Сенат раиси Танзила Норбоева Қорақалпоғистон ва Хоразм вилоятида янги иш ўринларини яратиш ва аҳоли бандлигини таъминлаш бўйича амалга оширилган ишларни ўрганиш натижалари тўғрисида фикр билдирди.
Қуйида Сенат раисининг фикрлари тўлиқ ҳолда келтирилади.
Албатта, янги иш ўринларини яратиш ва аҳоли бандлигини таъминлаш билан боғлиқ тизимли масалалар республика даражасида ҳал қилинади. Эътирозлар ўринли. Бандлик масаласини амалий ҳал этишда муҳим бўлган меҳнат ярмаркаларини ўтказиш, уларнинг самарадорлигини ошириш, банд қилинган аҳолига тўланадиган иш ҳақи муносиб меҳнат стандартларига тўлиқ жавоб бериши, бу борада хусусий корхоналар ўртасида соғлом рақобатни таъминлашга қаратилган қандай ишлар масъуллар томонидан йўлга қўйилган? Квоталанган иш ўринлари қанчани ташкил этади? Ва, албатта, ишга жойлашишга талабгор бўлган фуқароларимиз ўртасида, умуман олганда, ҳудуддаги аҳоли ўртасида қандай тарғибот ишлари олиб борилмоқда? Аҳолининг ҳудуддаги бандлик шарт-шароитлари борасида хабардорлиги даражаси тегишлича ташкил этилмоқдами? Мутассадиларга айнан ана шу ва шу каби долзарб саволларни бердик.
Гап масъулият ва талабчанлик ҳақида борар экан, ҳудудий тузилмалар ҳам ўз ишини танқидий кўриб чиқиши керак. Жойларда ишсиз аҳоли билан бевосита улар ишлайди. Ҳудуднинг ўзига хос хусусиятлари, имкониятлари ва салоҳиятини, аввало, қуйи ташкилотлар баҳолаши керак. Таклиф, ташаббуслар ҳам пастдан чиқиши керак, аслида. Қорақалпоғистонда кўплаб якка тартибдаги тадбиркорлик субъектлари ўз фаолиятини йўлга қўйган. Шу билан бирга, қатор тадбиркорлик субъектлари ўз фаолиятини тўхтатган ёки тугатган (етти ойда қарийб 2900 та якка тартибдаги тадбиркорлик субъекти ташкил этилган бўлса, шу даврнинг ўзида уларнинг 900 га яқини ёки қарийб ҳар учтадан биттаси (30 фоизи) фаолиятини тўхтатган).
Сабаб нима? Буни ўйлаш, ўрганиш, таҳлил қилиш керак. Яна бир жиҳат: шу йилнинг ўзида аҳоли бандлигини таъминлаш масаласини Сенатда уч марта муҳокама қилдик, бу – тўртинчиси. Кўп бора муҳокама қилишимизга қарамасдан, айрим тизимли муаммолар ҳамон сақланиб қолмоқда.
Битта мисол. Хоразм вилоятида ҳудудий инвестиция дастури доирасида 19 та лойиҳага кредит маблағларининг ажратилмагани сабабли юзлаб иш ўринлари ташкил этилмасдан қолган (Халқ банк – 5, Агробанк – 5, Қишлоққурилишбанк – 4, Микрокредитбанк – 2, Миллий банк – 2, Алоқа банк – 1). Инвестиция ва ташқи савдо вазирлиги, Марказий банк, тижорат банклари ва вилоят ҳокимлиги ушбу масалани чуқур ўрганиб, бир ой муддатда Сенатга ахборот киритиши зарур.
Яна бир ҳолат: «Ҳунарманд» уюшмасига аъзо бўлган субъектлар ЯТТ шаклида солиқ органлари базасида ҳисобга олиниши лозим. Бироқ бу борада аниқ, шаффоф механизмалар етишмайди. Маълумотлар ўзаро интеграция қилинмаган. Ҳунармандчилик йўналишидаги иш ўринларининг аниқ ҳисоби йўқ. Солиқда бошқа рақам, уюшмада бошқа рақам.
Соҳага ажратилган кредит ва субсидияларни ўзлаштиришда ҳам камчиликлар бор. Шунинг учун айни пайтда тарқоқ ҳолатда бўлган айрим электрон тизимлар, хусусан «ҳунар», «online-маҳалла», «оилакредит» платформаларини ўзаро интеграция қилиш зарур. Худди шунингдек, «Ҳунарманд» уюшмаси аъзоси бўлган тадбиркорлик субъектларининг аниқ ҳисобини юритиш учун солиқ органи маълумотлар базасини такомиллаштириш керак. Ушбу масалалар бўйича Вазирлар Маҳкамаси тегишли чоралар кўриб, икки ой муддатда Сенатга ахборот киритиши керак.
Ҳар гал бандлик масалаларини муҳокама қилишда маҳаллий кенгашларни ушбу йўналишда масъулиятни ошириш ва фаолликка чақиряпмиз. Қарорларимизда алоҳида ва аниқ тавсиялар ҳам ёзяпмиз. Ҳар ой якуни билан ҳудуддаги ишлар ҳолатини танқидий муҳокама қилиш, ишлар суст ташкил этилган ҳудудлар бўйича мутасаддиларга чора кўриш кераклигини айтяпмиз. Шунга қарамай, Урганч, Ҳазорасп ва Шовот туманларида янги иш ўринлари яратиш масаласи маҳаллий кенгаш сессияларида бир марта муҳокама қилинган, холос. Нима, бу туманларда ишсизлар қолмаганми?!
Бундай ҳолатни қолган ҳудудлар мисолида ҳам кўриш мумкин. Фаол депутатлик ва жамоатчилик назоратини йўлга қўймай туриб, ҳудудларда дастурий вазифаларнинг бажарилишига эришиш қийин. Ўрганилган ҳудудларда иш ўринлари яратилиши ва аҳоли бандлиги таъминланишига бевосита масъул бўлган мутассадилар бугун баён этилган танқидий фикрлардан тегишлича хулосалар чиқариши ва мазкур масалага жиддий ёндашиши зарур.
Танзила Норбоева, Сенат раиси
Изоҳ (0)