Ўзбекистондан хорижга ишлаш учун юборилаётган фуқаролар расмий банд аҳоли тоифасига киритилади

Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги «Маҳаллаларда аҳоли бандлигини ошириш ва норасмий бандликни қисқартириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги президент қарори лойиҳасини муҳокамага қўйди.

Қарор лойиҳасига кўра, маҳаллаларда ишсизликни камайтириш ва норасмий бандликни қисқартириш бўйича қуйидаги қўшимча имкониятлар жорий этилади:

• хизматлар соҳаси ва уй шароитида шуғулланадиган 11 та фаолият тури ўзини ўзи банд қилган шахслар фаолият (ишлар, хизматлар) турларига киритилади;
• шахсий томорқаларда бандликнинг 9 та қўшимча тури Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармасига йилига базавий ҳисоблаш миқдорининг бир баробари миқдорида суғурта бадали тўланган тақдирда расмий банд ҳисобланадиган аҳоли тоифасига киритилсин, шунингдек, томорқада расмий банд бўлиб ҳисобланиш учун 4 сотих томорқа, камида 50 бош парранда бўлишига қўйилган талаблар бекор қилинади;
• Давлат солиқ қўмитаси маҳаллаларда (савдо мажмуалари ва бозорлар бундан мустасно) фаолият юритаётган якка тартибдаги тадбиркорлар ўзларининг ёлланма ишчилари учун Пенсия жамғармасига тўланиши лозим бўлган тўлов миқдорини ҳар бир ойига базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 фоизидан, бир йилга базавий ҳисоблаш миқдорининг бир баравари миқдоригача туширилади.

Шунингдек, Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ташкиллаштирилган ҳолда хорижий давлатларга вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун юборилаётган фуқароларни расмий банд аҳоли тоифасига киритилади.

2022 йил 1 апрелдан меҳнатга лаёқатли аҳолини рўйхатга олиш ва ҳисобини юритиш бўйича янгича тизим жорий қилинади, унга кўра маҳаллаларда барча тоифадаги банд аҳоли:

• юридик шахсларда банд бўлганлар – «Ягона миллий меҳнат тизими» идоралараро дастурий-аппарат комплексида, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ҳисоб-китоби ҳамда давлат статистика ҳисоботларида;
• якка тартибдаги тадбиркорлар ва уларнинг ёлланма ишчилари, шунингдек, ўзини ўзи банд қилган шахслар ҳамда деҳқон хўжаликларида банд бўлганлар – Давлат солиқ қўмитасининг ахборот базасида;
• ҳунармандлар – «Ҳунарманд» уюшмасининг ахборот базасида;
• ҳақ тўланадиган жамоат ишларида банд бўлганлар ва касб-ҳунарга ўқиётганлар – Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг «Бандлик хизмати» ахборот тизимида;
• хорижий давлатларга вақтинчалик меҳнат фаолиятини юритиш учун кетган шахслар – Ташқи меҳнат миграция агентлигининг Labour migration ахборот тизимида ҳамда Ички ишлар вазирлигининг ахборот базасида;
• шахсий томорқаларда банд бўлганлар – Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармасининг ахборот тизимида;
• ер ажратиш ҳисобига банд бўлганлар – Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ва Давлат солиқ қўмитаси ҳузуридаги Кадастр агентлигининг ахборот базасида;
• ишлаб чиқариш кооперативларида ҳамда касаначилик (уй меҳнати) билан банд бўлганлар – Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг «Бандлик хизмати» ахборот тизимида, Маҳаллабай ишлаш ва тадбиркорликни ривожлантириш агентлиги ахборот базасида;
• уй шароитида пилла етиштириш, ипак мато, қўлда ипак гилам тўқиш билан шуғулланувчи ҳамда томорқасида тут меваси, тут ниҳоли ва кўчати етиштирувчи шахслар – «Ўзбекипаксаноат» уюшмаси ахборот базасида;
• бир марталик ва мавсумий ишларни бажарувчилар, тадбиркорлик субъектларига ёрдам берувчи оила аъзолари ҳамда оилавий корхоналарда банд бўлганлар – маҳаллаларда тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича ҳоким ёрдамчилари ва меҳнат инспекторларининг жамоатчи ёрдамчилари ҳамда давлат солиқ органлари томонидан;
• ишсиз фуқаролар – туман (шаҳар) аҳоли бандлигига кўмаклашиш марказлари томонидан рўйхатга олинади ва ҳисоби юритилади.

Эслатиб ўтамиз, февраль охирларида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси «Ташқи меҳнат миграцияси тўғрисида»ги қонунни қабул қилганди. Қонун лойиҳасида ташқи меҳнат миграцияси соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари белгиланган. Соҳада қўлланиб келинаётган тушунчаларнинг мазмун-моҳияти очиб берилган. Шунингдек, 2022 йил 1 мартдан «дафтарлар»дан бирига киритилган ва ташкиллаштирилган меҳнат миграцияси йўли билан вақтинчалик ишлаш учун хорижга чиқиб кетаётган фуқароларга 10 миллион сўмгача миқдорда бир йил муддатга миқроқарзлар берилади.