Қашқадарё вилоятининг Деҳқонобод туманида 15 минг бошдан ортиқ қўйи бор чўпонлар бор. Улар Ўзбекистонда кечган аномал совуқ пайтида тоғда қандай жон сақлади, қўйларни совуқ ҳавода асраб қолиш машаққатлари нималардан иборат?
53 йилдан бери чўпонлик қилиб келаётган деҳқонободлик Нарзулла чўпон Хуррамов «Дарё» мухбири билан суҳбатида касб машаққати ва аномал совуқда қўйларини қандай асраб қолгани ҳақида гапириб берди.
Маълум бўлишича, Қашқадарё вилоятининг Деҳқонобод туманидаги «Қўнғирот қоракўлчилик» масъулияти чекланган жамияти тасарруфида жами 53 та отар мавжуд.
Кўп йиллик тажрибага эга чўпонлардан бири Нарзулла Хуррамовнинг маълум қилишича, қўйлар совуқ уриши оқибатида ҳам ўлиши мумкин.
Мен бу касб билан шуғулланишни бошлаганимда 15 ёшда эдим. Ярим асрдан ошди шу касбни давом эттириб келяпман. Икки нафар ўғлим ҳам ушбу хўжаликда чўпонлик қилади. Биз ҳар доим қишдан олдин қўйлар учун емиш ғамлаб қўямиз. Қўйларнинг қорни доимо тўқ бўлиши керак. Оч бўлдими, демак уни совуқ уради. Кучли совуқ уриши натижасида қўй ўлади. Лекин Деҳқонободда, шахсан менинг фаолиятимда бу ҳолат кузатилмаган, — дейди чўпон Нарзулла Хуррамов.
Ҳозирда бизда қўйлар учун тўйимли ҳисобланган майдаланган янтоқ ва пахта кўраги ҳамда шелуха каби дағал хашаклар мавжуд. Аммо туманимиз ерлари лалми ерлар бўлгани учун йил қурғоқчил ва қиш фасли совуқ келса озуқа нархлари ошади. Шундай пайтларда бошқа вилоятлардан ҳаттоки қўшни республикалардан озуқа келтирилади. Ёғингарчилик кўп бўлган йилда эса яйловларда беҳисоб озуқа топилади, — дейди суҳбатдош чўпон.
Ёшим 32 да. Шу касб билан шуғулланаётганимга тўққиз йил бўлди. Ҳозир мен боқаётдан отарда 283 та совлиқ қўй бор. Айни пайтда ҳаво ҳарорати бироз кўтарилгани боис боқилаётган қўйлар даладаги маҳаллий тилда шағалак деб номланувчи ўсимлик ҳамда шувоқ ўсимлигидан озуқа олиб юрибди. Қўйларни ҳаво ҳароратига қараб далага олиб чиқамиз. Ҳарорат 0 даражадан юқори бўлса ва ерда қор бўлмаса, қўйлар тунги пайтда ҳам далага чиқарилиб боқилади. Акс ҳолда эса кун-у тун қўлдан озуқа беришга мажбур бўламиз. Озиқланганидан сўнг, фақатгина уларга сув ичириш ва оёқларининг чигалини ёзиш учун ташқарига олиб чиқамиз, — дейди ёш чўпонлардан бири Илҳом Мусайламов.
Ўтган 2022 йил қурғоқчил келганлиги сабабли, қўйларимизни қочириш пайтида Нишон туманидаги ҳамда Сурхондарё вилоятидаги фермерлар билан шартнома қилиб, қўйларни ўша ерда боқдик. Декабрь ойининг ўрталарида уларни туманга олиб келдик. Аномал совуқ келишини эшитиб, барча отарлардан хабар олиб, улардаги муаммоларни ўргандик. Совуқ кунлардан беталофат чиқиш учун барча чора тадбирларни кўрдик. Қиш фаслида чўпонларга иссиқ кийимлар, озиқ-овқат, техникалар учун ёқилғилар берилади, — дейди жамият раҳбари Одил Шотўраев.
Ўзбекистонда кечган аномал совуқ 2008 йилда ҳам кузатилганди. Ўша йили тоғларни 40 кун қор қоплаганди. Ана шундай совуқ қиш 1969 йили ҳам бўлганди. Ўша пайтларда бунақа техникалар йўқ эди. Ҳозир ем-хашак учун барча техникалар етарли. Озуқа бўлмай қолган пайтда, техникалар ёрдамида қўшни вилоятлардан ҳам озуқа олиб келинди, — дейди 53 йилдан бери чўпонлик қилиб келаётган деҳқонободлик Нарзулла чўпон Хуррамов.
Чўпоннинг айтишича, айни кундаги совуқ отарлар орасига бўри оралайдиган пайт ҳисобланади.
Одатда мол оч бўлса, совуқ уради. Молнинг емиши етарли бўлиб, у тўқ бўлса совуқ урмайди. Шунинг учун қишгача бўлган муддатда барча шароитларни тайёрлаб қўйганмиз. Ҳатто қўтонларга ҳам палаткалар тутиб, молларни совуқдан асрашга ҳаракат қиламиз. Аммо совуқ пайтида отарлар орасига бўри ҳам оралайди. Молларни асраш учун ҳар бир отарга 5 тадан қўриқчи ит боқамиз. Лекин бўри молларни олган пайти ҳам бўлади, — дейди чўпон.
Чўпонларнинг «Дарё» мухбирига билдиришича, чўпонларнинг ҳар бирида шахсий автомобиль бор.
Чўпонликдан даромадимиз яхши. Ҳар биримизда шахсий янги автомобиль бор. Яна кимлардадир қўшимча тракторлар ҳам бор, — дейди у.
Изоҳ (0)