашиш лозим. Бироқ касалликни мустақил равишда енгишнинг бир неча йўли мавжуд.
Сигарет ва ичимликлардан воз кечиш ёки камайтириш
Мастлик, тананинг шлакланиши ва маиший алкоголизм сурункали чарчоқнинг сабабларидан биридир. Эҳтимол, бу нарсаларни рад этиш етарли бўлади ва танангиз нормал ҳолатга қайтади.
Ёғли овқатларни емаслик/камайтириш
Юқорида айтиб ўтганимиздек, нотўғри овқатланиш нафақат жисмоний, балки психологик ҳолатга ҳам таъсир кўрсатади. Кунига уч марта овқатланинг, газаклардан, тўйиб ейишдан воз кечинг, оқ гўшт, сабзавот ва меваларни диетангизга киритишни одатга айлантиринг.
Кунингизни оптимал тарзда режалаштиринг
Кунни муҳим ҳолатлар бўйича эмас, балки вақт бўйича режалаштириш қулайроқ бўлади. Масалан, соат 8:00 дан 10:00 гача - югуриш, 10:00 дан 12:00 гача - иш, 14:00 дан 15:00 гача - танаффус. Вақт ўтиши билан кундалик вазифангизни анча осонлаштиради.
Етарлича дам олинг
Диққатни ва ақлий фаолиятни талаб қиладиган ишларни бажараётганда, 5 дақиқа давомида стулда ўтиринг, кўзингизни юминг ва ҳеч нарса ҳақида ўйламасликка ҳаракат қилинг. Бундай танаффусларни камида ҳар соатда қилинг.
Ароматерапия
Офисда бўлганингизда, рўмолчага бир оз лаванда мойини қуйинг ва асабларингизни тинчлантириш учун унинг ҳидидан нафас олинг. Уйда ҳаммомда хушбўй шамлар ёқиб қўйинг. Сандал дарахти ва лаванда мойлари қўшилган илиқ ванна қабул қилинг.
Шифобахш меню
6 ҳафта давомида кунига камида бир марта қизилмия илдизи, эҳинация, отқулоқ ёки мойчечак қўшилган чой ичинг. Бу ўтлар иммунитет тизимини мустаҳкамлайди ва организмни стрессга чидамлилигини оширади.
Изоҳ (0)