Тошкентда нондан оммавий заҳарланиш, Кубага ёрдамга борган Шароф Рашидов, Ўзбекистоннинг ягона хусусий банки. Ўзбек матбуоти 10 июнда нималар ҳақида ёзган?

Тарих — ҳаёт такрорлардан иборат экани ҳақида сабоқ берувчи энг яхши устоз; ҳар кунлик бу сабоқлардан доим ҳам вақтида ва тўғри хулосалар чиқарилмаса-да, тарих барибир беқиёс устозлигича қолаверади.

Ўзбекистон ва жаҳоннинг бундан 90, 60 ва 30 йил аввалги манзарасига ўзбек матбуоти кўзи билан имкон қадар назар солиш ҳам қизиқ, ҳам фойдали кўринди. Ўн йиллар муқаддам айнан бугунги санада нималар бўлган, давр матбуоти улар ҳақида нима деб ёзган, ушбу воқеа-ҳодисаларга жамоатчиликнинг муносабати қандай эди — бари «Кун матбуоти тарихи» рукни материалларида.

90 йил аввал. 1932 йил 10 июнь, жума

Тошкентда нондан заҳарланиш юз берган. «Шу нонни еганлардан 100 дан ошиқ киши касал бўлди. Заҳарланиш нишони билан оғриганларга доктор ёрдами берилди. Касалларнинг аҳволи қўрқинчли эмас», — дейилади «Қизил Ўзбекистон» ахборотида.

«Суғоришни тўғри ва ўз вақтида ўтказиш пахта ҳосили учун жуда катта аҳамиятга эгадир. Бироқ бу масала асосий пахта раёнларида ҳануз партия ва шўро ташкилотларининг ташкилий эътиборини ўзига тортган эмас. Бу йил кўп даража кенгайган пахта майдони сувни харажат қилишда ортиқ даражада катта эътибор билан амал қилишни талаб этади», — бу Москвада чоп этиладиган «Известия»да босилган, ўзбекча таржимаси «Қизил Ўзбекистон»да берилган «Пахта учун курашнинг ҳал қилувчи даври» мақоласидан иқтибос эди (худди шу мазмун ва кайфиятдаги мақолалар роппа-роса 30 йилдан кейин ҳам долзарб бўлиб қолаверади).

Бир томонда қуролсизланиш бўйича жаҳон конференцияси давом этаётган пайтда, «Қизил Ўзбекистон»нинг ёзишича, Буюк Британияда «янги одам қириш қуроли» ўйлаб топилган.

60 йил аввал. 1962 йил 10 июнь, якшанба

Шароф Рашидов бошлиқ СССР делегацияси ўн кун Кубада бўлиб, суғориш системасини вужудга келтириш ва ботқоқ жойларни қуритишда ушбу мамлакатга ёрдам бериш имкониятларини ўрганган. «Совет делегацияси Куба раҳбарлари — президент Освалдо Дортикос, бош министр Фидел Кастро билан... учрашди... Шароф Рашидов ва делегация аъзоларининг бир қисми бугун самолётда Гаванадан Ватанларига жўнаб кетди. Аэродромда уларни... бош министр ўринбосари Рауль Кастро... самимий кузатиб қолдилар», — дейилади «Қизил Ўзбекистон»даги хабарда.

Пахта майдонларини суғориш ҳақидаги 30 йил аввалги мақоладан келтирилган иқтибос ҳали ёдингиздан чиқариб улгурмагандирсиз? «Қизил Ўзбекистон» газетасида 1962 йил 10 июнь куни босилган «Ваъда ва пахта» мақоласидан иқтибос: «Бу йил деҳқончиликда сувни шимириб эмас, қошиқлаб ичадиган йил... Бу йил етиштирадиган пахтамиз томчи сувга боғлиқ бўлиб турибди. Сув эса ниҳоят кам... Деҳқончилик учун ер остидан ҳам сув олинмоқда. Шунда ҳам, барибир, бу йил сув етишмаслиги мумкин. Сувни етказишнинг энг асосий йўли — ундан тежаб фойдаланишдир» (шу сувхўр пахтани экмай қўя қолайлик, деган гап йўқ, ахир 3,35 миллион тонна пахта берамиз, деб ваъда берилган — ваъдани бажариш керак).

Бунгача Ўзбекистон қишлоқларини радиолаштириш ҳақида хабарларидан иқтибослар келтирган эди. 60 йил аввал радиолаштиришдан ташқари кинолаштириш масаласи ҳам бўлган экан:

1960 йилларда Африкадаги давлат тузилмаларига мустақиллик қандай берилганига доир бир лавҳа:

Тошкент вокзали ва унинг олдидаги майдон бундан 60 йил аввал худди шу кўринишда бўлган (чап томонда — Туркистонлик 14 комиссар монументи):

30 йил аввал. 1992 йил 10 июнь, чоршанба

Ислом Каримов Вазирлар Маҳкамасининг раиси сифатида (ҳа, мамлакатда айни вақтда бош вазир — Абдулҳошим Муталов — ҳам бор) Шароф Рашидов таваллудининг 75 йиллигига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисидаги қарорни имзолаган:

Шароф Рашидов мавзусини давом эттириб. «Халқ сўзи» газетасида милиция подполковниги Нурмат Латибжоновнинг «Даврнинг ўзи қози» сарлавҳали мақола эълон қилинган. Унда, жумладан, шундай дейилади: «Шароф Рашидов ўлимидан аввал қайси бир болалар боғчасида бўлган, уларнинг пахта ёғидан тайёрланган таом еётганларини кўриб, вилоят раҳбарларига жаҳл қилган: ‘Биз пахта деб имонимизни сотдик, ҳозир орттирганимиз ҳам, қолганимиз ҳам мана шу болалар. Биз уларни авайлашимиз, бой бермаслигимиз керак. Расман кўрсатма бераман: пахта майдонларини қисқартиринг, кунжут экинг. Келгуси йилдан бошлаб болаларни зиғир ёғли таом билан таъминланг...’. Бу анчайин гап эмас. Москов билан ораси бузилган раҳбарнинг талвасаси ҳам эмас. Бу Исён эди. Исённинг бошланиши...».

1992 йилнинг май ойида Қашқадарё вилоятида 1991 йилнинг декабрида тугатилган СССР номли давлат прокуратураси ташкил топганлигининг 70 йиллиги кенг нишонланган. «Халқ сўзи» мухбири шундан норози бўлиб, «СССР тугади, юбилейлари қолдими?» сарлавҳали хабар тайёрлаган:

Ўзбекистон бўйлаб аста-секин турк лицейлари очилмоқда (кейинчалик улар оммавий равишда ёпилади):

«Халқ сўзи»нинг ёзишича, «Ўзбекистонда ягона хусусий ‘Рустамбанк’ халқаро тижорат банкига айланган». «Хусусий банк эгаси, миллионер Рустам Усмонов Югославиядаги ‘Ака-ука Каричлар’ фирмаси билан халқаро ‘Карич—Рустам банк’ини тузиш тўғрисидаги шартномани имзолади», — дейилади хабарда.

Тошкентнинг Ҳамза (ҳозирги Яшнобод) туманидаги шахсий ҳовлиларнинг бирида бир неча сотих ерни эгаллаган кўкноризор (суратда) топилган; милиция вакили Фахриддин Аҳроровнинг таъкидлашича, «мазкур ҳовлидаги ҳосилнинг ўзи бир неча юз минг сўм туради».

Юнусободда метрополитен қурилиши давом этмоқда (кейин бир тўхтаб, 2000 йиллар арафасида яна жонланади ва бир неча бекат фойдаланишга топширилади ва шу билан 2016 йилгача яна тўхтаб қолади):

Дунёда нима гап? Россияпарастларнинг қуролли айирмачилик ҳаракати оқибатида юзага келган фавқулодда ҳолат шароитида Молдова ҳукумати истеъфо берган. Айни вақтда, Жанубий Осетия расмий доиралари ушбу автоном республикани ўз таркибида сақлаб қолишга ҳаракат қилаётган Грузияга қарши Россиядан ҳарбий ёрдам сўрамоқда.

Ушбу материал ҳуқуқлари муаллифларида сақланган ҳолда эълон қилиш шарти билан «Дарё» интернет-нашрига тақдим этилди