Хитой Украинадаги уруш бўйича ўзининг нейтрал позицияси ҳақида бир неча бор гапирган ва ўзини тинчлик воситачиси сифатида кўрсатишга ҳаракат қилган. Бироқ, аслида Пекин учун бу можарода ким ғалаба қозониши ва тинчлик битими қандай шаклда тузилиши унчалик муҳим эмас, шунинг учун Хитойни “ҳалол воситачи” деб аташ қийин. Бу ҳақда сиёсий таҳлилчиларга таяниб, CNBC хабар берди.
Нашрнинг таъкидлашича, Украинага кенг кўламли бостириб киришнинг бошиданоқ Хитой Россияга “жуда яқин” бўлиб, ҳарбий тажовузни қоралашдан бош тортган, чунки Пекин “кўп қутбли дунё” масаласида мафкуравий жиҳатдан Москвага яқин”.
Кейинчалик Хитой томони Украинадаги вазиятни тинч йўл билан ҳал қилиш бўйича ўз режасини таклиф қилди, чунки у Россия-Украина уруши имкон қадар тезроқ тугашини таъминлашга ҳаракат қилмоқда.
Бироқ Пекин ўзини Европадаги сўнгги ўн йилликлардаги энг қонли можаролардан бирига барҳам бера оладиган “ҳалол тинчликпарвар” сифатида кўрсатишга уринаётганига қарамай, бундай позиция шубҳали.
“Хитойнинг бетарафлиги, дипломатик маҳорати ва пировардида воситачи сифатидаги якуний мақсади ҳақида саволлар бор”, — дейди сиёсий таҳлилчилар.
Уларнинг фикрича, Хитойга Украинада ким ғалаба қозонишининг аҳамияти йўқ. Пекин учун, энг муҳими, халқаро ҳамжамият назарида Россия ва Украинани музокара столига олиб келадиган ва урушни тугатишга ёрдам берадиган ҳамкордек кўриниши муҳим.
“Хитой Россия ва Украина ўртасидаги урушда ким ғалаба қозонишидан кўра дунёни забт этишга кўпроқ эътибор қаратмоқда. Пекин ўзини Украинани қайта қуришда муҳим аҳамиятга эгалигини ва Европани конфликтдан кейинги кенгроқ тикланишда муҳимлигини кўрсатишни истарди”, — деди Брукингс институтида Хитой бўйича сиёсий эксперт Райан Хасс.
Нью-Йоркдаги Олбани университетининг сиёсатшунослик профессори Ченг Ченнинг ишончи комилки, Пекиннинг урушаётган томонлар ўртасида музокаралар ўтказишга уриниши шахсий манфаатлардан холи эмас.
Хитой раҳбарияти глобал воситачи сифатида ўзининг дипломатик қудратини намойиш этмоқчи.
“Шунингдек, Хитой Россияни сақлаб қоладиган келишувга эриша олса, Россияни ўз томонига янада кўпроқ жалб қилиши мумкин”, — дея қўшимча қилди у.
Хитойнинг бу вазиятда геосиёсий устунликка интилаётганининг яна бир сабаби бор. Гап шундаки, Жанубий Америка, Африка, Осиё ҳамда Океания давлатлари иштирокидаги Россия-Украина музокараларини муваффақиятли ташкил этишда Хитой қўшимча ваколатга эга бўлиши мумкин.
“Бу мамлакатларнинг қўллаб-қувватлашини қозониш учун Хитой ‘ўтга ёғ қуяётган’ Қўшма Штатларнинг ёндашувидан фарқли ўлароқ, тинчликпарвар сифатидаги обрўсини мустаҳкамламоқчи”, — дея хулоса қилди Чен.
Изоҳ (0)