Италия парламентидаги, ҳукмрон коалиция таркибига кирувчи энг йирик партия — «Беш юлдуз ҳаракати»да бевосита Украинага қурол-яроғ етказиб бериш масаласи билан боғлиқ ихтилоф юзага келди, деб ёзади Meduza.
Июнь бошида партия етакчиси ва собиқ бош вазир Жузеппе Конте Италия ўз кучларини Россия ва Украина ўртасидаги низони сиёсий йўл билан ҳал қилишга эришишга қаратиши кераклигини айтганди. «Биз қурол юборишда уч марта иштирок этдик, ҳозир эса дипломатия соҳасида қўшиладиган ҳисса қимматлироқ бўлади, деб ўйлаяпмиз», — деди у. Партиянинг собиқ етакчиси ва амалдаги Италия ташқи ишлар вазири Луижи Ди Майо қурол етказишни тўхтатишга қарши чиқди, уни Il Post нашри европалик сиёсатчилар ичида Украина президенти Владимир Зеленскийнинг энг чинакам тарафдорларидан бири деб атамоқда.
Зиддиятлар 23—24 июнь кунлари ўтказиладиган ва Украинага Евроиттифоққа аъзолик номзоди берилиши кутилаётган Европа кенгаши мажлиси олдидан Италия ҳукуматига «оқ фотиҳа» берувчи парламент резолюциясини тайёрлаш чоғида юзага чиқди. «Беш юлдуз ҳаракати» унга қурол етказиб беришни давом эттиришга тақиқни киритишни таклиф қилди, аммо Ди Майо ва унинг сафдошлари бунга қарши чиқди. Ташқи ишлар вазири, хусусан, унинг партияси резолюцияга Италияни НАТО ва Евроиттифоқдан ажратувчи ва шу тариқа давлат хавфсизлигини хатарга қўювчи нарсаларни киритишни таклиф қилаётганини айтди.
21 июнь куни узоқ давом этган музокаралардан кейин Италия сенати резолюцияни қурол етказиб беришни тақиқлаш ҳақидаги бандсиз қабул қилди. Шунга қарамай, Луижи Ди Майо бир неча ўнлаб бошқа парламент аъзолари билан бирга партиядан чиқишини ва «Келажак учун бирга» номли янги парламент гуруҳи тузишини эълон қилди. Матбуот анжуманида сиёсатчи ўзининг собиқ маслакдошларини «рейтингни бир неча фоизга ошириш» учунгина ҳукумат фаолиятини шубҳа остига қўйишга уринишларда айблади. Унинг сўзларига кўра, партия аъзолари кимни — ҳужумга учраган Украинани ёки тажовузкор Россияни қўллаб-қувватлаш борасида танловни амалга ошириши керак эди.
«Уруш — матбуот шоуси эмас. Бу уруш ўта шафқатсиз, даҳшатли равишда реал. Ҳалок бўлган одамлар эса ҳақиқий. Шу ойларда парламентнинг биринчи сиёсий кучи бутун ҳукуматнинг дипломатик фаолиятини қўллаб-қувватлаши ва муҳмалликдан қочиши керак эди. Лекин бундай бўлмади», — деди у. Ди Майо партиядан чиқиш ҳақидаги қарор оғир бўлганини айтиб, бундай қарорни қабул қилишини ҳеч қачон кутмаганини таъкидлади.
Қизиқчи Беппе Грилло асос солган «Беш юлдуз ҳаракати» 2010 йилда сайловчилар томонидан кенг қўллаб-қувватланган эди. Бу коррупция ва сиёсий истеблишмент (сиёсий элита)га қарши чиқувчи популистик лойиҳа эди. 2018 йилда парламентда энг кўп сонли партияга айланиб, у сайловларда иккинчи ўринни олган националистик «Лига» билан бирга коалицион ҳукуматни шакллантирди. Бош вазир ўша пайти ҳеч қайси партияга тегишли бўлмаган Конте бўлди; Ди Майо ва «Лига» етакчиси Маттео Сальвини бош вазир ўринбосарларига айланди.
2021 йилда Конте парламент инқирозидан кейин истеъфога чиқди; ҳукумат тепасига Европа Марказий банки собиқ раҳбари Марио Драги келди. Собиқ бош вазир «Беш юлдуз ҳаракати» раҳбарига айланди. Натижада Конте, Il Post ёзишича, партияни илгариги радикализм томонига етаклай бошлади, ўз карьерасини «Беш юлдуз ҳаракати»да қурган Ди Майо эса мўътадилроқ, ҳукуматпараст қанот вакилига айланди.
Il Post ёзишича, «Беш юлдуз ҳаракати»даги ихтилоф ҳукумат ишига турлича таъсир кўрсатиши мумкин. Биринчидан, парламентнинг янги энг йирик партияси — «Лига» — ўзининг коалицион ҳукуматдаги вакиллиги кенгайтирилишини сўраши мумкин. Иккинчидан, ҳукуматдаги бир қатор вакиллари томонидан тарк этилган «Беш юлдуз ҳаракати» коалициядан чиқиши ва мухолифатга ўтиши мумкин. Норасмий маълумотларга кўра, Жузеппе Конте бу вариантни истисно қилмоқда, бироқ бу кузда бюджетни муҳокама қилиш чоғида юз бериши ҳақида тахминлар айтилмоқда. Il Post қайд этишича, ҳатто бу ҳолда ҳам Марио Драги парламент кўпчилигига таяниши мумкин бўлади, аммо у ҳукумат таркибини ўзгартиришига тўғри келади.
Сайловлардан кейинги тўрт йил ичида «Беш юлдуз ҳаракати»нинг парламент қуйи палатасидаги фракцияси таркиби 220 дан 105 депутатгача камайди (охирги парчаланишни ҳисобга олганда). Партия рейтинги, Politico маълумотлари бўйича, 2018 йилдаги 34 фоиздан 12 фоизгача тушиб кетди. Италия парламентига навбатдаги сайловлар 2023 йилда бўлиб ўтиши керак, Politico нашри фикрича, сиёсатчиларнинг Украинадаги урушга ва Владимир Путинга нисбатан позицияси овоз учун курашда аҳамиятга эга бўлади.
Ҳозир мамлакатдаги энг юқори рейтинг (22%) «Италия биродарлари» ўнг консерватив партиясида, у 2018 йилда бор-йўғи 4 фоизга яқин овоз тўплаган бўлиб, ҳозир мухолифат таркибида. Politico қайд этишича, партия етакчиси Жоржа Мелони, итальянларнинг қарийб ярми унга қарши чиқаётган бўлса-да, иқтисодий масалалар бўйича мўътадил фикр билдирмоқда ва Украинага қурол етказишни фаол қўллаб-қувватламоқда.
Журналистлар фикрича, ҳукуматнинг унчалик оммабоп бўлмаган ҳаракатини қўллаб-қувватлаш орқали, Мелони ўзига келажакда ёрдам берадиган салобатлироқ имиж яратишга уринмоқда. Таққослаш учун, етакчиси Маттео Сальвини муҳим масалалар бўйича ўз позициясини ўзгартирган ва энди Украинага қурол юборишни қўллаб-қувватламаётган «Лига» рейтинги 2019 йилдаги 37 фоиздан 15 фоизгача пасайиб кетган.
Изоҳ (0)