«Улар мени реклама қилиб, кейин қимматроққа сотиб юбормоқчи бўлган». Жаъфар Ирисметовнинг «Спартак»даги омадсиз фаолияти ҳақида

Ўзбек футбол мухлислари Жаъфар Ирисметовни Россия ва Қозоғистон чемпионатида ўйнаган ва тўпурарлик маҳоратини кўрсатган ҳужумчи деб билади. Ҳақиқатан ҳам фаолиятининг катта қисмини хорижда ўтказган футболчи ёмон натижаларга эришмаган. Россиянинг «Чемпионат» нашри Ирисметовнинг 2001 йилда қай тариқа «Спартак»ка ўтгани ҳақида ҳикоя қилди.

Ўзбек юлдузи 2001 йилда «Спартак»да пайдо бўлади. Январь ойида Москва клуби тўпурар ҳужумчи Жаъфар Ирисметовни «Дўстлик»дан сотиб олади. У 25 ёшгача Ўзбекистон чемпионати даражасида юздан ортиқ гол уришга муваффақ бўлганди. Умуман олганда бу ёмон натижа ҳисобланмайди. Клуб ушбу трансфер орқали ҳужум чизиғини кучайтиришни хоҳлаганди. Бу, айниқса, Чемпионлар Лигасининг иккинчи гуруҳ босқичи олдидан жуда муҳим эди. Ўшанда шундай босқич бўларди. Аммо трансфер ўзини оқламаган. Жаъфар ўйин жиҳатидан ҳам, руҳий жиҳатдан ҳам «Спартак»ка мос келмасди.

Олег Романцев ўзини Ирисметовни танимагандай қилиб кўрсатган, кейинчалик эса танловини тушунтирган

Форвард Ўзбекистонда ғайритабиий равишда кўп гол урарди. 2000 йилги мавсумда — 37 ўйинда 45 та гол. Табиийки, бу ҳақдаги маълумотлар Россияга ҳам етиб боради. «Спартак»нинг иккинчи мураббийи Вячеслав Грозний «Дўстлик» билан боғланиб, Жаъфарни кўрикка таклиф қилади. Ирисметов ўшанда унга Россиядан бошқа таклифлар ҳам бўлганини, аммо афсонавий клубга рад жавобини бера олмаганини айтганди. Футболчи машғулотларда қатнашиш учун Исроилга учиб боради. Ҳаммаси одатдагидек: машғулотдаги икки томонлама (двухсторонка) ўйинда иштирок этиб, тўртта гол уради. Бу ўз навбатида бош мураббийда илиқ таассурот қолдиради.

«Машғулотдан кейин Романцев ёнига чақириб, ‘Сен кимсан?’ деб сўради. ‘Ирисметов, Ўзбекистонданман’, дедим. Кейин ‘Яхши ўйнаркансан’, деди. У мени таниган бўлса керак. Балки шундай танишишга қарор қилгандир», — деганди Жаъфар орадан йиллар ўтиб «Чемпионат»га берган интервьюсида.

Кейин Ҳамдўстлик Кубоги бўлиб ўтди ва унда «Спартак» билан шартномаси бўлмаган Ирисметов бир қанча голлар урди. Қизиғи шундаки Киевнинг «Динамо»си ҳам ушбу вазиятдан унумли фойдаланишга ҳаракат қилиб, футболчига фойдали таклиф билан мурожаат қилганди. Ҳатто «Спартак»нинг таклифидан ҳам яхшироқ. Аммо «Дўстлик» раҳбарияти футболчини Москвага сотишга ваъда берганди. Ва охир-оқибат футболчи «Спартак» билан тўрт йиллик шартнома имзолади, Олег Романцев эса матбуот анжуманида ушбу трансферга фалсафий изоҳ берди: «Унинг иккита йўли бор эди: ё Ўзбекистонда, ‘қишлоқнинг биринчи рақамлиси’ бўлиш ёки Чемпионлар Лигасида иккинчи, учинчи, бешинчи, ўнинчи бўлиш. Унга шундай савол бердим: ё ўз ватанингда 45 та гол урасан, ёки 10—15 гол, лекин «Спартак»да. У иккинчисини танлади».

Чемпионлар Лигасидаги ишонч ва раҳбариятнинг ҳақиқати

Москва, Чемпионлар Лигаси, шаҳар марказидан ижарага олинган квартира. Ажойиб дебют учун яна нима керак? Ирисметов эса бу саволга ҳамон жавоб топа олмаган. Ҳужумчи Романцевни шунчалик ҳайратда қолдирдики, уни биринчи расмий ўйинда, «Бавария»га қарши асосий таркибда майдонга туширди. Жаъфар, албатта, ёмон ўйин кўрсатмади, аммо «Спартак» мағлубиятга учради — 0:1. Орадан бир ҳафта ўтиб, немислар билан иккинчи ўйинда ҳам ўзбекистонлик яна бошланғич таркибдан жой олди. Бу сафар вазият янада ёмонлашди — Жаъфар жуда қулай имкониятни голга айлантира олмади. «Спартак» 0:3 ҳисобида мағлуб бўлди.

Кейинги баҳс Лондоннинг «Арсенал»ига қарши кечди. Романцев ўжарлик билан Ирисметовни таркибга киритишда давом этарди, аммо навбатдаги мағлубият ва самарасиз ҳаракатлар. Лондонликлар 1:0 ҳисобида ғалаба қозонди. Футболчи кейинчалик кийим алмаштириш хонасида шундай гап бўлганини айтганди: «Лондонда ‘Арсенал’ билан ўйнаганимизда, ҳатто Романцев ҳам танаффусда: ‘Нега унга пас бермаяпсизлар?’ деб бақирганди. Ўшанда бу нима эканлигини тушунмагандим, лекин вақт ўтиши билан англадимки, рақобат деган нарса бор экан. Бегона эдим, Ўзбекистондан келганман, ҳеч кимни танимасдим, ҳеч қандай компанияга қўшилиб кета олмаганман».

Ирисметов Чемпионлар Лигасининг сўнгги турида «Лион»га қарши ўйнаганидан кейин Россия чемпионатида 8 та ўйин ўтказди. Ёзга келиб, у захирадан ҳам туширилмай қўйди. 12 ўйинда 0 гол. Шартнома имзоланаётган вақтда ўзбекистонлик ҳужумчидан бундай натижа кутилмаганди. Мураббийлар штаби матбуотни Ирисметовда руҳий муаммолар борлиги ва шунинг учун у Россияда гол ура олмаяпти деб ишонтирарди. Бундан эса фақат Ирисметов зарар кўрарди. Жаъфар Романцев у билан гаплашишдан бош тортганини ва доимий равишда техник директор Александр Шикуновнинг ёнига юборганини эслайди.

Шикунов Чемпионлар Лигаси олдидан сотиб олинганимни ва мени реклама қилиб, кейинроқ қимматроққа сотиб юборишни хоҳлашганини айтганди. Улар мени Россия чемпионатида ўйнатмоқчи бўлмаган, чунки «Спартак» тарбияланувчиси бўлмаганман. Менга иккинчи имконият берилмади. Уч йилдан сўнг сотиб олинган Фернандо Кавенагидан деярли бир йил давомида гол кутилганди. Унга имконият берилди ва у нимага қодирлигини кўрсатди. Мендан эса деярли дарҳол воз кечилди.

Жаъфар Ирисметов

Ёзда «Спартак» ҳужумчини трансферга қўйди. Аввалига Беларусга ижарага берилди, кейин эса «Анжи»да пайдо бўлди.

10 йилдан сўнг Ирисметов миллий чемпионатларнинг тўпурарлар рўйхатида тўққизинчи ўринни эгаллади (фаолиятини давом эттирганлар орасида). 2012 йил бошида унинг ҳисобида 428 учрашувда 239 та гол бор эди. Голларнинг аксарият қисми Қозоғистон ва Ўзбекистон чемпионатларига тўғри келади. 2013 йилда эса Жаъфар футболчилик фаолиятини якунлади. Ҳозирда у «Пахтакор» спорт директори сифатида ишлаб келмоқда.