Таниқли композитор Султонали Раҳматов «Севимли» телеканалининг «Машҳурлар» кўрсатувига берган интервьюсида унинг тароналари муаллифлик ҳуқуқисиз давлат телеканалларида фойдаланилаётгани, биринчи концерт дастурини ўтказишга 70 000 доллар пули кетгани, альбомини чет элга 300 000 долларга сотгани, Россиядан таклиф бўлгани, мухлиси унга Mercedes-Benz автомашинасини совға қилгани ва ҳозирги ёш бастакорлар нима сабабдан танилмаётгани тўғрисида гапирди.
«Қонун-қоида чиқарилиб қўйилган, фақат номига»
«Қўшиқларимда муаллифлик ҳуқуқи кўп бузилган. Чет эл эмас, бутун республикадаги телевидениелар ҳаммаси сўрамасдан, шартнома қилмасдан фойдаланяпти, бирортаси билан шартномам йўқ. Майли, ишлатилсин, қаршилигим йўқ, ҳаммаси қонуний бўлсин, мен сифатни ўйлаяпман.
Масалан, 1997 йилда «Шарқ тароналари» мусиқасини ёзганимда эртаси кундан бошлаб телевидениеда намойиш этила бошлади. Қўйганда ҳам майли, жуда паст сифатда қўйди. Бордим, сўрадим, нима учун менинг мусиқамни паст сифатда қўйдингиз, дедим. Сўраганда ҳам берар эдим. Ўнинчи нусхасини қўйган, жуда ҳам сифати паст. Агар шундай қилса, вилоят телевидениеларининг ўзи ҳам ривожланади.
Ҳозир мусиқанинг тижорат томонига ўтишимиз керак, тижорат дегани бу — сифат. Кимга кўпроқ пул берсангиз, яхши нарса келади, қўйилганда ҳам ўзини кўпроқ оқлайди. Шунинг учун ҳам битта клипни суратга олиш, айлантириш ҳам катта пул туради. Уларни айлантириш учун нима қилиш керак? Қонун-қоида чиқарилиб қўйилган, фақат номига, шунинг учун ишламаяпти», — дейди композитор.
«Ҳалигача дунёнинг кўплаб мамлакатларидан хатлар келади»
«Шу томондан омадим келди, катта оркестр билан концерт бериш ҳаммага ҳам эмас. Шогирдларим ҳам бунга ҳаракат қилди, кучи етмади, сабаби — маблағ. Муаллифлик йўқ, яхши ҳам Аллоҳга беҳисоб шукр дейман, пулим бўлгани учун концерт қўйдим, пулим бўлмаганида мен ўша концертни қўя олмас эдим. Униси, буниси ҳаракат қиляпти, лекин пул бўлиши керак, ҳаммаси маблағга бориб тақалади. Бу системани илдизидан қуриш керак, тепадан системани йўлга қўйгандан кейин ҳаммасини ишга туширишса, ҳар бир бир мусиқанинг муаллифлик ҳуқуқи бўлса, ҳар бир ижодкор пулини олади ва шу томондан рағбатлантирилади.
Мана, масалан биринчи концертимга 70 000 доллардан ортиқ пул кетди. Оддий битта композитор шунча пулни қаердан олиши мумкин? Яхши ҳам альбомимни чет элга 300 000 долларга сотганимни эвазига шу концертни қилдим. Агар пулим бўлмаганда қилолмас эдим. Бизнинг раҳбариятдагилар, мен очиғини айтаман, ёрдам бериш керак дейишяпти, бироқ ҳали ҳам ёрдам беришгани йўқ.
Мен дунёни забт этишим мумкин, қўлимдан келади. Ҳалигача дунёнинг кўплаб мамлакатларидан хатлар келади. Бирортаси ҳам ёрдам бергани йўқ, унда қанақасига санъат, муаллифлик ҳуқуқи ривожланади? Ҳеч нарса ривожланмайди, битта мен эмас, мисол келтирдим. Бу ерда пропагандани кучайтириш керак», — дейди Султонали Раҳмонов.
Султонали Раҳматов чет элдан ҳамкор қидираётгани ва унга бўлган таклифлар ҳақида
«Мен умид қиламан, ҳозир Ўзбекистондан эмас, чет элдан ҳамкорларни қидиряпман. Россиядан таклиф қилишган эди, мен Ўзбекистонимиз бой дедим. Бизда бойваччалар, миллиардерлар кўп, лекин улар санъатни менсимайди ҳам, тушунмайди ҳам. Мана, улуғ олимларни олайлик, киноларда кўраман.бошида қийин, битта олимни жинни дейишади. Чиқиб бўлгандан кейин зўр экан, дейишади. Бизга ёрдам беради, қачонки, мен ҳозир Европага чиқиб концерт берай, дарров ёрдам бериш керак дейишади. Ёрдамни қийналаётган, чиқаётганга бериш керак. Масалан, бизда битта машҳур санъаткор бошида қийналди, Европага бориб танловда қатнашиб машҳур бўлди.
Кейин битта олигарх чақириб нима ёрдам берай деяпти. У эса ёрдам керак эмас деб айтган, ёрдам қийналаётган инсонга керак. Мен ёрдам сўрадим, қўлимга бермасдан харажатларини қилишини айтдим. Катта маблағ, мен қандай қилиб Nexia’нинг пулига Mercedes сотиб оламан? Менга катта пул керак, бутун дунёга чиқмоқчиман.
Бутун дунёга чиқиш учун базани яратиш керак. Ҳозир Nexia’ни, Lacetti ёки Malibu’ни пулини сўрашим мумкин, ундан Мерседес, Bentley, Jaguar’ни фарқи бор-ку. Ёки улар билан тенглаштиряпмизми? Айтмоқчиманки, Spark ҳам, Malibu ҳам зўр машина, лекин бу ёққа ҳам қараб кетиш керак. Менинг оркестрим Ўзбекистон бўйича энг зўр оркестр. Уни йиғиш осон бўлмаган», — дейди Султонали Раҳматов.
«Оркестр тузиш, ҳар битта кийимини тўғрилаш учун пул сарфладим»
«Мен имконим борича қилдим, Аллоҳ менга шу нарсани берди. Оркестр тузиш, ҳар битта кийимини тўғрилаш учун пул сарфладим. Буни эса Россияга сотган альбомимни эвазига қилдим. Менинг ҳам қўлимдан яхши машина миниш келар эди. Бироқ мен шуни қилмадим, машинам бор, менга Mercedes совға қилишган эди. Божхона тўловлари катта бўлгани учун олиб кела олмадик. Кейинги йил ўша россиялик мухлисим шу ердан машина олиб берди. Мен ҳамма нарсани ижодга ташладим. Уни қилдим, буни қилдим, буларнинг ҳеч қайси текинга келгани йўқ. Консерваторияга ҳам гапирдим, қилишганми, йўқми билмадим. Ҳозир ‘оранжировкаъсиз санъат йўқ.
Ашула қиласизми, куй ёки рақс қиласизми, бари бир ‘оранжировка’ керак. Ўша пайтда раҳбариятга айтдим. Болаларни ҳаммаси уни кўчадан ўрганади, мен ҳам кўчадан ўрганганман. Бир иккитаси келди, студияга бориб ўрганиши кераклигини айтсам, қаердан, кимдан дейди. Энг муҳим нарса йўқ, бастакорлик факультетидаги композиторларга йўналишни алоҳида очиш керак деганман, бунга 15 йил бўлди. Нима бўлди ҳозир, шундай бўлса ҳеч нарсага улгуришмайди», — дейди композитор.
«Машҳур бўлиб туриб мен ёрдам сўраяпман, ёшларни айтмаса ҳам бўлади. Ёш санъаткорларда айб йўқ, пропаганда ва телевидениени тўғрилаб қўйинг. Системани тўғрилаб қўйиб сўраса бўлади, мана, сенинг ғиштинг бор, цементинг, қуминг бор, нимага уй қурмаяпсан деб сўраса бўлади. Уйларнинг дизайнини телевизорга қўйинг, шундан илҳом келади. Масалан, телевизорда кимнингдир мусиқасини эшитиб, зўр деб айтади. Ундан зўр қилиб яратади, қани шу? Масалан, мен Майкл Жексонга қизиқаман ва унинг ҳаёти ҳақида биламан.
Бетховен, Моцарт қандай чиққан, бошқаси қандай чиққан, тарихини ўрганиб чиққанман, чунки қизиққанман. Бу ерда ҳозир зўр мусиқа бўлса фестивалга чиқиш ниятим бор, унга тайёрланаман, фестивалда ҳам тўғри чиқиш қилиш керак. Шунчаки фестиваль дейиш керак эмас», — дейди Султонали Раҳматов.
Мавзуга доир:
- «Унга қўл кўтарганимдан афсусдаман». Таниқли композитор Султонали Раҳматов хонанда Нилуфар Саидова билан ажрашиши сабаби ҳақида (видео).
- Маданият вазирининг Шерали Жўраев билан дуэти ва Мурод Хонтўраев оиласига мукофот. 20 йиллик «запрет»дан сўнг ўтказилган «Замин юлдузлари» тақдирлаш маросимидан репортаж (фото, видео).
- « ‘Осмондаги болалар-3’да суратга тушмоқчиман». Дилноза Кубаева актрисаликни тарк этиб, хонандалик қилмоқчилиги ҳақидаги миш-мишларга изоҳ берди (видео).
- Оила қуриб, сўнг ажрашган ўзбекистонлик машҳурлар (фото).
Изоҳ (0)