2020 йилнинг июнида Ўзбекистонда биринчи электрон пуллар тизими рўйхатдан ўтди. Ҳозирда уларнинг сони 10 тага етган:
- Oson
- E-card
- Click
- Wooppay
- «alif.mobi»
- Interpay
- А-pay
- QIWI Uzbekistan
- 1HLSW
- Globalpay
Марказий банк маълумотларига кўра, даставвал электрон пул тизимларида 266 минг нафар фойдаланувчи бўлган бўлса, 2021 йилга келиб бу кўрсаткич 5,7 миллиондан ошиб кетди.
Бу нима ўзи?
Электрон пуллар — электрон шаклдаги нақд пулдир. Улар ҳамёнларда сақланади. Пул қиймати онлайн шаклда бўлади ва миллий валютага боғланади.
Онлайн банк тизимлари электрон пуллар билан операцияларни осонлаштиради ва пулга осон, доимий кириш имконини беради.
Электрон пуллар технологик ечимларга асосланган ҳолда тўловларни тезкор ва қулай усулда амалга ошириш имконини беради.
Умуман олганда, бу турдаги пуллар нақд пулга электрон муқобилдир.
Ўзбекистоннинг «Тўловлар ва тўлов тизимлари тўғрисида»ги қонунининг қабул қилиниши электрон пуллар муомаласини, жумладан, уларни чиқариш, фойдаланиш ва қоплаш бўйича амалга ошириладиган фаолиятнинг ҳуқуқий асосини яратиб берди.
Ушбу қонун асосида «Ўзбекистон Республикаси ҳудудида электрон пулларни чиқарилиши ва муомалада бўлиши қоидалари» ишлаб чиқилиб, Адлия вазирлигида 2020 йил 29 апрелда давлат рўйхатидан ўтказилди.
Мазкур ҳужжат жаҳон тажрибасига таянган ҳолда, электрон пуллар тизими фаолиятини ташкил этиш, уларнинг муомаласини бошқариш ҳамда тизимда хавфсизликни таъминлаш мақсадида ишлаб чиқилган.
Унда электрон пуллар тизимига оид асосий тушунчалар ва соҳага оид бошқа терминларга батафсил тушунтиришлар берилган.
Электрон пулдан қандай фойдаланса бўлади?
Электрон пул карталарда, қурилмаларда ёки серверда сақланиши мумкин. У алоҳида валюта эмас ва банклар томонидан назорат қилинади.
Бу турдаги пуллар ривожланган мамлакатларда кенг қўлланилади ва ривожланаётган мамлакатларда тобора кўпроқ фойдаланилмоқда.
Даставвал электрон пул эгаси идентификациядан ўтгандан кейин улардан фойдаланиш имкониятига эга бўлади.
Бунда битта операциянинг энг кўп суммаси базавий ҳисоблаш миқдорИнинг (БҲМ) 100 бараварига тенг бўлган суммадан ошмаслиги керак.
Идентификациядан ўтмаган мижозга ҳам электрон пулдан фойдаланиш имконияти берилган. Бироқ бунда битта операциянинг энг кўп миқдори БҲМнинг 1 бараваридан ошмаслиги керак.
Электрон пулнинг асосий афзалликларидан бири бу — банкга бориб банк ҳисобварақасини очмасдан туриб тўловни амалга ошириш имкониятининг мавжудлиги. Бундан ташқари пул маблағларидан тезкор равишда фойдаланиш мумкин.
Шунингдек, тўловларни электрон пуллар ёрдамида амалга ошираётган пайтда воситачилик ҳақининг бошқа тўлов воситаларига нисбатан арзондир.
Электрон пуллардан фойдаланиб мобил операторлар учун, коммунал, давлат хизматлари ва бошқа тўловларни амалга ошириш мумкин.
Бундан ташқари бу турдаги пуллар орқали хорижий валютада эмиссия қилинган электрон пулни айирбошлаш имконияти мавжуд.
Изоҳ (0)