Дарсликларни яратиш бўйича Финляндия тажрибаси, уларнинг тажриба-синов жараёнлари, хорижий тил эгаларини таълим жараёнига жалб қилиш. Мактаб ўқувчилари учун ўқув дастурларига мос дарсликларни яратиш жараёнлари қандай кетмоқда?

Бугунги мактаб битирувчиси чекланган билим ва кўникмаларга эга, фикрлаш салоҳияти етарли даражада эмаслиги ҳеч кимга сир эмас. Дунёда инновация ва технологиялар ривожланаётган шароитда бу ҳолат давлат ва жамият ривожланиши талабларига жавоб бера олмайди.

Президент Шавкат Мирзиёев томонидан 31 август куни эришиш шарт бўлган «Мактаб битирувчиси портрети» белгилаб берилди. Таълим соҳасида ўқувчиларнинг замонавий билим ва кўникмаларни пухта эгаллашлари учун мактабларнинг ўқув дастурлари, ўқитиш услуби, дарсликлар мазмуни тубдан қайта кўриб чиқилиши айтилганди. Янги Ўзбекистон мактаб битирувчиси — замонавий кўникмаларни эгаллаган, ахборот технологияларини пухта ўзлаштирган, креатив фикрлайдиган, мустақил қарор қабул қила оладиган, дунёқараши кенг шахс бўлиб етишиши зарурлиги давлат раҳбарининг маърузасидан алоҳида жой олган эди.

Бунинг учун барча ҳудудларда, айниқса қишлоқ жойларда мактаблар қуриш, уларни малакали педагог кадрлар билан таъминлаш масалаларига алоҳида эътибор берилиши таъкидланган.

Кеча, 1 ноябрь куни Президент Админстрацияси раҳбари Сардор Умрзоқов раислигида халқ таълим тизимидаги ўзгаришлар бўйича йиғилиш бўлиб ўтди. Бу ҳақда «Дарё» мухбири хабар берди.

Йиғилишда таъкидланган энг асосий масалалардан бири — мактаб таълим дастури ва ўқув-режаларини такомиллаштириш, ўқув дастурларига мос дарсликларни яратишдир. Ушбу ишлар жараёнлари қандай кечаётгани хусусида Президент Админстрацияси раҳбари ўринбосари Комил Алламжонов маълумот берди.

Ҳаммаси қандай бошланган эди?

Маълумки, сентябрь ойи аввалида мактаб ўқувчилари учун дарсликлар ижараси миқдори кескин оширилгач аҳоли томонидан бу ҳолатга норозиликлар билдирилган эди. Кейинроқ Президент томонидан дарсликлар ижараси жорий ўқув йили учун бепул қилиб белгиланганди.

Шунингдек, дарсликларнинг сифати бўйича тармоқларда қатор фикрлар янграганди. Давлат раҳбари топшириғи билан дарсликлар сифатини ошириш бўйича ишлар бошланганди.

Шавкат Мирзиёев 6 октябрь куни Сирдарё вилоятига ташрифи чоғида журналистлар билан мулоқотда дарсликларни Финляндия тажрибаси асосида тайёрлаш бўйича гапирганди.

Финляндия тажрибаси асосида яратилаётган 1-4-синф дарсликлар мажмуалари

Куни кеча бўлиб ўтган йиғилишда Халқ таълими вазирлиги томонидан Финляндия тажрибаси асосида яратилган 1-4-синф дарсликлар мажмуаларини ўқув дастурларга мослилик даражасини ўрганиш ишлари олиб борилаётганлиги айтилди. 134-мактаб мисолида тажриба-синов синфлари учун зарур бўладиган асбоб-ускуналар рўйхати ва талаблар шакллантирилган. Ўқув-методик босма маҳсулотлар учун замонавий талаблари АОКА, Узстандарт, СES, ХТВ билан ишлаб чиқилган.

Йиғилишда таъкидланган эътиборга молик масалалардан яна бир, жумладан, шундай:

• Аниқ ва табиий фанлар - Финляндия нашриётлари билан аниқ ва табиий фанларни харид қилиб, маҳаллийлаштириш музокаралари олиб бориш бўйича топшириқ берилган ва ҳозирда бу амалга оширилмоқда;
• Миллий компонент фанлари - она тили ва адабиёт, тарих, ҳуқуқ, тарбия, тасвирий санъат, мусиқа фанларининг дарсликлари маҳаллий муаллифлар иштирокида яратилади;
• Филологик фанлар – инглиз, рус, немис тиллари халқаро тан олинган дарсликлар жорий қилинган.

Комил Алламжоновнинг маълум қилишича, дарсликларни яратиш, экспертиза ва тажриба-синовдан ўтказиш тармоқ жадвали ишлаб чиқилмоқда.

Шунингдек, Финляндиянинг Отава ва Санора нашриётлари билан онлайн муҳокамалар ташкил этилгани айтилди.

Ишчи гуруҳ томонидан амалга оширилаётган ишлар

6 октябрь куни ишчи гуруҳ республиканинг барча ўқитувчиларига янги 1-4-синф дарсликлар мажмуасини ўз мактабларида тажриба-синовдан ўтказиш таклифи билан чиқди. 6-9 октябрь кунлари давомида Ишчи гуруҳнинг махсус «Talim2023.uz» веб-ресурсига ўз синфида тажриба-синовни ўтказишга истак билдирган ўқитувчилардан республика ҳудудлари бўйлаб жами 6432 та мурожаат келиб тушган.

Ушбу мурожаатлардан келиб чиқиб, Ишчи гуруҳ ва ХТВ томонидан:

• 1-4 синфлар учун дарсликлар тажриба-синовдан ўтказиладиган таянч мактаблар ва синфлар белгиланди;
• тажриба-синов жараёнлари барча ҳудудлардан 14 та мактаб танлаб олиниб, 139 та синфда амалга оширилиши белгиланган. Жараёнда 4146 нафар ўқувчи иштирок этади;
• белгиланган 14 та мактабни етарли миқдордаги янги дарсликлар, ўқув-методик қўлланмалар билан таъминлаш ишлари олиб борилмоқда;
• 15-тажриба синов мактаби сифатида Тошкент шаҳридаги 134-мактабдаги тажриба-синов жараёнлари давом эттирилади.

1-4 синфлар дарсликлари бўйича малака ошириш курслари учун тренерлар рўйхати шакллантирилди. Шунингдек малака оширадиган 139 нафар тажриба синов синфларининг ўқитувчилари ва 28 нафар Педагогика марказлари профессор-ўқитувчилари, жами 167 нафар иштирокчилар рўйхати шакллантирилди.

Мазкур ўқитувчилар учун 4-9 ноябрь кунлари Тошкент шаҳрида махсус ўқув тренинг курслари ташкил этилади. Махсус ўқув тренинг курслари учун дастур ишлаб чиқилди. «Talim2023.uz» веб-ресурсига мурожаат қилган 6432 та ўқитувчиларни таълим беришнинг янги методикалари асосида қайта тайёрлаш режалаштирилган. Илғор таълим жараёнига эга бўлган ва зарур моддий-техник воситалар нуқтаи назаридан яхши таъминланган замонавий мактаб модели намуна сифатида ишлаб чиқилади.

Хорижий тилларни ўқитиш масаласи

Хорижий тилларни оммалаштириш агентлиги ҳамда Халқ таълими вазирлиги томонидан «Инглиз тили фани ўқитувчиси учун талаблар» ишлаб чиқилмоқда». Мазкур «Инглиз тили фани ўқитувчиси учун талаблар» асосида халқаро ташкилотларга буюртмалар берилади.

2023 йилда 1000 нафаргача инглиз тили ўқитувчиларини жалб қилиш режа қилинмоқда.