Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотига кўра, семириб кетиш глобал миқёсда эпидемия даражасига етди. Ҳар йили камида 2,8 миллион киши ортиқча вазн ёки семириб кетиш оқибатида вафот этади. Бир пайтлар юқори даромадли мамлакатлар билан боғлиқ бўлган семизлик энди паст ва ўрта даромадли мамлакатларда ҳам кенг тарқалган.
Ўзбекистон аҳолиси орасида ҳам ортиқча вазндан азият чекаётганлар етарлича топилади. Шундай экан бу мавзуда долзарб саволларни муҳокама қилишнинг айни вақти. Бугунги кунда кўпгина аёллар орасида урф бўлаётган бариатрия (ошқозонни жарроҳлик амалиёти орқали кичрайтириш) ортиқча вазн муаммосига ечим бўла оладими? Ушбу саволга эндокринолог ва диетолог, “Нафосат” аёллар соғломлаштириш уйининг асосчиси Осиё Исмаилова жавоб беради.
“Бариатрия, албатта, ечим. Фақат кимлар учун ечим? Диеталар, турли спорт турлари билан шуғулланиб, оза олмаганлар ва овқат ейиш вақтида ўзини тийиб тура олмай, меъёрдан кўп еб қўядиганлар учун ечим”, — дейди диетолог.
“Бу жарроҳлик амалиётини бутунлай нотўғри нарса деёлмайман. Чунки вазни ниҳоятда катта бўлган, бир қанча парҳезлардан толиққан инсонга бариатрия ёрдам беради. Аммо аҳамият бериш керак бўлган муҳим жиҳат бор: бу амалиётдан сўнг ошқозоннинг маълум қисми олиб ташланади ва табиий ҳолатда 100 грамм гўшт еган бўлсангиз, сизнинг энди организмга 10 грамм ҳам гўшт тушмайди.
Гўшт — бу оқсил, оқсил эса организмнинг қурилиш материали. Оқсилдаги 20 хил аминокислоталар организмнинг барча тизимида иштирок этади. Рациондан оқсил камайиб кетгандан сўнг ўз-ўзидан мушаклар йўқола бошлайди, коллаген қаватлари емирилиб боради, иммунитет тушади, лимфоцит тизимида ўзгариш юз беради”.
Бариатриядан сўнг организмда қандай ўзгариш кузатилади?
“Бир беморим икки йилча олдин ошқозонини бариатрия қилдирган экан. Ўшанда ҳам у ўзининг идеал вазнига ета олмаган. Чунки амалиётдан сўнг керакли муолажаларни тўлиқ бажара олмаган. 117 килограмм вазни жарроҳликдан сўнг 78 килограммга тушган ва шу ҳолда қотиб қолган.
Юқорида айтилганидек, организмнинг умумий ҳимоя тизими ишдан чиққан ва ташқи томондан нимадир хавф соладиган бўлса, бу организм унга қарши туриб бера олмайди. Шу боис бу амалиётни ўтказишдан олдин қондаги темир, оқсил миқдорини, гормонлар алмашинувини обдон текшириш талаб этилади.
Ортиқча вазн билан курашаётган инсонларнинг деярли барчасида оқсил етишмаслиги кузатилади. Чунки организмдан оқсил чиқиб кетиб, танада ёғ ва сув тўпланган бўлади. Бариатриядан олдин оқсиллар алмашинувини тартибга солиш зарур. Оқсил танқислиги ҳолатида қилинган жарроҳлик амалиёти вазиятни оғирлаштириб қўяди. Сабаби бариатрия қилдираётган аёлларнинг 80 фоизида остеопороз касаллиги бошланмоқда. Остеопороз — суяк емирилиши, бу касаллик оқсил етимаслигидан келиб чиқади”.
“Ҳозирги кунда оздирувчи марафонлар, турли коктейллар, турли дори воситалари кўпайиб кетди. Аёллар ана ўшаларни синаб кўради-да, кутилмаган натижа бўлмагандан кейин тўғри овқатланиш билан озишнинг иложи йўқ, охирги ечим бариатрия экан, деган фикрга келади. Йўқ, тўғри мутахассисни танлаб, унинг назоратида ва кўрсатмаси билан метоболизмни, гормонларни жойига тушириш орқали, шунингдек, қондаги инсулин даражасини камайтириш орқали, албатта, озиш мумкин”, — дейди Осиё Исмаилова.
Қанч маблағ сарфлаш керак?
“Бариатриянинг ўртача нархлари ҳаммага маълум, 25 млн сўмдан ошиқ. Ҳозирги кунда моддий тарафдан муаммоси бўлмаган аёллар ўзимизда эмас, чет элга бориб бариатрия қилдириб келмоқда. Бу амалиётни хорижда ўтказиш икки баробар қимматга тушади.
Соғлом озиш дастурлари бўйича озишга ўзимдан келиб чиқиб айтадиган бўлсам, кўпи билан 5-6 млн пул харж қилинади. Ва бу соғлом озиш деганидир. Бариатрия қилдирмоқчи бўлган аёлларга эса чуқур лаборатор таҳлиллардан ўтишларини, амалиётдан сўнг қўшимча витамин комплексларини қабул қилишларини тавсия қиламан”, — дейди диетолог.
Аслида эркаклар ва аёллар ҳамда болаларда семизлик пайдо бўлишига қайси омиллар сабаб бўлади? Шунингдек, оздирувчи препаратларнинг организмга қандай таъсири бор?
Шу каби саволларга аниқ жавоб олиш учун “Дарё”нинг YouTubeъдаги саҳифасида томоша қилинг.
Изоҳ (0)