«Олтин жилосига ишондим, лекин қуёш ўқидан ўлдим». Лермонтов, Гумилёв, Бродский каби шоирлар ўз ўлимини аввалдан сезганми?

Тирик жон бир кун ўлиши тайин. Кимдир ўзининг ё бошқанинг айнан қачон ва қай аҳволда бу дунёни тарк этишини аниқ айтиб беролмайди. Лекин айрим адабиёт вакиллари ёзган шеърларида гўё ўз ўлимини башорат қилаётгандай таассурот уйғотади. «Дарё» шу каби айрим рус шоирлари ҳақида ҳикоя қилади.

Буюк рус шоири Михаил Лермонтов «Туш» номли шеърида Доғистон ўлкасида кўксига қадалган ўқдан ўлиб ётгани ҳақида ёзади. Ҳақиқатан у Шимолий Кавказ федерал округи ҳудудидаги Пятигорск шаҳрида Николай Мартинов билан бўлиб ўтган дуэлда кўксидан яраланиб, ҳалок бўлган.

Адабиёт бўйича Нобель мукофоти соҳиби Иосиф Бродский бир шеърида ўлим ҳақида сўз очиб: «ХХ аср тез орада тугайди, лекин унгача мен тамом бўламан», —дейди. Шоир чиндан ҳам XXI асрни кўрмай, 1996 йилда вафот этган.

Рус классик шеърияти вакиллари Сергей Есенин ва Марина Цветаеваларнинг ўлими ўз жонига қасд қилиш эмас, балки уюштирилган қотиллик бўлгани ҳақида гаплар юради. Бу қанчалик ҳақиқатга яқинлиги номаълум, бироқ Светаева ўз шеърида жазирама ёз кунларидан бирида ўлим паришон қўллари билан мени бошимдан жудо қилади, дея қилган башорати тўғри чиққан. Шоира 1941 йил ёзининг сўнгги куни — 31 августда ҳалок бўлган.

Яна бир рус шоири Андрей Белий «Дўстларимга» номли шеърида: «Олтин жилосига ишондим, лекин қуёш ўқидан ўлдим», — дейди. У чиндан ҳам қуёш уриши натижасида инсультга чалиниб, вафот этган.

Фёдор Сологуб ўлимидан ўн тўрт йил аввал ёзган шеърида ҳар йили декабрда тоби қочишини ва қайсидир декабрда ўлим уни маҳв этишини ёзади. У 1925 йил 5 декабрда дунёдан кўз юмган.

Рус шеъриятининг яна бир иқтидорли вакили Николай Рубцов бир шеърида қишнинг чилласида вафот этишини айтади. Айтгани ўнгидан келиб, 19 январда, қиш чилласида ўз қаллиғи Людмила Дербина томонидан бўғиб ўлдирилган.

Николай Гумилёв «Мен ва сиз» номли шеърида: «Мен тўшакда, нотариус ва врач қаршисида эмас, балки бир овлоқ жойда, қалин печаклар орасида ўламан», — дейди. Айтганидай, шоир Петербург яқинидаги ўрмонда отиб ўлдирилган.

Кўп қиррали ижодкор Юрий Визбор ўзининг «Ўтганлар хотирасига» номли шеърида юз йил яшагиси келаётганини айтиб, ҳеч бўлмаса, унинг ярмини яшаб ўтишни орзу қилади. Буни қарангки, орзусининг ярми амалга ошиб, 1985 йилда, 50 ёшида вафот этади.

Владимир Висоцкий «Жимлик билан сўзлашаман» номли сўнгги шеърларидан бирида ҳаётни алифбога қиёслаб, охирги ҳарфларга етиб келганини ва келаётган ёзда бу оламни тарк этишини айтади. Башорати, афсуски, тўғри чиқиб, 1985 йилнинг 25 июль куни вафот этади.