Buxoro viloyati madaniy meros boshqarmasi “Zamon” informatsion dasturida “G‘oziyon” madrasasi abgor ahvolga kelib qolgani tasvirlangan lavhaga munosabat bildirdi.
Ma’lum qilinishicha, “G‘oziyon” madrasasi Vazirlar Mahakamasining 2019-yil 4-oktabrdagi 846-sonli qaroriga asosan “Moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy ro‘yxati”ga kiritilgan va davlat muhofazasiga olingan.
Madrasa 1730—1740-yillarda Mullo Muhammad Sharif tomonidan qurilgan. Madrasaning qadimiy ko‘rinishi ikki qavatli, 92 hujradan iborat bo‘lgan. Katta peshtoqli bu madrasaning uzun fonusli “guldasta”lari bo‘lib, to‘rtburchakli obi g‘isht bilan bunyod etilgan. Peshtoqning oldingi qismlari mozaikali koshin – sirli plitkalar bilan bezatilgan. Kiraverishda o‘ng tomonda masjid, chap tomonda darsxona bo‘lib, ichkarisi ichki peshtoqlar bilan bezatilgan. Bosh peshtoqning ichidagi ayvon xalq me‘morlari tomonidan yaratilgan badiiy arxitekturaning go‘zal shakllari hamda iroqi muqarnasning girih usuli bilan jilo berilgan.
Madrasani qurdirgan Mullo Muhammad Sharifning qabri madrasaning o‘ng “guldastasi”dan shimolda, chamasi 30 metr uzoqlikda joylashgan. 1990-yilda shu mahallada istiqomat qilgan usta-me‘mor F.O‘rinov qabrni qayta ta‘mirlab, ustiga tug‘ o‘rnatgan.
1948-yilga qadar mazkur madrasadan mahalliy qamoqxona sifatida foydalanib kelingan bo‘lib, bu yerda juda ko‘p mahbuslar saqlangan hamda og‘ir azob-qiynoqlarga solingan.
Uzoq yillar davomida obyektdan noo‘rin foydalanish hamda asrashga doir ishlarning amalga oshirilmagani sababli madrasa ayanchli ahvolga kelib qolgan. Qamoqxonaga aylantirilgan davrda mahbuslar qochib ketmasligi uchun madrasaning ikkinchi qavatidagi o‘ttiz bir hujra buzib tashlangan. “Turma” sharoitiga moslashtirilib, faqat tashqi devorlari qoldirilgan. Shimol tomondagi “guldasta”larning fonuslari yemirilib tushgan, bosh peshtoqning iroqi muqarnaslari buzilib, ta‘mirtalab ahvolga kelib qolgan.
2022-yil Madaniy meros agentligi tomonidan respublikadagi madaniy meros obyektlari holati, muammolari o‘rganilib, ro‘yxat shakllantirilgan hamda ular uch toifa (avariya, ta‘mirtalab va qoniqarli holat)ga ajratilgan.
Xususan, yuqorida qayt etilgan Buxoro viloyatidagi “G‘oziyon” madrasasi ta‘mirtalab holatdagi obyektlar ro‘yxatiga kiritilgan bo‘lib, obyektning konstruktiv holati boshqa avariya holatidagi obyektlarga nisbatan yaxshi bo‘lgani sababli obyektning restavratsiya ishlarini 2024-yilda boshlash rejalashtirilgan.
“Bugungi kunda Madaniy meros obyektlarini asrash va turizm hududlarining master-rejalari bo‘yicha loyihalashtirish instituti tomonidan obyektning loyihaoldi tadqiqotlari o‘tkazilib, restavratsiya loyihasi ishlab chiqilmoqda. Loyiha ishlab chiqilgandan so‘ng tegishli tartibda YUNESKO Umumjahon meros markazi bilan kelishilgan holda restavratsiya ishlari olib boriladi”, — deyiladi munosabatda.
Izoh (0)