Саҳнада улғайган, икки марта аварияга учраган ва кетма-кет яқинларидан айрилган: Азим Муллахонов 63 ёшда

Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Азим Муллахонов 17 февраль куни муборак 63 ёшни қаршилади. Самимий ва камтарин ижодкорнинг ҳаёт йўли ижодидан сокин кечмаган. “Дарё” мухбири Наргиза Муродова Ўзбекистон ва Қозоғистонда хизмат кўрсатган артист Азим Муллахоновнинг кўпчиликка номаълум ҳаёт ва ижод йўли ҳақида маълумотлар тўплашга қарор қилди.

“Авиаконструктор бўлишни истардим”

Хонанда ижодкорлар оиласида туғилган бўлса-да, болалигида авиаконструктор бўлишни орзу қиларди. Аммо оилада муҳит, уни санъаткор бўлишга ундади. Чунки ота-она ижодкор бўлган оилада, фарзандларнинг бу касбга меҳр қўйиши табиий ҳол.

— Дадам Азизбек Муллахонов най чалиб, Маъмуржон Узоқов,  Жўрахон Султонов билан бирга ижод қиларди. Онам Ўзбекистон халқ артисти Фароғат Раҳматова эса ижодий сафарларга ҳамиша мени ўзи билан олиб кетарди. Санъаткорларнинг бари оила аъзомдек бўлиб кетганди, — дейди Азим Муллахонов.

Болакай Азимжоннинг кун келиб машҳур санъаткор бўлиб кетиши болалигидан маълум эди. У табиатан шўх ва ўйинқароқ бўлса-да, мусиқани яхши тушунарди. Ҳали мусиқий таълимни олмай туриб ҳам бир нечта мусиқа асбобларини чалишни уддалай оларди. Шу боис ҳам 15 ёшида уни “Муқимий” театрига овоз муҳандиси сифатида ишга қабул қилишган. Ундан сўнг Ўзбекистон халқ артисти Наби Халилов дирижорлигидаги оркестга гитарачи сифатида ишга олишган. Орадан кўп ўтмай нафақат созандаликка, балки хонандаликка ҳам қизиқиши ортди. 1990 йили ўтказилган “Ботир Зокиров” номидаги танловда олий ўринни қўлга киритгач, қўшиқчиликка бўлган эътиборини янада кучайтирди.

“Мактабдаги энг жанжалкаш бола бўлганман”

Азим Муллахонов болалигидан шўх ва жанжалкаш бўлгани ва онаси уни актёр бўлишга жиддий ҳаракат қилгани ҳақида ҳам айтиб ўтган.

— Ҳозир кўпчилик мени оғир-вазмин деб билади. Аммо болалигимда бунинг акси бўлганман. Жанжалкаш ва ниҳоятда шўх бола бўлганман. Мактабда бирор жанжал чиқса устозлар “Азимжон эмасми? У бошладими?” дейишарди. Аммо ёш улғайгандан кейин феъл-атвор ҳам ўзгарар экан. Хонанда бўлиб, тўй-хизматларига чиқишни бошлаганимдан кейин феъл-атворим ҳам ўзгарди.

Онам раҳматли 90 ёшда оламдан ўтди. Кексайган чоғида ҳам тетик, дадил аёл эди. 50 ёшида ҳам турмушга чиқмаган қизлар ролини маромига етказиб ижро этарди. Ҳозир кимдир ёшимни сўраса, жавобимдан кейин “60 дан ошдингизми?” деб ҳайрон бўлишади. Кўпчилик мени ёш деб билар экан. Ёш кўриниш қонимизда бордир, — дейди Азим Муллахонов.

“Санъаткорни уриш фахр эди”

Азим Муллахонов “Дарё”нинг YouTube'даги каналига берган интервьюсида мустақилликдан аввалги йилларда санъаткорларга қийин бўлгани ва тўйлардаги жанжаллар ҳақида сўзлаб берган.

— Ҳақиқатан ҳам 1980—1990 йиллар санъаткорлар учун жуда қийин кечган. Ўша даврда ижод қилган санъат вакиллари бу кунларни яхши эслашади. Одамлар қонун-қоидаларга бўйсунишмасди, баъзи инсонлар учун санъаткорни уриш фахр эди. Қўшиқ айтиб турганимда пиёласидаги ичимликни юзимга сепиб юборган ёки атайин жанжал чиқарган пайтлари жуда кўп бўлган. Халқ тилида айтганда ўша пайтларда “кўча одамлари” кўп бўлган. Шунинг учун санъаткорлар саҳнага чиққанда гапини ўйлаб гапирарди. Газета ва радиоларга интервью берганда ҳам санъаткорлар вазминлик билан ўйлаб жавоб берарди.

Бир куни раҳматли Муҳриддин Холиқовга вилоятдан тўй олганим ҳақида айтиб қолдим. “Вой аҳмоқ, ўша ерга тўйга борасанми? Сен у ердан тирик қайтмайсан”, деди. Нега бундай деётганига қизиқдим. “Фалончига тўйда пистолет тирашган, бошқа санъаткорни эса столнинг тепасига чиқиб, қўшиқ куйлашга мажбурлашган”, деб бир нечта ҳолатларни санаб кетди. Лафз қилганман, деб тўйга бордим. Муҳриддин раҳматли тасвирлаганидек кўчада тўс-тўполонли тўй бўлди. Бахтимга, тўй эгасининг онахони ижодимни ёқтириб қолди. Шунинг учун тўй давомида мен ва жамоам билан боғлиқ муаммо бўлмади.

Орадан кўп вақт ўтмай яна бир вилоятга тўйга таклиф қилишди. У ер ҳам тўйдаги тўполонлари билан машҳур эди. Аввалига пайсалга солиб, тўйни рад қилмоқчи бўлдим. Аммо тўй эгаси қаттиқ илтимос қилганидан кейин йўқ деёлмадим.

Тўй эгаси ҳам мени тушуниб, тўйни кундуз куни ўтказишга рози бўлди. Вилоятга борганмиз, аксига олиб, созандаларнинг мусиқий асбоблари бошқа машинада қолиб кетибди. Тўй эгаси “Ака, узр энди, тўй кечга бўлади”, деди. Бу орада маҳаллий созандалар билан боғланиб, мусиқий асбобларни топдик ва кечки хизматни бошладик.

Созандаларим “Ака, кундузи шунча тўполон бўлди, кечга нима бўларкан-а?” деди. Нима бўлса пешанадан деб, хизматни бошладик. Аммо одамнинг ўзига ҳам кўп нарса боғлиқ. Қўлни кўксига қўйиб, халққа кибр қилмай хизмат қилса, ҳеч қандай муаммо чиқмаслигига амин бўлганман. Ҳозирги санъаткорларга осон, сабаби 90 йиллардаги тўйлар кечки 5 да бошланиб, тонгги 6 гача давом этарди, — дейди Азим Муллахонов.

Журналдан топилган “Ота”

Хонанда “Ота” қўшиғини тасодиф сабаб яратгани ва ҳалигача энг севимли қўшиқларидан бири бўлиб қолгани ҳақида сўзлаб берди.

— Унинг яратилиши қизиқ бўлган. Бир куни матбуот дўконидан “Шарқ юлдузи” журналининг янги сонини харид қилдим. Йўл-йўлакай журнални варақлаб, ўқий бошладим. Бирдан халқимизнинг севимли ижодкори, Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон қаламига мансуб бир туркум шеърларга кўзим тушди. Ушбу шеърлар орасидан “Ота” номлисини ўқиганимда юрагим жиз этди ва мазкур шеърни қўшиқ қилиб куйлаш ғояси туғилди. Тўй-у тадбирларда хиргойи қилган қўшиғимга вақт ўтгани сари тингловчиларнинг талаби орта бошлади ва машҳур қўшиққа айланди. Кейин унга клип тасвирга олдик, — дейди хонанда Азим Муллахонов.

Рус қизи билан оила қургани ростми?

Халқ орасида хонанда рус миллатига мансуб аёл билан оила қургани ҳақида кўплаб миш-мишлар тарқалганди. Азим Муллахонов бу саволга қуйидагича жавоб берди.

— Аёлим Матлуба рус эмас, аралаш миллат вакиласи. Яъни қайнотам раҳматли ўзбек, қайнонам рус бўлган. Уларнинг танишуви кинолардагидек бўлган. Қайнотам урушга борганида оёғидан жиддий жароҳат олган. Фронт ортидаги рус ҳамшираси унга меҳрибонлик қилиб даволаган экан. Ўшанда қайнотам унга кўнгил қўйиб, розилигини олиб Ўзбекистонга олиб келган экан. Аёлим ўзбекона муҳитда улғайган, — дейди хонанда.

“ 'Шайтанат'дан умид узгандим”

Азим Муллахонов “Дарё” интернет нашрининг YouTube каналига берган интервьюсида машҳур “Шайтанат” қўшиғининг яратилиш жараёни қандай кечгани ва қўшиқни ижро этишга талабгор бўлган ҳамкасблари ҳақида сўзлаб берган.

— Ёдгор Саъдиев “Шайтанат” қўшиғининг шеърини бериб, “Бешта хонандага бердим, агар кимнинг ижроси яхши чиқса, саунтрек қилиб ўшани оламан”, деган. Бу гапдан кейин умидимни ҳам узгандим. Бешта хонанданинг ичида аниқ кимдир зўр айтади, деб беэътибор бўлганман. Аммо Ёдгор ака қўнғироқ қилиб, қўшиқни сўраган. “Бешта хонандага берган бўлсангиз, мен нима қилдим айтиб”, десам “Уларни қўявер, мени сенинг ижройинг қизиқтиряпти”, деганди. Унинг қистови билан ўша куниёқ қўшиқ устида ишлашни бошлаганман. Бу қўшиқ ижодимдаги энг қисқа вақт ичида яратилган қўшиқ бўлган. “Шайтанат” қўшиғи уч кунда тайёр бўлган, — дейди хонанда Азим Муллахонов.

Табиатан инжиқ ва ўта талабчан бўлган ижодкор Ёдгор Саъдиев “Шайтанат” сериалининг саунтрекини нега айнан Азим Муллахонов ижро этишини истаган? 

— Ёдгор ака ҳақиқатан ҳам талабчан ижодкор. Бу инсон мени ёшлигимдан танийди. Чунки раҳматли акам ва Ўзбекистонга хизмат кўрсатган артист Шуҳрат Расулов билан яқин дўст бўлишган. Улғайиб, катта саҳнага чиққанимдан кейин бир нечта ижодий сафарларга бирга борадиган бўлиб қолдик. Саҳнада қўшиқ атаётганимда мени кузатиб ўтирган экан. Ёдгор ака “Яқинда  'Шайтанат' номли сериал оляпман, китобини ўқиганмисан?” деб сўраб қолди. Ўша пайтда бу китоб ҳақида эшитмаган эдим. “Албатта китобини ўқигин, қўшиқларини сен айтасан. Битта рол ҳам бор”, деди. Менимча, ўшанда Элчин ролини назарда тутганми, деб ўйлаб қоламан. Иш кўпайиб, анча вақт кўришмадик. Орадан икки йил ўтганидан кейин кўришиб қолганимизда “Сенга қўшиқ ҳақида айтгандим, у ижро этиладиган саҳналар яқинлашиб қолди”, деганидан кейин ҳаракатни бошлаганман. Билишимча, Ёдгор ака қўшиқни Равшан Комилов ва Аҳрор Усмоновга ҳам берган экан. Аммо омад кулиб, уни ижро этиш менга насиб этди, — дейди хонанда Азим Муллахонов.

“Икки марта аварияга учрадим”

Азим Муллахоновга “Нега ижод қилмаяпсиз?” деган савол кўп берилади. Хонанда баъзи давраларда бунинг сабабини ошкор этади, баъзида эса сир тутади. Аммо уни яқиндан билган инсонлар хонанда соғлиги ёмонлашгани сабаб, шовқинни ёқтирмай қолганини яхши билишади.

— Мусибат бир келса, кетма-кет келади, дейишади. 2008 йили автофалокатга учраганман. Орадан ҳеч қанча вақт ўтмай, такрор аварияга учрадим. Шунда қаттиқ бетоб бўлиб, бир қулоғим шанғиллаб қолган. Бу ҳам бир дард экан, анча вақтгача даволандим. Аммо дардим аримай туриб, акамдан айрилиб қолдим. Уни 2012 йили ерга қўйдим. Орадан бир йил ўтмай келинойим ҳам кутилмаган дард сабаб оламдан ўтди. Ҳали дардимиз аримай туриб, 2014 йили онамдан айрилдик. Бу оиламиз учун катта мусибат эди. Кетма-кет яқинларини йўқотиш оиламиз учун оғир синов бўлди, — дейди хонанда Азим Муллахонов.

“Фарзандларимнинг санъаткор бўлишини истамадим”

— Азизахон, Ферузбек, Исломбек исмли ўғилларим бор. Уларда ижодга қизиқиш бор эди, аммо қийналишларини истамаганим учун “Бошқа касб танланглар”, дедим. Улар касб танлайдиган йиллари санъаткорлар учун жуда оғир эди. Одамларнинг назарида ҳамма артистларнинг пули кўп бўлади. Шунинг учун ҳам бозорга борсангиз, 500 сўмлик нарсани 1000 сўм деб туриб олишади. Ҳамма санъаткор ҳам тўйдан катта пул олмайди, телевизорга чиқса ҳам оддий театрнинг ойлигига ишлаб юрганлар жуда кўп. Шу боис фарзандларимнинг санъаткор бўлишини истамаганман, — дейди хонанда Азим Муллахонов.