Аввалги йиллардаги каби бўлганидек 25 май куни минглаб ўқувчилар қадрдон мактаби, синфдошлари, устозлари билан хайрлашди. Катта ҳаёт бўсағасида турган ўғил-қизларга кўпни кўрган, тажрибали, ҳаёт синовларида тобланган кишиларнинг маслаҳат-тавсиялари, йўл-йўриқлари айни муддао бўлади. «Дарё» битирувчилар учун ўз замонасининг зиёлиси бўлган кишиларнинг қимматли тавсияларини тақдим этади.
Битирувчи ўқувчиларга тилакларим: бугун ўқув йилини битирган ўқувчиларга нима тилак билдириш мумкин? Аввало, уларнинг барчаси соғ-у саломат бўлиб, ота-онасининг кўзини қувонтириб, миллатининг кўнглини тўлдириб юрадиган ўғил-қизлар бўлсин.Энди ўрта мактабни битираётган ўспиринларга тилакларим: ўзини таниган, ўзгани ҳам тушунадиган, фақат тана истакларидан ҳам юксак тушунчалар борлиги ва чин одам ўша юксак тушунчаларга етишга интиладиган бўлиши лозимлигини ўйласалар. Бугунгача улар кимларнингдир ўғил-қизи саналган бўлсалар, бугундан бошлаб улар нафақат ота-оналари, балки ўзбек деб аталмиш миллатнинг, Ўзбекистон дея ном қозонган ватаннинг ташвиши, ор-у номусини елкага олишга маҳкум кишиларга айланганликларини ҳис этсалар.
Одам бир умр дунёни забт этишга уриниб яшашга маҳкум. Дунё эса фақат билимлига бўй беради. Билимни эгаллаш, уни фақат нафсга эмас, балки эзгуликка хизмат қилдиришга уриниш ўз-ўзидан одамни юксалтиришини, унинг таъсир доирасини кенгайтиришини ҳисобга олишларини тилайман. Бахт, омад келмайди, уларга машаққатли меҳнат билан етиб борилади. Бу йўлда чидам тилайман. Бугунги битирувчиларнинг ўз имкониятини тўғри баҳолайдиган, мақсадни тўғри қўядиган, мақсадга элтадиган йўлнинг қисқа ва нотўғрисидан бош тортиб ҳалол йўл танлайдиган миллат болалари бўлишини тилайман. Ниятларинг ва йўлларинг оқ бўлсин! Ўзбекнинг номини улуғлайдиган ўғил-қизлар бўлиш насиб этсин!
16–18 ёшга қайтишни орзу қилишим хомхаёл, албатта. Агар мабодо қайтиб қолсам, шу ёшнинг завқини сурган, ўзимни энг муҳим юмушларга бағишлаган бўлардим. Бу ёшдагиларниниг қудрати чексиз. Уларда толиқиш, чарчаш бўлмайди. Бинобарин, ўйнаб-кулган ҳам, техникани, санъатни, илмни, тилни ўрганган ҳам бўлардим. Майда-чуйда етишмовчиликлардан баландроқ туриб, юксак марраларни орзулаган ва орзу йўлида ўзимни аямаган бўлардим. Ўзбек миллатига муносиб бўлиш, унинг донгини чиқариш учун астойдил курашган бўлардим. Айни вақтда яқинларимга меҳр кўрсатиш, уларга ёрдам беришни бир зум унутмаган бўлардим. Афсуски, умрнинг ҳам, тақдирнинг ҳам варианти бўлмайди. Ҳаёт бир марта яшалади, тақдир биргина бор кечирилади. Ўша бир марталик йўлдан уялмайдиган, яхши ном қолдириб ўтишга интилавериш керак.
Қозоқбой Йўлдошев, Педагогика фанлари доктори, профессор
Кўплаб рассомлар ўзларининг ўсмирлик шамойиллари – ўсмирлик автопортретларини яратишган. Бу шамойиллар доим ҳам реал эмас, кўпинча армонлар, орзулар, идеаллар, пок қарашларга қўйилган ёдгорликка менгзайман уларни. Худди шундай шамойилни сўз билан яратиш имкони берилса нималарни ёзган бўлар эдим мен? Ўзимни қандай тасаввур қилардим, тасвирлардим. Бироз ғализроқ тимсол чиқиб қолиши мумкиндек, назаримда. Чунки ўсмирликнинг некбинлиги, максимализми ва катта-катта кўзларисиз ифода топган ўспирин бўлади-да. Майли. Борича.Катта ҳаётга қадам қўяр экан, ўзингни таниб олишинг жуда муҳим. Борингни эмас. Эҳтимолий энг яхши ўзингни. Бунинг учун бадиий асарлар қаҳрамонлари, тарихий шахслар, чет тиллардаги инсоний сифатлар, молекула ва атомларнинг ҳаракатлари, юлдузлар хариталари ва катта портлаш, кимёвий реакцияларнинг ёрдами керак бўлади. Одамни, энг яхши инсонни, Яратгувчини таниш лозим бўлади. Эртага ҳар бир нафас учун имтиҳон қилинишингни англаган ҳолда чексизликнинг чегараларини белгилаб олиш керак бўлади. Бу шартлар қанчалик тугал бўлса, яъни қанчалик кўп китоб ўқиган, илм ўзлаштирган, эътиқодни сайқаллаган бўлсанг, эҳтимолий энг яхши сен шунчалик тиниқ қиёфа ва манзил касб этади. Кейинги ҳаракатларингда унга қараб оғишмай илгарилаш ва унга ёт бўлган сифат-хислатлардан узоқроқ бўлиш шунчалик осон бўлади.
Имконсизлик деган тушунча йўқ. Имкон топа олмаганлар ўйлаб топганлар уни. Сен имконият яратгувчи бўл. Бунинг учун динозаврларни номма-ном билишинг, камалак қандай пайдо бўлганини тушунтира олишинг, 100 метрни мамлакат рекордига яқин тезликда югуриб ўтишинг ва абадий двигателнинг чизмалари устида бош қотираётган бўлишинг керак. Энг юксакликка интилишинг керак. Ундан пастроқларига рози бўлмаслигинг керак.
Ўзингга хиёнат қилиб қўйма. Яъни, эҳтимолий энг яхши ўзингга.
Рассом ортда қолган ўсмирликнинг шамойилини ўзи учун чизмаган. Уни ўсмирларнинг идеалларига шакл бериш, аниқлик киритиб олиш учун чизгандирлар, балки. Менинг ўзимга хитобим ҳам аслида ўзимга қаратилмаган. Адашдим. Ўсмирлик образидан чиқишим билан хатоларда давом эта бошладим. Улар ўзимга қаратилган. Эй фарзанд, биз орзуларимизни, энг ёруғ хаёлларимизни сенда топмоқдан умидвормиз. Сени ўзимиз деб биламиз. Ўзимиз етолмаган манзилларда сени кўриб муродимиз ҳосил бўлади. Умидларимиз, идеалларимиз, эҳтимолий энг яхши менимиз энди сенда яшайди.
Санжар Назар, ношир, «Академнашр» нашриёти директори
Изоҳ (0)