Ўзбекистоннинг ташқи қарзи қарийб 38 млрд долларга етди
Ўзбекистоннинг умумий ташқи қарзи 1 октябрь ҳолатига кўра, 37,6 миллиард долларни ташкил қилди. Бу ҳақда Марказий банк маълумотларига таяниб «Gazeta.uz» хабар қилди.
Маълум қилинишича, ташқи қарз ҳажмида давлат қарзи 22,9 миллиард долларга, давлат томонидан кафолатланмаган ташқи қарз эса 14,7 миллиард долларга тенг бўлган.
Мамлакат ташқи қарзи 2021 йилнинг 1 январь ҳолатида 33,8 миллиард долларни ташкил қилганди. Қарз йил бошига нисбатан 11 фоизга ёки 3,7 миллиард долларга ошган. Хусусан, давлат ташқи қарзи 7 фоизга ёки 1,5 миллиард долларга ўсиб 22,9 миллиард долларни, давлат томонидан кафолатланмаган ташқи қарз эса 18 фоизга ёки 2,2 миллиард долларга ўсиб 14,7 миллиард долларни ташкил этган.
Қайд этилишича, 9 ой давомида Ўзбекистон тўлов баланси кўрсаткичларининг шаклланишига коронакризис шароитида ички ва ташқи бозорлардаги тикланиш, ташқи савдо айланмасининг ва пул ўтказмалари ҳажмларининг ўсиши, глобал бизнес фаолиятининг мувозанатлашуви каби омиллар ўз таъсирини кўрсатган.
Январь—сентябрь ойлари учун жорий операциялар ҳисоби дефицити 5,1 миллиард доллар (2020 йилнинг 9 ойида 279,2 миллион доллар) миқдорида шаклланган. Бунда савдо балансининг (товарлар ва хизматлар) манфий сальдоси (9,7 миллиард доллар) бирламчи ва иккиламчи даромадларнинг ижобий сальдоси (4,6 миллиард доллар) ҳисобига қисман қопланган.
9 ойида молиявий ҳисобнинг манфий сальдоси 6 миллиард долларни ташкил этган. Бунда молиявий ҳисоб дефицитининг ўсишига асосий сабаб кредитлар ва қарзлар бўйича норезидентлар олдидаги мажбуриятлар 2,7 миллиард долларга, тўғридан-тўғри инвестициялар 1,7 миллиард долларга ҳамда портфел инвестицияларида қимматли қоғозлар чиқарилиши эвазига 1,3 миллиард долларга ўсиши асосий сабаб бўлган.
Ҳисобот даврида мамлакатнинг чет эл валютасидаги активлари 68,3 миллиард долларни, ташқи мажбуриятларининг ҳажми эса 51,4 миллиард доллар миқдорида қайд этилган. Ўзбекистоннинг соф инвестицион позицияси йил бошига нисбатан 17 фоизга ёки 3,4 миллиард долларга қисқариб, жорий йилнинг 1 октябрь ҳолатига 16,9 миллиард долларга тенг бўлган.
Молия вазирлиги 2022 йилги «Фуқаролар учун бюджет» лойиҳасида 2022 йил якунига умумий давлат қарзи 33,5 миллиард доллар ёки ЯИМга нисбатан 45,2 фоизни ташкил этиши прогноз қилинган. Шундан давлат ташқи қарзи 30,4 миллиард долларни ёки ЯИМга нисбатан 41 фоизни ташкил этиши кўзда тутилган. Келгуси йилда кутилаётган бюджет тақчиллигининг 66 фоизи ташқи манбалар ҳисобидан қопланиши мўлжалланган.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон ташқи қарзи 2020 йил якунларига кўра 33,8 миллиард долларни ташкил қилганди. Бу мамлакат ЯИМининг 50 фоизидан ҳам кўп.
Сентябрь ойига келиб ташқи қарзи қарийб 36 миллиард долларга етди.
Бундан ташқари, Молия вазирлиги Ўзбекистоннинг 2021 йил I чорак учун давлат қарзи ҳолати ва динамикаси шарҳини эълон қилганди. Унга кўра, 2021 йил 1 апрель ҳолатига давлат қарзи 23,2 миллиард долларни ёки ЯИМга нисбатан 40,1 фоизни ташкил этган.
Кейинчалик Марказий банк Ўзбекистоннинг ташқи қарзи миқдори ва унинг ўсиши сабабларини маълум қилганди. «Давлат ташқи қарзи ўсиши COVID-19 пандемияси оқибатида юзага келган инқирознинг ижтимоий-иқтисодий таъсирини юмшатиш ҳамда ҳудудлар ва иқтисодиёт тармоқларини ривожлантириш бўйича давлат дастурларини молиялаштириш учун янги қарзларнинг жалб қилиниши билан изоҳланса, хусусий секторда эса асосан тижорат банклари ҳисобига кузатилмоқда», — дейилган ҳисоботда.
