Нима деб ўйлайсиз эрталаб томоқ нима учун оғрийди? Бу ҳар доим ҳам шамоллаш ва вируслар билан боғлиқ бўлавермайди. Баъзида умуман кутилмаган ва зарарсиз сабаблар бундай аломатни келтириб чиқаради.
Эрталаб уйғонганда томоқ оғриғи ҳисси нохуш ҳолат. Бу кайфият ва самарадорликни пасайтиради, шунингдек, уйқу сифатини бузади. Кўпчилик аксар ҳолларда эрталаб томоқ оғриғига дуч беради. Бу тунги дам олиш вақтида камроқ тупик ишлаб чиқарилганда циркад ритмнинг (организмнинг ички соати) табиий тебранишлари билан боғлиқ бўлиши мумкин. Аммо агар томоғингиз одатдагидан қуруқроқ ва у оғриқ, ютинишнинг қийинлиги ва бўғиқ овоз каби бошқа огоҳлантирувчи белгилар билан бирга бўлса, жиддийроқ сабабларнинг аломатидир. Қуйидаги вариантларнинг барчасини кўриб чиқинг.
- Сувсизланиш
Кун давомида етарли миқдорда сув ичмаслик уйқу пайтида оғиз ва томоқнинг қуришига олиб келади ва бу эртаси куни эрталабгача давом этади. организм кечаси камроқ тупик ишлаб чиқаради.
Шунингдек, тунги терлашлар тананинг захирадагидан кўра кўпроқ намликни йўқотишига сабаб бўлади. Бу ҳам сувсизланишга олиб келади. Кечаси терлаш уйдаги баланд ҳарорат, менопауза ёки шамоллашдан келиб чиқиши мумкин.
Нима қилиш керак: Агар эрталабки томоқ оғриғининг сабаби сувсизланиш бўлса, кун давомида етарли миқдорда суюқлик ичинг. Эрталабдан кечгача имкон қадар кўпроқ сув ичишга ҳаракат қилинг. Оддий суюқлик даражасини сақлаб туриш ҳам энергия билан таъминлашга, муҳим вазифаларга эътибор қаратишга ёрдам беради. Яна бир фойда иштаҳани пасайтиради.
Кечки вақтдан бошлаб суюқлик миқдорини аста-секин камайтиринг. Чанқаб кетсангиз кечаси ичишингиз учун каравот ёнида бир стакан сув қўйинг.
Кечаси терлашни келтириб чиқарадиган соғлиқ муаммолари бўйича шифокор билан маслаҳатлашинг.
- Қуруқ ҳаво
Ётоқхонангиздаги ҳаво жуда қуруқ бўлса (айниқса, совуқ мавсумда), эрталаб томоғингиз муқаррар равишда қурийди. Шу сабабли томоқ эрталаб оғрийди, бир оз вақтдан кейин оғриқ ўтиб кетади.
Уйқу тупик ишлаб чиқаришни секинлаштиради, шунинг учун қуруқ ҳаво томоқдаги ноқулайликни кучайтиради.
Нима қилиш керак: Ҳаво намлагичдан фойдаланиш кифоя. Бироқ усиз ҳам ҳавони намлашингиз мумкин. Моғор пайдо бўлишининг олдини олиш учун хона ичидаги намликни 30-50 фоиз оралиғида сақлаш тавсия этилади. Бундан ташқари, ётоқхонани салқин сақлаган маъқул.
- Нафас олиш муаммолари
Эрталаб томоқ оғриғининг умумий сабаблари хуррак ва обстуркив уйқу апне синдромидир.
Хуррак отганда деярли ҳар доим оғиз орқали нафас оласиз. Доимий ҳаво оқими уни қуритиб қўяди, оғзингиз ва томоғингиз сувсизлангандек уйғонасиз. Хуррак отиш, шунингдек, томоқнинг орқа қисмидаги тўқималарнинг тебранишига олиб келади. Кейин тирнаш хусусияти берувчи оғриқ кузатилади.
Апне — яна бир кенг тарқалган уйқу бузилиши бўлиб, нафас олиш бир муддат тўхтайди. Бу ҳолда ҳам одам оғиз орқали нафас олади.
Нима қилиш керак: Нафас олиш муаммоси турига ва унинг асосий сабабига қараб, муаммони ҳал қилиш ва томоқ оғриғидан халос бўлиш учун турли хил даволаш усуллари мавжуд. Аммо уйқу апнеси шифокор томонидан даволаниши керак.
- Аллергия
Фото: Лиса
Моғор, уй ҳайвонлари, чанг ва гулнинг чанги каби кенг тарқалган аллергенлар уйқуга халақит берадиган аломатларга сабаб бўлади. Аллергия одатда кўз ёшланиши, бурун ва томоқ оғриғи, шунингдек, аксириш ва йўтал билан бирга келади.
Нима қилиш керак: Қайси аллергенлар иммунитет тизимини қўзғатаётганини билиб олинг ва улардан қочиш учун чоралар кўринг. Мисол учун, агар улар уй ҳайвонлари бўлса, ҳеч бўлмаганда уларга яқин йўламасликка ҳаракат қилинг.
Шахсий гигиена қатъий риоя қилинг, атроф-муҳитни чангдан тозаланг. Керак бўлса, HEPA (Юқори самарали заррачалар филтри) каби ҳаво тозалагични сотиб олинг. Ички ҳавонинг оптимал сифатини сақлаш томоқни безовта қиладиган аллергик реакциялар хавфини камайтиришга ёрдам беради.
Шунингдек, антигистаминларни қабул қилиш бўйича шифокор маслаҳатлашинг. Тўғри, уларнинг баъзилари оғизни қуритиб, бу фақат ноқулайликни кучайтириши мумкин.
- Ҳаво ифлосланиши
Аллергия каби сигарет тутуни, автомобиль чиқиндиси каби ҳавони ифлослантирувчи моддалар бурун ва томоқни безовта қилади. Уйғонганингизда томоқ оғриғига ўхшаш аломатларни келтириб чиқаради. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, ҳаво ифлосланишининг ортиши сурункали риносинусит ва томоқнинг тирнаш хусусияти билан боғлиқ касалликлар хавфини оширади.
Нима қилиш керак: Ҳавонинг ифлосланишига қарши курашишнинг турли усуллари мавжуд. Бироқ уларнинг барчаси ички ҳаво сифатини яхшилаш билан боғлиқ. Масалан, тоза ҳаво кириши учун деразаларингизни тез-тез очинг. Чангни минималлаштириш учун уй ва иш жойингизни яхшилаб тозалайдиган ҳаво тозалагичдан фойдаланинг.
- Бактериал инфекциялар
Бактериал инфекциялар инсон уйғонгач, томоқ оғриғига олиб келиши мумкин. Энг кенг тарқалгани — бу Streptococcus pyogenes бактерияси келтириб чиқарадиган фарингит. Томоқ оғриғига қўшимча равишда бошқа аломатларга дуч келасиз:
- Иситма, бош оғриғи ёки бутун танада оғриқ;
- Ютиш билан боғлиқ қийинчиликлар;
- Қизарган, шишган, яллиғланган бодомсимон безлар;
- Бўйиндаги катталашган лимфа тугунлари;
- Кўнгил айниши ва қайт қилиш;
Нима қилиш керак: Одатда, шифокор антибиотикларни, шунингдек, оғриқ қолдирувчи воситаларни буюради. Ноқулайликни йўқотиш учун дори-дармонларга қўшимча равишда, томоқни тузли сув билан ювинг. Кўп суюқлик ичинг. Ўсмир болалар ва катталар учун йўталга қарши оғриқ қолдирувчи спрейлар қўлланилади.
- Вирусли инфекциялар
Шамоллаш, қизамиқ, сувчечак ва бошқа турли вирусли инфекциялар томоққа таъсир кўрсатади. Бемор гапирганда ёки ютинганда томоқ қичишиб, оғриқ беради. Вирусли инфекциянинг турига қараб иситма, йўтал, танадаги оғриқлар, бурун оқиши, бодомсимон безларнинг шишиши каби бошқа аломатлар ҳам кузатилади.
Нима қилиш керак: Вирусли инфекциялар кўпинча тўғри дам олиш ва етарли суюқлик истеъмол қилиш билан йўқолади. Таблеткалар ёки пастиллалар томоқни тинчлантиришга ёрдам беради. Шифокор иситмани туширувчи дори-дармонлар буюради.
- Чекиш
Чекиш — эрталаб уйғонгандан кейини томоқ оғриғининг яна бир сабабидир. Унга қўшимча равишда чекувчиларда юқори нафас йўлларининг бошқа муаммолари кузатилади. Масалан:
- Йўтал;
- Нафас қисилиши;
- Кислотали рефлюкс;
- Тиш оғриғи;
- Бурун йўлларининг блокланиши;
- Тумов;
- Хуррак ва ҳоказо.
Чекиш уйқусизликка олиб келади. Ахир, қаттиқ йўтал ва бурун битиши билан курашаётган одамнинг тун бўйи сокин ухлаши имконсиз.
Нима қилиш керак: Энг яхши ҳаракат йўналиши чекишни ташлашдир. Бу бир кечада содир бўлмаса-да, аста-секин қадам ташлаш зарур. Чекишни ташлаш устида ишлаётганингизда суюқликни кўп ичиш, тўғри овқатланиш ва мунтазам жисмоний машқ қилиш каби соғлом турмуш тарзи одатлари ҳам фойдалидир.
Мавзуга доир: