Бухоро вилояти маданий мерос бошқармаси “Замон” информацион дастурида “Ғозиён” мадрасаси абгор аҳволга келиб қолгани тасвирланган лавҳага муносабат билдирди.
Маълум қилинишича, “Ғозиён” мадрасаси Вазирлар Маҳакамасининг 2019 йил 4 октябрдаги 846-сонли қарорига асосан “Моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектлари миллий рўйхати”га киритилган ва давлат муҳофазасига олинган.
Мадраса 1730—1740 йилларда Мулло Муҳаммад Шариф томонидан қурилган. Мадрасанинг қадимий кўриниши икки қаватли, 92 ҳужрадан иборат бўлган. Катта пештоқли бу мадрасанинг узун фонусли “гулдаста”лари бўлиб, тўртбурчакли оби ғишт билан бунёд этилган. Пештоқнинг олдинги қисмлари мозаикали кошин – сирли плиткалар билан безатилган. Кираверишда ўнг томонда масжид, чап томонда дарсхона бўлиб, ичкариси ички пештоқлар билан безатилган. Бош пештоқнинг ичидаги айвон халқ меъморлари томонидан яратилган бадиий архитектуранинг гўзал шакллари ҳамда ироқи муқарнаснинг гириҳ усули билан жило берилган.
Мадрасани қурдирган Мулло Муҳаммад Шарифнинг қабри мадрасанинг ўнг “гулдастаси”дан шимолда, чамаси 30 метр узоқликда жойлашган. 1990 йилда шу маҳаллада истиқомат қилган уста-меъмор Ф.Ўринов қабрни қайта таъмирлаб, устига туғ ўрнатган.
1948 йилга қадар мазкур мадрасадан маҳаллий қамоқхона сифатида фойдаланиб келинган бўлиб, бу ерда жуда кўп маҳбуслар сақланган ҳамда оғир азоб-қийноқларга солинган.
Узоқ йиллар давомида объектдан ноўрин фойдаланиш ҳамда асрашга доир ишларнинг амалга оширилмагани сабабли мадраса аянчли аҳволга келиб қолган. Қамоқхонага айлантирилган даврда маҳбуслар қочиб кетмаслиги учун мадрасанинг иккинчи қаватидаги ўттиз бир ҳужра бузиб ташланган. “Турма” шароитига мослаштирилиб, фақат ташқи деворлари қолдирилган. Шимол томондаги “гулдаста”ларнинг фонуслари емирилиб тушган, бош пештоқнинг ироқи муқарнаслари бузилиб, таъмирталаб аҳволга келиб қолган.
2022 йил Маданий мерос агентлиги томонидан республикадаги маданий мерос объектлари ҳолати, муаммолари ўрганилиб, рўйхат шакллантирилган ҳамда улар уч тоифа (авария, таъмирталаб ва қониқарли ҳолат)га ажратилган.
Хусусан, юқорида қайт этилган Бухоро вилоятидаги “Ғозиён” мадрасаси таъмирталаб ҳолатдаги объектлар рўйхатига киритилган бўлиб, объектнинг конструктив ҳолати бошқа авария ҳолатидаги объектларга нисбатан яхши бўлгани сабабли объектнинг реставрация ишларини 2024 йилда бошлаш режалаштирилган.
“Бугунги кунда Маданий мерос объектларини асраш ва туризм ҳудудларининг мастер-режалари бўйича лойиҳалаштириш институти томонидан объектнинг лойиҳаолди тадқиқотлари ўтказилиб, реставрация лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда. Лойиҳа ишлаб чиқилгандан сўнг тегишли тартибда ЮНЕСКО Умумжаҳон мерос маркази билан келишилган ҳолда реставрация ишлари олиб борилади”, — дейилади муносабатда.
Изоҳ (0)