Сизда форс-мажор ҳолати юзага келиб, йирик пул маблағи керак бўлиб қолди. Аммо қарзни ҳеч кимдан ололмаяпсиз. Бугунги кунда сиз бир неча дақиқа ичида кредит олиш имконига эгасиз, чунки мамлакатимизнинг молия бозорида бундай таклифлар аллақачон тақдим этилиб келинмоқда. Кредит олиш учун асосий шартлардан бири — ижобий кредит тарихига эга бўлиш талаби. Келинг, ижобий кредит тарихи нима учун муҳим эканлиги ва у қандай шаклланишини кўриб чиқамиз.
Банкнинг муваффақиятли фаолияти кўп жиҳатдан кредит ва микроқарзлар беришда хавфларни аниқлаш, минималлаштиришга боғлиқ. Шунинг учун банклар ва кредит ташкилотлари тегишли бюролар ёрдамида муаммоли кредитлар фоизини камайтириш мақсадида, потенциал қарз олувчининг профилини ва кредит тарихини диққат билан ўрганиб чиқади.
Кредит тарихи нима?
Кредит тарихи — бу олинган ва қайтарилган қарзлар, бажарилган молиявий мажбуриятлар ва муддати ўтган тўловлар тўғрисидаги ишончли маълумотларнинг қисқача мазмунини ўзида акс эттирган ҳужжат. Кредит маълумотлари турли манбалардан: банклар, кредит ташкилотлари, давлат идоралари, шунингдек, товарларни муддатли тўлов асосида сотадиган дўконлардан йиғилади.
Кредит тарихи қуйидаги маълумотларни ўз ичига олади:
- маълумотни ким талаб қилганлиги;
- кредит ва микроқарзлар бўйича барча аризалар ва улар бўйича қабул қилинган қарорлар;
- кредитлар қандай тўлангани ва тўлов муддатларига қай даражада риоя этилгани.
Кредит тарихи расмий иш ҳақи билан бир қаторда кредитга лаёқатлиликнинг энг муҳим кўрсаткичларидан бири бўлиб, молиявий жавобгарлик даражасини белгилаб беради.
Кредит тарихингиз қай даражада ижобий кўринишда эканини аниқлаш учун infocredit.uz платформасидан ҳисобот сўрашингиз мумкин. Бундай ҳисоботни йилига бир марта бепул ёки белгиланган нарх миқдорини тўлаб чекланмаган тарзда олишингиз мумкин.
Сизнинг кредит файлингиз асосида кредит рейтинги шаклланади. Ҳар бир банк сизни потенциал мижоз сифатида баҳолашда фойдаланиладиган мезонларга қараб, ўз скоринг тизимини жорий қилади. Банк кредит файлингиз ва кредит аризангизда сақланган маълумотлардан қуйидаги қарорларни қабул қилиш учун фойдаланиши мумкин:
- қарз бериш-бермаслик;
- қанча пул ажратиш;
- кредит/микроқарзни неча фоизга бериш.
Қандай кредит тарихи ижобий ҳисобланади?
- Бир йилдан ортиқ кредит тарихига эга бўлиш. Кредит тарихи муддатига қараб, банк қарз олувчи ҳақида кўпроқ маълумот олиши ва унинг тўлов қобилиятини баҳолаши мумкин.
- Тўлов муддатларига риоя этиш. Агар тўловлар кечиктирилган бўлса, ҳаммаси кредит қанча вақт давомида тўланмаганига ва кечикишлар қанча давом этганига боғлиқ бўлади.
- Кредит/қарз юки. Агар кредит олувчининг очиқ кредитлари сони кўп бўлса, у янги олган кредитини қайтара олмаслиги мумкин. Бундан ташқари, қарз юкини ҳисоблаш тартиби Марказий банк бошқаруви қабул қилган қарори иловасининг 3205-бандида белгиланган.
- Муваффақиятли ёпилган кредитлар сони. Қарз олувчи тўловларни кечиктирмасдан кредитларни қанчалик муваффақият билан тўлаган бўлса, шунча яхши. Бу қарз олувчининг молиявий саводхонлигининг асосий белгисидир.
Кредит тарихингизга нима салбий таъсир қилиши мумкин?
Салбий кредит тарихининг асосий кўрсаткичлари — бу кечиктирилган муддат ва юқори кредит юки. Айниқса, агар қарз олувчи устидан судга берилган бўлса ёки у кредитни умуман тўламаган бўлса, бу салбий омиллардан бири ҳисобланади. Бундай ҳолатларда банк қарз беришдан бош тортиши мумкин.
Агар сизда Мажбурий ижро бюроси билан боғлиқ муаммо бўлса, бу ҳам сизнинг кредит олиш учун тақдим этган аризангизни тасдиқланишига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Мажбурий ижро бюросида коммунал тўловлар бўйича қарздорлик, алиментларни кечиктириш, жарималар ва бошқа давлат тўловларини тўлаш муддати ўтказиб юборилганлик бўйича судда кўриб чиқилган барча ҳолатлар қайд этиб борилади ва давлат органлари бунга эътибор қаратиб келади.
Агар сиз кредит бўйича кафил бўлсангиз ва ушбу кредитни тўлаш салбий кечган бўлса, бу ҳам кредит тарихингизни ёмонлаштиради. Кредитор олдида кафил ҳам, қарздор ҳам бирдек жавобгар бўлади.
Қарздорликнинг жорий ҳолати тўғрисида Бош прокуратура ҳузуридаги Мажбурий ижро бюросининг www.mib.uz расмий веб-сайтида маълумот олишингиз мумкин.
Салбий кредит тарихини қандай қилиб яхшилаш мумкин?
Жуда кичик миқдорда кредитлар олинг ва уларни жуда эҳтиёткорлик билан тўланг. Шундай қилиб, 2—3 йил ичида сиз кредит ташкилотлари билан ижобий муносабатлар тарихини яратишингиз мумкин бўлади.
Коммунал тўловларни ўз вақтида тўлашни унутманг.
Мобил телефонда ва/ёки бошқа қурилмаларингизда қарздорликни сўндириш саналарини белгилаб боринг ва муддатига риоя қилиб боришга ҳаракат қилинг.
TBC Bank’нинг кредит бўйича менежери Камран Согукпинар қуйидагиларни таъкидлаб ўтди:
«Ҳар бир инсон учун энг муҳими молиявий саводхонликка эга бўлишдир, чунки бу асосланган молиявий қарорлар қабул қилиш имконини беради. Биз мижозларимизнинг хабардорлигини ошириш мақсадида, молиявий маълумотга эга бўлишлари учун сармоя киритишга тайёрмиз. Агар сиз бирон-бир миқдорда қарз олаётган бўлсангиз, ижобий кредит тарихига эга бўлиш учун кредит ва микроқарзларингизни ўз вақтида ва энг яхшиси муддатидан олдин тўлашга ҳаракат қилинг. Молиявий манбаларингизни тақсимлашда ҳар томонлама ўйлаб кўриб, аниқ маълумотларга эга бўлган ҳолда ёндашинг, даромад ва харажатларингизни назорат қилиб боринг. Агар сиз кредит олишга қарор қилган бўлсангиз, сизни қизиқтирган молия институтини диққат билан ўрганиб чиқинг, кутилмаган ҳолатларга тушиб қолмаслик учун кредит тарихингизни текшириб боринг ва сиз ишонч ҳосил қилмаган учинчи шахсларнинг мажбурий тўловлари учун жавобгарликни ўз зиммангизга олманг».
Ёдда тутингки, сиз кредит тарихингизни ўзингиз белгилайсиз, банклар эса шунчаки маълумотларни кредит бюросига тақдим этади.
Онлайн кредит олиш ҳақида tbcbank.uz сайти ва 1150 рақами орқали батафсил маълумот олишингиз мумкин.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)