Тошкентда «Олмалиқ КМК» АЖ экспорт салоҳиятига бағишланган матбуот анжумани бўлиб ўтди. Журналист ва блогерларга заводнинг асосий маҳсулотлари, унинг хорижий истеъмолчилари ва асосий экспорт бозорлари тўғрисида сўзлаб берилди. Шунингдек, очиқ маълумотлар рақамларда тақдим қилинди.
«Олмалиқ КМК» АЖ нафақат Ўзбекистонда, балки бутун Марказий Осиёда рангли металлургиянинг байроқдори ҳисобланади. Комбинат йилига 148 минг тонна мис ишлаб чиқариш ҳажми бўйича учинчи ўринни эгаллайди. Ундан олдинда фақат Россия – 973 минг тонна ва Қозоғистон – 500 минг тонна.
Ҳозирги вақтда ОКМК 18 дан ортиқ турдаги юқори ликвидли маҳсулотларни ишлаб чиқариб, дунёнинг 20 дан ортиқ мамлакатларига экспорт қилмоқда. Асосий маҳсулот – мис. Мис нархига қараб, сиз жаҳон иқтисодиёти йўналишини олдиндан айтиб беришингиз, башорат қилишингиз, технология ривожидаги ўзгаришлар қай томонга кетаётганини кўришингиз мумкин.
«Фикримча, келажак иқтисодиётида миснинг ҳам алоҳида ўрни бор. Масалан, кўплаб қўшни мамлакатлар нефть котировкалари туфайли бойиб кетди. Бизда ҳам худди шундай, аммо бу мис орқали бўлади. Бунинг учун биз ишлаб чиқариш ҳажмини ўстиришимиз, қувватни кучайтиришимиз, экспорт салоҳиятини оширишимиз керак», – деди «Олмалиқ КМК» АЖ металлургия хомашёси билан таъминлаш ва сотиш бўлими бошлиғи Азиз Зокиров.
Статистик маълумотларга кўра, 2005 йилгача мис нархи 1500 доллардан 3000 долларгача ўзгариб турган. Ўша йилнинг учинчи чорагидан бошлаб жаҳон ва Хитой иқтисодиётининг ўсиши билан боғлиқ ҳолда котировкаларнинг тез ўсиб борганини кузатиш мумкин.
ОКМК маҳсулотларига келсак, уларга талаб катта. Унинг хорижий истеъмолчилари орасида Голландия, Туркия, Россия Федерацияси, Беларусь, Қозоғистон, Болгария, Озарбайжон, Қирғизистон, Украина, Польша, Тожикистон, Индонезия, Туркманистон, Афғонистон, Хитой бор.
«Бизнинг асосий маҳсулотимиз – мис маҳсулотлари. Мис катотлари, шулар жумласидан. Шунингдек, биз қўшимча қийматга эга маҳсулотларни қайта ишлаш ва ишлаб чиқариш билан ҳам шуғулланамиз. Булар – мис катанка, мис сим ва мис қувурлар. Масалан, 2014 йилда ишга туширилган Ангрен қувур заводи турли кесимдаги мис қувурлар ишлаб чиқаради. Улар кондиционер тизимларида, совутиш қурилмаларида, иситишда ва бошқаларда ишлатилади. Ҳозирда биз ушбу маҳсулотларни Туркия бозорида муваффақиятли сотмоқдамиз, шунингдек, Қатар ва БАА бозорларига кириб келмоқдамиз, режада эса Канада ва АҚШ ҳам бор», – дейди Азиз Зокиров.
Шундай қилиб, қўшилган қийматли маҳсулотлар экспорти (мис қувурлар, мис катанка) 4,4 баравар ошди ва 35,5 миллион АҚШ долларини ташкил қилди.
Спикерларнинг сўзларига кўра, жорий йилнинг биринчи чорагида 177,5 миллион АҚШ доллари миқдорида маҳсулот экспорт қилиниши режалаштирилган эди. Улардан мис маҳсулотлари — 21,2 минг тонна (132,9 миллион АҚШ доллари), рух маҳсулотлари — 13,75 минг тонна (34,4 миллион АҚШ доллари), қўрғошин маҳсулотлари — 15 минг тонна (3,8 миллион АҚШ доллари) ва бошқа маҳсулотлар 6,4 миллион долларни ташкил қилган.
Ҳисобот даврида 230,9 миллион долларлик маҳсулотлар экспорт қилинди. Жумладан, мис маҳсулотлари – 179,8 миллион долларга (167,4 фоиз) 22 497 тонна (147,1 фоиз), рух маҳсулотлари – 37,1 миллион долларга (131, 9 фоиз) 13 981 тонна (124,3 фоиз), қўрғошин маҳсулотлари – 5,4 миллион долларга (143,1 фоиз), бошқа маҳсулотлар – 8,6 миллион доллар, яъни прогноз 162,5 фоизга бажарилди.
«Экспортимизнинг асосий кўрсаткичи – рангли металлар котировкалари. Хусусан, катод мис котировкалари. Бугунги кунда, халқаро бозордаги муайян ўзгаришлар фонида котировкаларнинг ажойиб ўсиши кузатилмоқда. Масалан, кўплаб мамлакатлар аллақачон нефть ва кўмир каби классик ресурслардан фойдаланишдан воз кечиб, қайта тикланадиган манбаларга ўтмоқда. Шундай қилиб, кўплаб инвесторлар электр токининг энг ишончли ва яхши ўтказгичларидан бири ҳисобланган мисга сармоя киритишни бошлади. Мос равишда, аввал котировкалар, унинг кетидан эса бизнинг кўрсаткичларимиз кўтарилди», – деб тушунтиради Азиз Зокиров.
Анжуманда таъкидланганидек, Туркия, Хитой, МДҲ давлатлари, Шарқий Европа асосий экспорт бозорлари ҳисобланади. Шу билан бирга, янги савдо бозорларини ривожлантириш бўйича фаол ишлар олиб борилмоқда. Шундай қилиб, Қатар, Австралия, Индонезия, Польшага ОКМК маҳсулотларини етказиб бериш аллақачон йўлга қўйилди. Маҳсулотларни БАА ва Жанубий Европага етказиб беришга тайёргарлик кўрилмоқда.
Шунингдек, комбинат ноёб ва қимматбаҳо металларни экспорт қилади. Хусусан, хорижий истеъмолчиларга молибден, рений, рух купороси, кадмий, вольфрам, палладий етказиб берилмоқда.
Деярли 30 йил давомида ишлаб чиқарилган олтин ва кумушга «Яхши етказма» мақоми берилди ва Лондон қимматбаҳо металлар ассоциацияси томонидан сертификатланди. Бугунги кунда ОКМК Лондон металлар биржасида мисни рўйхатдан ўтказиш устида ишламоқда. Азиз Зокировнинг сўзларига кўра, халқаро миқёсда ўз маҳсулотларининг тан олиниши ҳар қандай корхонанинг муносиб баҳоси ҳисобланади.
«Олтин ва кумушимиз аллақачон сертификатланган ҳамда ‘Яхши етказма’ мақомига эга. Ҳозирда мисни рўйхатдан ўтказиш бўйича ишлар олиб борилмоқда. Сифат жиҳатидан у халқаро стандартларга жавоб беради, аммо уни рўйхатдан ўтказиш керак. Рўйхатдан ўтказиш бизга нима беради? Аввало, бу бизнинг мис халқаро миқёсда обрў ва эътирофга эга бўлади, дегани. Қолаверса, бу янги бозорларнинг очилиши, фонд биржаларида савдо қилиш, фьючерс шартномалари, хеджировка ва ҳакозолар дегани», – дея таъкидлайди Азиз Зокиров.
Тадбир давомида, спикерлар таъкидлаганидек, комбинат рангли металларни экспорт қилишдан ташқари, цемент маҳсулотлари ишлаб чиқаради ва экспорт қилади. Бу, айниқса, мамлакатда амалга оширилаётган қурилиш ишлари ҳажми туфайли долзарб ва талабгир.
«Ички бозорда цементга талаб катта. Айниқса, кенг миқёсли қурилиш туфайли. Шундай қилиб, 90 фоиз цемент республикада қолади. Бироқ, ОКМК Марказий Осиёда дастлабки оқ цемент ишлаб чиқарадиган цемент заводини қурди. У ўз технологиясига кўра ноёбдир. Ишлаб чиқариш Жиззах вилоятида жойлашган. Айни пайтда ушбу цемент Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистонга экспорт қилинмоқда. Сурхондарё вилоятида яна бир корхона – Шеробод цемент заводини қурдик. Биз унинг маҳсулотларини, кул ранг цементни Афғонистонга экспорт қиламиз. Биринчи чорак якунларига кўра, у ерга 28 минг тоннадан ортиқ цемент экспорт қилинди», — дейди Азиз Зокиров.
2021 йилда завод 734,5 миллион АҚШ долларлик маҳсулотларни экспорт қилишни режалаштирмоқда. Шу жумладан, мис – 481,3 миллион долларга 85 минг тонна, рух – 137,5 миллион долларга 55 минг тонна, қўрғошин – 27,9 миллион долларга 107,9 минг тонна ва бошқа маҳсулотларни 88,7 миллион долларга.
Журналистлар билан учрашувда 2021 йилнинг биринчи ярмида кутилган натижалар эълон қилинди. Шундай қилиб, январь июнь ойларида 522,6 миллион АҚШ доллари миқдорида экспорт маҳсулотларини сотиш режалаштирилган (прогноз бажарилиши – 143,9 фоиз). Жумладан, 47 647 тонна 394,4 миллион АҚШ долларлик мис маҳсулотлари, 31 581 тонна рух маҳсулотлари – 84,6 миллион АҚШ доллари миқдорида, 30 390 тонна қўрғошин маҳсулотлари – 19,8 миллион АҚШ доллари, бошқа маҳсулотлар – 23,8 миллион доллар.
Спикерларнинг хулосасига кўра, ишлаб чиқаришни кенгайтириш мақсадида 60 миллион тонна йиллик ишлаб чиқариш ҳажмига эга янги «Ёшлик» конини ўзлаштириш ишлари олиб борилмоқда. 2025–2026 йилларда мис ишлаб чиқаришнинг ўсиши 148 дан 250 минг тоннагача бўлиши кутилмоқда.
Маълумот шериклик ҳуқуқи асосида тайёрланди.
Изоҳ (0)